کپی برداری به معماری تهران آسیب زده است/ مساله شهرسازی بنیادی‌تر از این تکنولوزی‌های دم دستی است

محمدحسین بوچانی رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهرداری تهران درخصوص رویکردهای کارآمد برای مدیریت شهری به میزان گفت: برای اینکه ما بدانیم تاب آوری شهری چه اندازه اهمیت دارد باید یک اپیدمی وارد جهان می‌شد تا خیلی از فرایند‌ها و روش‌هایی که ما برای اداره شهرهایمان داشتیم دچار تنش شود. در شرایط اپیدمی در مدیریت شهری اولین موردی که با چالش مواجه خواهد شد نیروی کار است، زیرا انسان‌ها در وضعیت پاندمی دیگر نمی‌توانند مثل شرایط عادی کار کنند. در چنین حالتی ما می‌توانیم بفهمیم زیرساخت‌های مربوط به نیروی انسانی در مقابل پاندمی چقدر تاب آور خواهد بود. مورد دومی که در مواجهه با اپیدمی شرایط جدیدی را تجربه خواهد کرد حوزه حمل و نقل است. در این موقعیت سوالی که پرسیده می‌شود این است که آیا می‌شود به همان روش گذشته از مترو یا اتوبوس استفاده کرد؟ مورد سوم هم به وضعیت اقتصاد و بازار برمی گردد.

 

بوچانی با بیان اینکه مساله تاب آوری شهری یک مساله محوری است گفت: اینکه پاندمی چه اثری بر روی اقتصاد، فرهنگ، نظام آموزشی و نظام خدمات رسانی شهری گذاشته مساله محوری برای فهم میزان تاب آوری شهری است. ما امروز با شرایط معمولی نمی‌توانیم امواتمان را دفن کنیم، یا مثلا جمع آوری پسماند‌های شهری یا نگه داری از فضا‌های سبز مثل گذشته نخواهد بود، همچنین نمی‌توانیم مثل روز‌های عادی مدارس را بازگشایی کنیم.

وی با بیان اینکه گزاره‌ای که من مطرح می‌کنم این است که شهر‌ها کانون تاب آوری هستند افزود: کرونا آزمون تاب آوری شهرهاست. بروز این بیماری نشان داد آن شهری که برای اداره اش پژوهش بیشتری صورت گرفته باشد و در مورد جوانب گوناگونش فکر شده باشد در مقابل این نوع اپیدمی‌ها تاب آوری بیشتری دارد و افول نمی‌کند. اما شهر‌هایی که توان تاب آوری در برابر این اپیدمی‌ها را ندارند مانند سیستمی که حیاتشان از دست می‌رود به یک باره دچار فروپاشی می‌شوند.

بوچانی در پاسخ به پرسشی درباره نقش هویت در معماری شهری گفت: من تصور می‌کنم باید در رابطه با عناصر هویتی در معماری و شهرسازی یک جشنواره اختصاصی برگزار شود. مدیر موسسه ایزوکار که بزرگترین موسسه برنامه ریزان شهری در جهان محسوب می‌شود پیام داده بود که وقتی سال گذشته شما در جشنواره پژوهش و نوآوری در مدیریت شهری به مساله هوشمندسازی پرداختید و امسال قبل از اینکه پاندمی کرونا آغاز شود مساله تاب آوری شهری را مطرح کردید به این تصور افتادم که شما این پیش بینی را داشته اید که بیماری کرونا بیاید، چون هر دو موضوع در رابطه با رویکرد‌های نوین در اداره شهر‌های جهان است.

 

وی ادامه داد: بحث هویت یک بحث جدی است که باید مورد تامل قرار بگیرد. طی هزاران سال گذشته مساله کشور ما همواره محدودیت آب بوده است. پیشینیان ما برای مقابله با مشکل کم آبی به قنات پناه آوردند یعنی به یک تکنولوژی که در زمان خودش برای حل یک مساله نوآورانه محسوب می‌شده است. ما هم امروز برای حل مسائل شهری باید به روش‌های نوآورانه و خلاقانه روی بیاوریم.

بوچانی با بیان اینکه کپی برداری خیلی می‌تواند خطرناک باشد و ما را از هویت‌های خودمان دور کند ادامه داد: بخشی از معماری شهری ما از این کپی برداری آسیب دیده است. ما در معماری شهری باید دنبال بازگشت به هویت خودمان باشیم و اتفاقا شهرسازی ایرانی-اسلامی روی همین موضوع تاکید دارد. اگر شهرسازی ما دچار آفت‌ها و کپی برداری‌های متعدد شده به واسطه همین هول شدگی و پشت پا زدن به اندیشه و پژوهش بوده است.

وی ادامه داد: ما تصوری که همواره داشته ایم این بوده که شهرسازی هم مثل صنعت تلفن همراه است که می‌توان به راحتی آن را از کره وارد کرد و همان طور که در کشور کره با زبان کره‌ای از این گوشی تلفن همراه استفاده می‌شود ما هم با زبان فارسی از آن استفاده می‌کنیم. اما واقعیت این است که مساله شهرسازی بنیادی‌تر از این تکنولوزی‌های دم دستی است. معماری مثل تلویزیون یا خودرو نیست که بتوان آن را از خارج وارد کرد و به راحتی مورد استفاده قرار داد. معماری در واقع بخشی از فرهنگ هر جامعه محسوب می‌شود و از اساس آن چیزی که در معماری تبلور پیدا می‌کند فرهنگ است.

بوچانی بیان کرد: این شکاف‌های علمی که بین معماری و شهرسازی با وضعیت ساخت و ساز رخ داده سبب آفت‌هایی شده که امروز در وضع معماری شهری شاهدش هستیم. ما به میزانی که به علم، پژوهش و اندیشه پناه بیاوریم برای بهبود وضع شهرهایمان برنامه خواهیم داشت و به میزانی که این‌ها را کنار می‌گذاریم و تحت تاثیر هیجانات لحظه‌ای جلسات و تصمیمات جلسه‌ای قرار می‌گیریم و تصور می‌کنیم درحال ارائه راه حل هستیم به همان اندازه تیشه بر ریشه تمدن شهری می‌زنیم.