مصالحه عربستان و قطر؛ توافقی نمادین، شکننده و زیر فشار آمریکا

– بازگشایی مرز‌های عربستان به روی قطر پس از ۳ سال محاصره بی حاصل اگرچه از سوی موافقان و حامیان این اقدام به عنوان مقدمه‌ای برای توافق گسترده‌تر برای پایان تحریم قطر نگریسته می‌شود، اما از چشم انداز چندان روشنی برخوردار نیست.

 

به گزارش «نیویورک تایمز»، عربستان سه سال پس از اقدام به تحریم قطر در سال ۲۰۱۷ که منجر به بروز شکاف و گسست جدی در جهان عرب شد، در نهایت با بازگشایی مرز‌ها و حریم هوایی خود به روی قطر موافقت کرد.

 

اقدام عربستان و سه کشور دیگر در محاصره قطر، تلاشی برای آزمایش دیپلماسی پیشنهادی آمریکا تحت ریاست جمهوری «دونالد ترامپ»، مبنی بر ایجاد جبهه‌ای منسجم در منطقه غرب آسیا بود.

 

عدم تحقق اهداف کشور‌های محاصره کننده قطر و رد درخواست‌های آنان از سوی «دوحه»، سبب بروز این سوال شده است که آیا این توافق که نتوانسته اختلاف‌های اساسی را حل کند، دوام خواهد داشت یا خیر.

 

تنها موردی که قطر در این توافق حاضر به پذیرش آن شده، لغو پرونده شکایت‌های بین المللی علیه عربستان از جمله پرونده‌ای در دیوان بین المللی دادگستری با عنوان تحریم، اقدامی تبعیض آمیز علیه قطر، است.

این توافق در آستانه تغییر دولت در آمریکا، گامی از جانب ترامپ برای چالش آفرینی در مسیر کار کابینه «جو بایدن» است.

 

کابینه ترامپ پس از موافقت اولیه با محاصره قطر، به دلیل وجود بزرگ‌ترین پایگاه نظامی آمریکا در این کشور، با آن مخالفت کرد.

 

این تغییر رویکرد در ماه‌های اخیر به صورت فشار بر عربستان برای مصالحه با قطر خود را نشان داد.

 

در عین حال تحلیلگران می‌گویند، عربستان از طریق این توافق قصد دارد تا راهی برای آغاز روابط با دولت جدید آمریکا باز کند که در مورد اتخاذ مواضع جدی در قبال عربستان هشدار داده است.

 

به اذعان کارشناسان، تعدد موضوع‌های حل نشده، سبب می‌شود تا احتمال وجود اختلاف و بروز بحران دیگری در روابط طرفین در آینده بسیار محتمل باشد.

 

در واقع مصالحه اخیر میان عربستان و قطر بیشتر دارای وزن ژئوپلتیک و نمادین است.