بهبودیافتگان کرونایی باید چه مواد غذایی بخورند؟
- روزنامه همشهری نوشت: بیماران مبتلا به کرونا بعد از اینکه از بیمارستان مرخص می‌شوند، نیاز به مراقبت‌های غذایی ویژه‌ای دارند. این افراد از نظر نیاز به منابع غذایی با سایر افراد تفاوت زیادی دارند؛ چراکه احتمال ماندن ویروس در بدن آن‌ها تا ۲ هفته بعد از به‌اصطلاح درمان شدن، همچنان وجود دارد و تعدادی از آن‌ها هم ممکن است برای مدت طولانی‌تری با عوارض بعد از بیماری مواجه شوند.
محمد، یکی از آنهاست؛ مردی که به‌تازگی به ۶۲ سالگی پا گذاشته، سیگار نمی‌کشد، ورزش می‌کند و البته حالا بعد از کرونا با شرایط متفاوتی. ورزش کردن به روال پیش از بیماری برایش آسان نیست؛ هر چند که به خوبی نفس می‌کشد، اما احساس ضعف بیشتر و خستگی زودرس مسئله تکرار‌شونده در زندگی روزمره او پس از بهبودی از کروناست.
او تنها بیماری نیست که پس از دوران نقاهت با عوارضی از این دست مواجه شده است. بیماران دیگری هستند که هر روز یا هر چند روز یک‌بار لازم است، اکسیژن مصرف کنند. اگر شما هم از افرادی هستید که به‌تازگی بهبود یافته‌اید، ممکن است به تغییرات میان‌مدتی برای تقویت قوای بدنی نیاز داشته باشید. اما متخصصان چه می‌گویند؟
برای بهبودیافتگان با عوارض شدید
فریبا کوهدانی، متخصص تغذیه با بیان اینکه بیماران مبتلا به کرونا به‌ویژه افرادی که نیاز به دستگاه و خدمات کمک‌تنفسی داشته‌اند، باید بعد از ترخیص، مراقبت‌های تغذیه‌ای ویژه‌ای داشته باشند، گفت: یکی از مشکلاتی که این افراد بعد از ترخیص با آن مواجه می‌شوند، این است که هنگام بلع دچار درد و ناراحتی می‌شوند که به همین دلیل باید غذا‌های این افراد در ابتدا به‌صورت مایع و نرم باشد و به‌تدریج به غذا‌های جامد تغییر پیدا کند.
استاد علوم تغذیه و رژیم‌شناسی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران با تأکید بر اینکه این گروه بیماران هنگام غذا خوردن به هیچ عنوان نباید صحبت کنند و از غذا خوردن در حالت دراز کش نیز باید اجتناب کنند، گفت: این افراد باید حتما در حالت نشسته، غذا میل کنند؛ چراکه اگر در حالت دراز کش غذا بخورند، ممکن است غذا وارد مجاری تنفسی‌شان شده و مشکلاتی را برایشان ایجاد کند. این نکته مهمی است که مجاری تنفسی بهبودیافتگان ممکن است تا چند هفته یا چند‌ماه همچنان در وضعیت آسیب‌دیدگی باقی بماند. ضمن اینکه اگر بعد از مدتی این بیماران غذای جامد را شروع کردند، حتما باید غذا‌ها به اندازه کافی جویده شود و درصورت نیاز با هر لقمه قدری آب آشامیده شود تا عمل بلع راحت‌تر صورت پذیرد. درصورت آسیب‌دیدگی مجاری تنفسی و گوارشی ناشی از دستگاه کمک‌تنفسی، طی دوران نقاهت از غذا‌های ترش استفاده نشود؛ چراکه غذا‌های ترش باعث تحریک بیشتر مناطق تنفسی می‌شود.
کوهدانی با تأکید بر اینکه این بیماران باید حتما از آبمیوه‌های تازه و شیرین، شیر گرم و انواع سوپ‌ها استفاده کنند، گفت: برای شروع تغذیه این افراد ابتدا باید از آب گوشت صاف شده استفاده کنند و به‌تدریج سبزی‌ها، گندم و جو سبوسدار به آن اضافه شود. بهتر است ابتدا سوپ‌های صاف شده میل شود و به‌تدریج این سوپ باید به شکل معمولی سوپ برگردد.
این متخصص تغذیه با بیان اینکه باید از منابع غذایی باارزش در تهیه غذا برای بیمارانی که دوران نقاهت خود را می‌گذرانند، استفاده کرد، ادامه داد: برای تهیه غذا برای این افراد باید از سبزی‌های مختلف به شکل پوره استفاده شود و به‌تدریج سالاد و سبزی خوردن به برنامه غذایی آن‌ها افزوده شود؛ ضمن اینکه استفاده از سبزی‌ها با رنگ‌های مختلف و انواع میوه‌ها به اندازه کافی می‌تواند ویتامین C موردنیاز بدنشان را که در این دوران بیشتر از زمان عادی به آن نیاز دارند، تامین کند. این منابع می‌تواند شامل فلفل دلمه‌ای، کلم بروکلی و مرکباتی مثل لیمو شیرین باشد که باعث تحریک تنفسی نمی‌شود.
همچنین پروتئین‌های سفید و لبنیات کم‌چرب و تخم‌مرغ منابع غذایی مناسب دیگری برای این بیماران است که کوهدانی به آن‌ها اشاره کرد و گفت: سفیده تخم‌مرغ ارزش غذایی و پروتئین بالایی دارد و از این پروتئین می‌توان در فرنی و سوپ‌های مختلف استفاده کرد. همچنین باتوجه به شرایط جسمی بیمار – درخصوص افرادی که دچار ضعف و بی‌اشت‌هایی هستند و قادر به دریافت غذای کافی نیستندـ می‌توان از مکمل‌های غذایی که شامل شیر‌ها یا پودر‌های آماده است، استفاده کرد.
به‌گفته او، بیمارانی که توانایی کافی برای عمل جویدن و بلع غذا را دارند، می‌توانند از منابع مختلف و آجیل‌های خام و تازه استفاده کنند؛ در غیر این صورت باید مغز آجیل‌ها را پودر کرد و با آب یا شیر و قدری عسل مخلوط کرد و به فرد بیمار داد.
کوهدانی افزود: ویتامین D جزو ویتامین‌هایی است که در مواد غذایی خیلی در دسترس نیست و باید به‌صورت مکمل در بیماران مصرف شود. البته فواصل زمانی مصرف دوز ۵۰ هزار واحدی آن باید بر مبنای تجویز متخصص صورت پذیرد، ولی دوز‌های روزانه ۱۰۰۰ واحد بین‌المللی برای بالغان بلامانع است. مکمل ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌گرم ویتامین C نیز می‌تواند در دوره نقاهت بیماری برحسب شرایط و نیاز بیمار استفاده شود. با وجود این، مصرف این ویتامین به‌صورت خودسرانه برای همه مجاز نیست؛ مثلا در دیابتی‌ها قند خون یا ادرار را به‌طور کاذب افزایش می‌دهد یا در بیمارانی که سابقه دفع سنگ کلیوی دارند، خطر تشکیل سنگ را افزایش می‌دهد؛ بنابراین استفاده از مکمل‌ها باید طبق تجویز متخصص انجام شود.
به‌گفته او، بهبودیافته‌ها باید از منابع غذایی تازه استفاده کنند؛ چراکه غذا‌های کنسروی و آبمیوه‌های صنعتی و فست‌فودها، چربی و قند زیادی دارند و مواد مورد استفاده بیماران حتما باید به‌صورت تازه باشد؛ ضمن اینکه استفاده از منابع امگا ۳ مثل ماهی به این افراد توصیه می‌شود، اما خوردن کنسرو ماهی برای این بیماران اصلا توصیه نمی‌شود.
نان و غلات مهم‌ترین مواد غذایی هستند
خدیجه رحمانی، متخصص تغذیه نیز با بیان اینکه افرادی که دوران نقاهت کرونا را می‌گذرانند باید از تغذیه سالم و کافی برخوردار بوده و از گروه‌های اصلی غذایی به مقدار متناسب و متعادل دریافت کنند به همشهری گفت: تعیین مقادیر لازم موادغذایی موردنیاز این افراد باید با کمک مشاور تغذیه باشد. گروه نان و غلات یکی از مهم‌ترین مواد غذایی هستند که می‌توانند انرژی کافی را به این افراد برسانند؛ البته به شرطی که از نان سبوسدار استفاده شده و آرد سفید و فرآورده‌هایی که آرد سفید در آن‌ها استفاده شده، مصرف نشود.
به‌گفته او، گروه گوشت‌ها نیز اهمیت زیادی در تقویت سیستم ایمنی افراد دارند: انواع گوشت‌های قرمز و سفید خصوصا استفاده ۲ بار در هفته از ماهی می‌تواند کمک مؤثری به بازیابی توان از دست رفته این افراد داشته باشد؛ ضمن اینکه حبوبات نیز منابع غذایی سرشار از پروتئین هستند و در کنار حبوبات از تخم‌مرغ نیز می‌توان به‌عنوان تامین‌کننده پروتئین بدن استفاده کرد؛ چراکه این ماده غذایی ضمن اینکه قابلیت هضم خوبی دارد، ارزش بالاتری از گوشت نیز دارد و درصورت نداشتن کلسترول بالا می‌توان روزانه ۲ عدد تخم‌مرغ- یکی صبح، یکی شب- استفاده کرد.
عضو هیأت علمی دانشگاه شهیدبهشتی با اشاره به اینکه پنیر نیز یکی از منابع خوب تامین پروتئین برای بیماران است، گفت: این منبع غذایی می‌تواند برای صبحانه و شام مصرف شود؛ البته به این شرط که پنیر پاستوریزه استفاده شود و اگر فردی معتقد به طبع سرد لبنیات است، می‌تواند این دسته غذایی را با یک ماده غذایی گرم مثل پنیر و گردو، یا پنیر و سبزی، ماست و نعنا، ماست و پودر سیر یا آویشن یا شیر را با عسل و خرما استفاده کند.
رحمانی با تأکید بر اینکه مصرف میوه‌ها و سبزی‌های تازه در دوران نقاهت بیماری نباید دست‌کم گرفته شود، گفت: این گروه غذایی بیشتر ویتامین‌ها و مواد معدنی موردنیاز بدن را تامین می‌کنند و افرادی که دوران نقاهت خود را می‌گذرانند باید روزانه ۹ تا ۱۰ واحد از این موادغذایی را استفاده کنند؛ به این ترتیب که مثلا ۶ واحد سبزی و ۴ واحد میوه به طور روزانه مصرف شود و مصرف سبزی به‌ویژه سبزی‌های رنگی باید بیشتر از میوه باشد؛ چراکه سبزی‌های رنگی حاوی بهترین آنتی‌اکسیدان بوده و سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و برطرف‌کننده استرس هستند.