دانشگاه نسل نو باید بتواند انسان اخلاق مدار تربیت کند
- بنا بر اعلام پایگاه خبری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سعید نمکی در اولین کنگره دانشگاه نسل سوم (ضرورت، فرصت، چالش و راهکارها) که به صورت مجازی برگزار شد، اظهار داشت: امروز در ادبیات توسعه، انسان ابزار توسعه نیست بلکه انسان توسعه یافته، هدف غایی توسعه است و اگر بخواهیم در نقش آفرینی تمام مراکز جهان در تربیت انسان توسعه یافته وزن تعیین کنیم، بی تردید دانشگاه، سنگین ترین، وزین‌ترین و مهم‌ترین نقش و وزن را دارد.
وی افزود: اولین انتظاری که از دانشگاه نسل نو یا نسل سوم می‌رود این است که بتواند در آموزش انسان توسعه یافته گام موثر بردارد. انسان توسعه یافته، انسانی است که بتواند در جایگاه نظام ارائه خدمت، موثرترین نقش آفرینی را داشته باشد.
وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: سال‌ها قبل، تئودور شولتز که سال ۱۹۶۰ رییس انجمن اقتصاد آمریکا بود، گفت که دانشگاه، محل هزینه نیست بلکه محل سرمایه گذاری است. یعنی هر قدر در دانشگاه‌ها خرج کنیم، قطعا یک سرمایه گذاری برای نسل‌های آینده و نظام توسعه گرای کشور کرده ایم به شرط اینکه بتوانیم حداقل ۳ تا ۵ سال بعد از آن، نقش این سرمایه گذاری را در نظام اقتصادی کشور ارزیابی کنیم.
نمکی تاکید کرد: دانشگاه‌ها باید علاوه بر توسعه صحیح نیروی انسانی، افرادی را تربیت کنند که در نظام ارائه خدمت بتوانند خلق ثروت کنند پس اولین انتظاری که از دانشگاه‌های نسل نو داریم این است که بتوانند در اقتصاد ملی، نقش آفرینی کند.
وی افزود: دانشگاه نسل نو باید بتواند آموزش‌های جامعه محور تدوین کند و دیوار‌های خودش با جامعه را بردارد و از کاخ و قصر بلورین خودش بیرون بیاید و استاد و دانشجو، در جامعه پا بگذارد، گره‌های اصلی جامعه را بشناسد و انسان‌هایی را تربیت کند که برای آن گره ها، راهکار داشته باشند.
وزیر بهداشت یادآور شد: متاسفانه هنوز دانشگاه‌های ما به این حد از جامعه محوری نرسیده اند. یکی از بحث‌های جدی ما در طرح "هر خانه یک پایگاه سلامت" این است که بتوانیم در دانشگاه‌های علوم پزشکی، دانشجویان را از روز‌های اول آغاز تحصیل با مولفه‌های اجتماعی موثر بر سلامت بیشتر آشنا کنیم.
نمکی گفت: در این طرح، دانشجویان رشته‌های مختلف علوم پزشکی باید داخل خانواده‌ها بروند و بتوانند در طول دوران تحصیل، متولی حل مشکلات خاص مولفه‌های اجتماعی موثر بر سلامت آن خانواده باشند، راهکار بدهند، چاره اندیشی کنند و وقتی از دانشگاه خارج شدند، از جامعه با فاصله حرکت نکنند.
وی بیان داشت: از روز اول که برای همکارانم در حوزه‌های مختلف از جمله آموزشی، پژوهشی و سایر حوزه ها، حکم مسئولیت زده ام تقاضا کرده ام که آموزش‌ها باید جامعه محور باشد. نمی‌شود دانشجوی دندانپزشکی تربیت کرد و این فرد از شاخص بهداشت دهان و دندان کشور یا منطقه خودش بی اطلاع باشد یا دانشجوی توانبخشی تربیت کنیم که هرگز مشکلات توانبخشی کشورش را نشناسد یا دانشجوی پزشکی را تربیت کنیم که با خیلی از مشکلات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جامعه آشنا نباشد و نداند که بیمار یک کامپیوتر یا ماشین نیست بلکه مجموعه‌ای است که باید حتما به او به عنوان انسان، نگاه کرد.
وزیر بهداشت تصریح کرد: باید دانشجویان را متناسب با اقلیم، فرهنگ، مقتضیات سیاسی و اجتماعی کشورمان تربیت کنیم. هیچ الگو و مدل کپی شده جهانی گرچه می‌تواند مورد بهره برداری قرار گیرد، اما برای ما به عنوان یک مدل ملی نمی‌تواند مورد استناد قرار گیرد. باید برای دانشگاه‌های نسل نو از همه اندیشه‌ها و تجربه‌های جهانی استفاده کنیم، اما مدل ملی طراحی کنیم.
نمکی ادامه داد: از روز نخست مسئولیتم در وزارت بهداشت از همکارانم تقاضا کرده ام که با مطالعه گسترده آنچه در دنیا می‌گذرد، حتما برای کشور یک مدل آموزشی، پژوهشی، تربیتی و خدمت رسانی متناسب با اقلیم، فرهنگ، اقتصاد و مقتضیات ملی طراحی و اجرا کنیم.
وی اظهار داشت: دانشگاه نسل نو باید بتواند مشارکت بین بخشی جلب کند. باید دیوار‌های بین دانشگاه‌ها را برداریم. باید دیوار‌های بین دانشگاه‌های علوم پزشکی و غیر علوم پزشکی و نیز دانشکده‌های مختلف علوم پزشکی را برداریم و باید نیرو‌های آشنا با مهارت‌های همدیگر و چند بعدی تربیت کنیم که در نظام ارائه خدمت، نقش آفرینی کنند.
وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: متاسفانه در حال حاضر دانشجویان زیادی را در مقاطع تحصیلات تکمیلی به شکل گسترده و بدون کاربرد در نظام ارائه خدمت تربیت می‌کنیم. بار‌ها گفته ام که تربیت نیروی انسانی که نتواند در نظام ارائه خدمت، جایگاه تعریف شده داشته باشد، به معنای دور ریختن منابع است. وقتی در جامعه‌ای اکثر ماشین‌ها پراید، پژو و سواری است، تولید بی رویه لاستیک تراکتور، هدر دادن منابع ملی است.
نمکی یادآور شد: نقش دانشگاه نسل نو، تربیت نیرو‌های انسانی است که در نظام ارائه خدمت در عرصه آموزش، پژوهش و بهداشتی و درمانی، جایگاه داشته باشد. دانشگاه نسل نو باید بتواند انسان اخلاق مدار تربیت کند. این نه تنها دغدغه ما به عنوان یک کشور و نظام ایدئولوژیک بلکه امروز دنیا به این رسیده که مرگ اخلاق به معنی مرگ بشریت است.
وی گفت: اخلاق به عنوان محور تعلیم و تربیت اگر مطرح نباشد، انسان‌های بسیار خطرناکی تربیت خواهند شد. بسیاری از افراد چشم آبی و مو بوری که در دانشگاه‌های بزرگ اروپا تحصیل کرده بودند، عضو داعش عضو شدند. فردی که با دکترای فیزیک با اعتقاد بالا به داعش خدمت می‌کرد در دانشگاه اخلاق مدار، تربیت نشده بود.
وزیر بهداشت تاکید کرد: دانشگاه نسل نو، دانشگاه پویایی است که با این پویایی به جای میرایی، پا به پای تحولات جهان و کشورش می‌تواند خودش را تنظیم کند. در حوزه پژوهش در یک دانشگاه نسل نو، انتظار داریم که پژوهش‌ها بتوانند مشکلات دنیا، کشور و منطقه خودشان را حل کنند. دانشگاه‌های نسل نو باید راهکار‌هایی برای گره گشایی از نظام ارائه خدمت کشور، استان، شهر و جهان ارائه کنند.
نمکی یادآور شد: در دانشگاه‌های علوم پزشکی باید بتوانیم پژوهش‌هایی را جهت دهی کنیم که حاصل این پژوهش ها، ارائه راهکار‌هایی برای اصلاح رویه ها، تشخیص‌های زودرس، تولید دارو و راهکار برای شیوه‌های مناسب ارائه خدمت در حوزه سلامت کشور باشد. رسیدن به این اهداف نیازمند بازنگری پژوهش است. باید پژوهشگرانی تربیت شوند که هسته‌های مرکزی شرکت‌های دانش بنیان شوند.
وی افزود: در آینده نزدیک خواهید دید که نظام پژوهشی جهان به سمت محور شرکت‌های دانش بنیان حرکت خواهد کرد و این شرکت‌ها حتی نظام اقتصادی جهان را تحت تاثیر ویژه قرار خواهند داد. باید حاصل پژوهش ها، پارک‌های علم و فناوری و شرکت‌های دانش بنیان باشد که دانشگاه‌های علوم پزشکی در این مسیر قرار دارند و خوشحالیم که امروز بیش از یک هزار و ۲۰۰ شرکت دانش بنیان حوزه سلامت در کشور فعالیت دارند که البته این تعداد بسیار کم است.
وزیر بهداشت تاکید کرد: در حوزه پژوهش و شرکت‌های دانش بنیان باید بتوانیم با دانشگاه‌های غیر علوم پزشکی همکاری کرده و از شیوه‌های جزیره‌ای پرهیز کنیم و با توسعه خدمات و همکاری‌های بین بخشی در راستای اهداف توسعه کشور، گام برداریم. اگر این راه را رفتیم، دانشگاه ما دیگر به بودجه‌های دولتی و منابع عمومی، نیاز چندانی نخواهد داشت بلکه دانشگاه می‌تواند از دستاورد‌های علمی خودش، تغذیه کند و اداره شود.
نمکی گفت: می‌توانیم با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی در شرایطی که بتواند در کنار ما سود و بهره ببرد، تحقیقات را به سمت و سوی خلق ثروت و درآمد برای دانشگاه حرکت دهیم و دانشگاه را از وابستگی به منابع عمومی، بی نیاز‌تر کنیم.
وی بیان داشت: دانشگاه‌های علوم پزشکی باید بتوانند با نگاهی نو در دانشگاه‌های نسل نو ارائه خدمت کنند. امروز خدمات دوراپزشکی یا پزشکی از راه دور و پزشکی دیجیتال برای ارائه ارزان ترین، مناسب‌ترین و موثرترین نوع خدمت در دنیا مطرح است و ما باید بتوانیم در این راستا قدم برداریم که خوشبختانه اقداماتی آغاز شده و دانشگاه‌ها باید بتوانند با ایجاد فضا و زیرساخت‌های مناسبی در زمینه آموزش و ارائه خدمت، از شیوه‌های دیجیتال استفاده کنند.
وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: امروز دوراپزشکی یکی از بحث‌های جدی ارائه خدمت در دانشگاه‌های نسل نو است که سرعت ارائه خدمات را افزایش می‌دهد و منابع را عادلانه توزیع می‌کند. اگر قرار باشد یک پزشک فوق تخصص به یک روستای دورافتاده اعزام شود، عادلانه نیست و نیروی انسانی هدر رفته است، اما اگر یک تکنسین رادیولوژی در یک شهر دورافتاده حضور داشته باشد و بتواند با یک سانتر بسیار مجهز رادیولوژی، سونوگرافی، سی تی اسکن و ام آر آی در یک مرکز درمانی مجهز، در ارتباط باشد، علاوه بر این که خدمت را به دورترین نقاط کشور رسانده ایم، نیروی انسانی را نیز هدر نداده ایم و در عین حال، ارزان‌ترین خدمت را به شکل کامل به مردم ارائه کرده ایم.