ترجمه‌های عجیب‌و‌غریب ورزشی
- روزنامه خراسان نوشت: مثل همیشه و بعد از پایان یک مسابقه ورزشی، خبرنگار برای تهیه گزارش به سراغ مربی و بازیکنان می‌رود. طبیعتا وقتی این بازیکن یا مربی خارجی باشد، یک مترجم به او کمک خواهد کرد تا صحبت‌ها به دقیق‌ترین شکل ممکن بین ۲ طرف رد و بدل شود، اما شرایط همیشه به این منوال پیش نمی‌رود! مثلا چند روز پیش بعد از پایان بازی تیم والیبال شهداب‌یزد، «ویکتور آرائوجو» مدافع ۲۰۲ سانتی‌متری و برزیلی این تیم با کمک هم تیمی‌اش «میرحسینی» که مسئولیت ترجمه صحبت‌هایش را بر عهده می‌گیرد، حاضر به گفتگو می‌شود.
اتفاقی که به خاطر ترجمه‌های عجیب‌و‌غریب «اصغر میرحسینی» در روز‌های اخیر در فضای‌مجازی بار‌ها دست به دست شد. در این ویدئو در حالی که گزارشگر برنامه تلویزیونی ۵+۱ کاملا جدی سوالات خود را مطرح می‌کند، بازیکن تیم شهداب به شکل عجیبی سعی در ترجمه این صحبت‌ها برای آرائوجو دارد. او نه تنها نمی‌تواند به درستی وظیفه ترجمه را انجام دهد، بلکه برای پرسیدن سوالات از هم‌تیمی برزیلی‌اش از کلمات ظاهرا انگلیسی عجیب‌و‌غریب و بی‌معنا استفاده می‌کند.
به طور مثال و در بخشی از این ویدئو، گزارشگر می‌پرسد که نظر شما درباره داوری چه بود؟ مترجم با بیان یک سری عبارت‌های بی‌معنا، سوال را برای بازیکن برزیلی ترجمه می‌کند. سپس این بازیکن برزیلی می‌گوید: «ما همیشه برای هواداران‌مان بازی می‌کنیم» و مترجم این‌طور ترجمه می‌کند: «از اول هم شنیده بودم که ایرانی‌ها، افرادی قاضی هستند و به عدل کار می‌کنند، داوری‌شان هم خوب بود و به نحو احسن اجرا شد»! البته این اولین بار نیست که مترجم‌ها با ترجمه‌های عجیب در ورزش‌مان خبرساز و گاهی هم پایه‌گذار اتفاقی بحث‌برانگیز می‌شوند. در پرونده امروز زندگی‌سلام، علاوه بر توضیحات این بازیکن درباره نحوه عجیب ترجمه‌اش به چند مورد از جنجالی‌ترین این اتفاقات اشاره خواهد شد. البته قبل از خواندن این پرونده، جالب است بدانید که این مشکل مختص ایران نیست و حتی این ایراد به مورینیو هم وارد شده است! سال ۲۰۱۵ پپ گواردیولا در یکی از اظهارنظر‌های جالب خود درباره مورینیو که از مترجمی شروع کرد و به قهرمانی در لیگ قهرمانان اروپا رسید، گفته بود: «سال‌ها قبل متوجه شدم که ژوزه برخی صحبت‌های بابی رابسون را بر اساس میل خود تغییر و تحویل بازیکنان می‌داده است. او از همان زمان مربیگری را تمرین می‌کرد!».
تحریف ترجمه بنا بر مصلحت
چه کسی؟ آرش فرزین (داماد علی پروین)
هر وقت صحبت از ترجمه جنجالی به میان می‌آید، یاد ماجرای «آرش فرزین» داماد علی پروین و مترجم مربی آلمانی پرسپولیس یعنی زوبل در ذهن‌ها زنده می‌شود. پرسپولیس در فصل ۱۳۸۳ اوضاع نابسامانی را تجربه می‌کرد؛ علی پروین به سایه هدایت شده و راینر زوبل آلمانی به عنوان سرمربی روی نیمکت این تیم نشسته بود.
نتایج باب میل مدیریت و کادر فنی پیش نمی‌رفت؛ شکست مقابل ملوان‌انزلی در ورزشگاه آزادی و شاهکار بهروز رهبری‌فرد که یک گل به خودی ثبت کرد و یک ضربه پنالتی را به دستان دروازه‌بان حریف کوبید، باعث شد پرسپولیس با حساب ۲ بر یک مقابل نماینده انزلی شکست بخورد. بازیکنان از کوچینگ زوبل شاکی بودند و اعتراضات‌شان را بعد از مسابقه نزد پروین بردند. پروین هم که به عنوان مدیر فنی تیم از اوضاع تیم شاکی بود، در جمع خبرنگاران به شدت از زوبل انتقاد کرد و حتی خبر از برکناری او داد.
خبرنگاران که فرصت را غنیمت شمرده بودند، نظر زوبل را درباره صحبت‌های پروین جویا شدند که زوبل در حضور مترجمش، آرش فرزین (داماد علی پروین) گفت: «علی پروین کاره‌ای نیست که چنین صحبت‌هایی را مطرح یا من را اخراج کند»! آرش فرزین، اما صحبت‌های زوبل را ۱۸۰ درجه چرخاند و گفت که «زوبل می‌گوید به نظر آقای پروین احترام می‌گذارم!».
آن زمان که فضای‌مجازی همانند امروز گستردگی خاصی نداشت، عادل فردوسی‌پور در برنامه ۹۰ از تحریف صحبت‌های زوبل توسط فرزین پرده برداشت. فرزین، اما در دفاع از تحریف صحبت‌های زوبل این‌گونه توضیح داد: «من فقط یک جمله زوبل را ترجمه نکردم و این همه حرف و حدیث به وجود آمد. اگر من این صحبت‌ها را درست ترجمه می‌کردم، اوضاع پرسپولیس خیلی بدتر می‌شد و به همین دلیل من از طرف زوبل گفتم به نظر آقای پروین احترام می‌گذارم».
گفتن یک جمله با کلماتی از ۳ زبان!
چه کسی؟ سوسن حاجی‌پور (ملی‌پوش تیم‌ملی تکواندی و بانوان)
چند سال قبل «سوسن حاجی‌پور»، ملی‌پوش تیم ملی تکواندوی بانوان کشورمان در حضور دوربین شبکه خبر حاضر می‌شود که حرف‌های مربی کره‌ای تیم‌ملی کشورمان را ترجمه کند. او همان ابتدا اشاره می‌کند که نمی‌تواند به زبان کره‌ای صحبت کند، اما می‌تواند آن را ترجمه کند.
شرایط زمانی عجیب می‌شود که مجری از او می‌خواهد که از مربی کره‌ای درباره بیوگرافی‌اش بپرسد و حاجی پور با ترکیب ۳ زبان کره‌ای، فارسی و انگلیسی، سوالش را این‌طور با مربی کره‌ای مطرح می‌کند: «شما چند سال ایران come، بعد من گوشیا، نو گوشیا چه جوری؟ الان گوشیا؟ Yesterday گوشیا؟ من مدال داری نداری؟». بعد این خانم کره‌ای جملاتی را بیان می‌کند که حاجی‌پور در ترجمه‌اش می‌گوید: «من دقیقا متوجه نشدم که الان
چه چیزی گفت، ولی چون قبلا در این باره صحبت کرده بودیم، جواب ایشون رو میگم و.» این گفتگو با خنده‌های گزارشگر، مربی کره‌ای و مترجمش تمام شد، اما ویدئویش هنوز هم در اینترنت وجود دارد و جزو یکی از عجیب‌ترین ترجمه‌ها محسوب می‌شود.»
سوال فارسی‌انگلیسی از مربی بولیوی
چه کسی؟ جواد خیابانی
برخلاف ترجمه‌های جنجال‌سازی که از زبان خارجی به فارسی برگردانده شده، یک ترجمه برعکس یعنی از فارسی به زبان انگلیسی هم ماندگار شده؛ ترجمه‌ای که آن را جواد خیابانی مجری و گزارشگر برنامه‌های ورزشی رقم زد. ماجرا به رقابت دوستانه تیم ملی مربوط بود. تیم‌ملی فوتبال بولیوی برای برگزاری یک دیدار تدارکاتی به ایران سفر کرد؛ نتیجه این دیدار شاید هیچ‌گاه یاد فوتبال دوستان نماند، اما گفت‌وگوی جواد خیابانی به زبان انگلیسی با مربی بولیوی ماندگار شد. خیابانی که از گفتن ابتدایی‌ترین جملات انگلیسی عاجز بود، از سرمربی بولیوی چندین سوال به زبان انگلیسی کرد که تا مدت‌ها سوژه یک فضای‌مجازی شد و یکی از معروف‌ترین‌هایش این مورد بود: «وای یور تیم ورد کاپ نو؟»! (چرا تیم شما در جام‌جهانی نیست؟).
اجازه ندادن به مترجم برای ترجمه
چه کسی؟ علی دایی
کل‌کل سرمربی تیم‌ملی کشورمان در سال ۱۳۸۷ با خبرنگار اماراتی، یکی از گفتگو‌های به یاد ماندنی اوست، به ویژه به خاطر نقش مترجم در آن.
دایی که سوم فروردین ماه ۱۳۸۷ برای اولین بار روی نیمکت تیم‌ملی ایران نشست، نتایج خوبی در دیدار‌های مرحله اول انتخابی جام جهانی کسب نکرد و دو مساوی مقابل کویت و امارات به دست آورد، اما ۱۸ خرداد در بازی برگشت موفق شد با تک گل فریدون زندی، امارات را در ورزشگاه خانگی العین شکست دهد. بعد از این بازی، خبرنگار اماراتی به سراغ دایی آمد و به زبان عربی گفت که بازی را بردید، اما خوب بازی نکردید.
هنوز مترجم این صحبت‌ها را به فارسی ترجمه نکرده بود که دایی گفت: این نظر شماست، ما خیلی بهتر از امارات بودیم و حق مان پیروزی در این بازی بود.» بعد از ترجمه این صحبت‌ها به عربی توسط مترجم، خبرنگار اماراتی سوال بعدی را مطرح کرد که علی دایی باز هم به مترجم اجازه ترجمه نداد و جواب خبرنگار اماراتی را داد. البته علی دایی که قیافه متعجب مترجم را دید، به او گفت که من عربی و انگلیسی را کاملا متوجه می‌شوم. در بخش دیگری از همین صحبت‌ها علی دایی خیلی سفت و محکم به مترجم اعتراض کرد که حرف هایش را درست ترجمه نمی‌کند.
ترجمه‌ای که کشور را به هم ریخت
چه کسی؟ آرین قاسمی، مترجم کیروش
ترجمه‌های بحث برانگیز همیشه در تیم‌های باشگاهی رخ نداده است؛ جام ملت‌های ۲۰۱۹ امارات برای تیم‌ملی ایران خوش یمن نبود؛ چرا که شاگردان کیروش در مرحله نیمه نهایی با شکست سنگین مقابل ژاپن از گردونه رقابت‌ها کنار رفتند.
در این دوره از مسابقات بعد از کسب تساوی مقابل عراق در سومین دیدار مرحله گروهی، کارلوس کیروش، سرمربی وقت ایران در جلسه ریکاوری این دیدار در جمع خبرنگاران حاضر شد و با انتقاد از وضعیت نابسامان و بحران مالی در تیم ملی با انتقاد از توجه وزارت ورزش به پرسپولیس و برانکو گفت: «درحالی که ما این‌جا کسانی را داریم که پول غذا ندارند، آن‌ها (پرسپولیس) با امکانات درجه یک به ژاپن سفر می‌کنند و برمی گردند. وقتی من این جا افرادی دارم که پول غذا ندارند، چه کسی این اجازه را به آن‌ها می‌دهد؟»
اما مترجم کی روش این صحبت‌ها را به این شکل ترجمه کرد: «درحالی که برخی مردم ایران غذا در سفره هایشان ندارند، این اجازه را به آن‌ها (پرسپولیس) می‌دهند که با پرواز فرست کلاس به ژاپن بروند». این ماجرا جنجال زیادی به راه انداخت و اظهارنظر‌های افراد مختلف و واکنش آن‌ها باعث شد که آتش این حواشی شعله‌ورتر شود، حاشیه‌هایی که عاملش یک ترجمه اشتباه بود.
فان بود یا نه؟!
اظهارات ضدونقیض «اصغر میرحسینی» و تهیه‌کننده برنامه تلویزیونی ۵+۱ درباره ویدئوی پربازدید ترجمه عجیب صحبت‌های یک بازیکن برزیلی ویدئوی گفت‌وگوی بازیکن برزیلی تیم والیبال شهداب یزد و ترجمه عجیب هم تیمی او به سوژه‌ای در فضای مجازی تبدیل شده است.
با روابط عمومی باشگاه تماس گرفتیم که گفتند بازیکن با نظر مدیریت حق مصاحبه ندارد. «اصغر میرحسینی»، بازیکن تیم شهداب یزد که نقش مترجم را داشته در این باره به «ورزش سه» گفته است: «دوربین برنامه ۵+۱ چند بار هم از من قبلا خواسته بود که برای بخش فان این برنامه چنین کاری را کنم. به نوعی خبرنگار این برنامه با من آشنا شده بود و از من چنین درخواستی کرد. من هم گفتم اگر این بخش از برنامه شما حالت فان و سرگرمی دارد، ما هستیم. برای همین با یک زبان من درآوردی با بازیکن برزیلی صحبت کردم که باعث خنده بینندگان شود. این کار را یک بار هم وقتی در تیم پیشگامان بودم، می‌خواستم در رختکن آمل انجام دهم که آن موقع بازیکن برزیلی ما همراهی نکرد، این بار بازیکن برزیلی تیم‌مان مرا برای این کار همراهی کرد.»
قبل از گفتگو با بازیکن برزیلی هماهنگ کردم
او درباره این که به نظر می‌رسد این گفتگو کاملا در شرایط عادی ضبط شده و گزارشگر سوالات جدی می‌کند، افزود: «اگر جدی بود که خود خبرنگار هم می‌فهمید من درست ترجمه نمی‌کنم. دیگر هر کسی باشد، چنین مسئله‌ای را متوجه می‌شود. من فکر می‌کردم این دوربین برای هیئت والیبال تهران است و اصلا فکر نمی‌کردم برای این برنامه باشد. من اصلا برنامه ۵+۱ را نمی‌بینم و فقط شنیده بودم که از شبکه شما پخش می‌شود. به من گفتند این دوربین بخش‌های فان را ضبط می‌کند و در برنامه پخش خواهد کرد. فکر می‌کنم برنامه فوتبال ۱۲۰ هم چنین بخشی داشته باشد. اگر این طور نبود که بازیکن برزیلی ما هم حاضر نمی‌شد بایستد و گفتگو کند. قبل از گفتگو با او هم هماهنگ کردیم که چه اتفاقی قرار است بیفتد.»
من اصلا انگلیسی بلد نیستم!
میرحسینی در پاسخ به این سوال که به زبان انگلیسی مسلط است یا خیر، گفت: «من اصلا انگلیسی بلد نیستم. البته در فرانسوی و آلمانی سر رشته دارم (باخنده)! اکثر بازیکنان والیبال برعکس من به انگلیسی مسلط هستند و به همین دلیل این بازیکن برزیلی هم مترجم ندارد.»
دیروز فهمیدم که موضوع جدی شده است
بازیکن شهداب یزد درباره این‌که ویدئوی این گفتگو به سوژه فضای مجازی تبدیل شده، گفت: «من روز یک شنبه فهمیدم که ماجرای گفتگو جدی شده. صبح آن روز هم اینترنت نداشتم و وقتی نت گوشی را روشن کردم، دیدم که کلی پیام آمده و زیر این گفتگو هم کامنت‌های زیادی نوشته شده است. فکر می‌کنم با این وضعیت مجبورم بروم انگلیسی هم یاد بگیرم.»
تهیه‌کننده برنامه: برای بخش فان نبوده است
بعد از ادعای بازیکن تیم شهداب یزد مبنی بر این‌که این گفتگو به عنوان یک بخش فان ضبط شده، با مسئولان برنامه تلویزیونی ۵+۱ تماس گرفته شده است. صادقی، تهیه کننده این برنامه در این باره گفته: «این گفتگو در شرایط عادی ضبط شده بود، اما ما وقتی متوجه اشتباهات ترجمه شدیم، آن را در بخش فان برنامه پخش کردیم و ترجمه درست صحبت‌های بازیکن برزیلی را هم به صورت زیرنویس نشان دادیم.»