لزوم تدوین نظام قیمت‌گذاری عادلانه در زنجیره فولاد
- با توجه به سند چشم‌انداز ۱۴۰۴، در سالیان اخیر سرمایه‌گذاری گسترده‌ای از سوی بخش‌های دولتی و خصوصی در حوزه تولید فولاد صورت پذیرفته که درنتیجه آن ارتقاء جایگاه ایران در بازار‌های جهانی را شاهد بوده‌ایم. ایجاد توازن در تأمین نیاز مصارف داخلی و استفاده از فرصت‌های حضور در بازار‌های خارجی، همواره از موضوعات مورد اختلاف طی سالیان اخیر بوده است. در این میان استفاده از ظرفیت‌های بورس کالا در کشف نرخ عادلانه محصولات فولادی در شرایط اقتصاد غیرشفاف کشور، نقطه عطفى براى شفافیت این حوزه بود به طوریکه با واقعى شدن قیمت بخشى از زنجیره تولید، انگیزه تولید و سرمایه گذارى در آن بخش‌ها افزایش یافت.
اما موضوع مهم در این زمینه اینجاست که چرا نظام قیمت گذرای عادلانه نباید برای کلیه محصولات در زنجیره فولاد برقرار باشد؟ در واقع با ورود کلیه فعالان صنعت فولاد به عرضه محصولات خود در بورس و ایجاد فرصت برابر و عادلانه در فروش و تأمین مواد اولیه قطعا به نفع تولید در کل زنجیره خواهد بود.
قیمت محصولات نوردی، به‌عنوان کالای استراتژیک در بهای تمام‌شده مسکن نقش اساسی داشته و تعیین نرخ شمش فولادی به‌عنوان ماده اولیه این محصولات از موارد پربحث ماه‌های اخیر بوده است. با توجه به اینکه قیمت محصولات نوردی به دلیل زمان اجرای پروژه‌های ساختمانی با فاصله زمانی در هزینه تمام‌شده مسکن نمود می‌یابد، لذا قیمت مسکن در طول زمان متأثر از عوامل اقتصادی زیادی از جمله گرانی مقاطع فولادی است.
همچنین درصورتی‌که نرخ تیرآهن و میلگرد در بازار‌های داخلی تفاوت عمده‌ای با قیمت منطقه‌ای خود داشته باشد، تقاضا برای صادرات افزایش‌یافته و در صورت عدم مدیریت صحیح، بازار داخلی را با خطر کمبود عرضه مواجه کرده و یا فرصت‌های صادراتی را از صنعتگران و بازرگانان می‌گیرد که با سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ و افزایش سهم ایران در بازار‌های جهانی فولاد همخوانی ندارد. به این ترتیب اتخاذ تدابیر در قیمت‌گذاری و نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های تنظیم بازار فولاد از وظایف وزارت صمت است. در حال حاضر خرید شمش در بورس کالا تنها به مقاصد تولیدکنندگان مجاز بوده و نوردکاران و یا نمایندگان آن‌ها براساس سهمیه‌های مصوب از سوی وزارت صمت در سامانه بهین یاب می‌توانند در بورس، خرید کنند.
خرید‌هایی که از طریق بورس کالا انجام‌شده، کاملاً شفاف و قابل رهگیری است و خریداران شمش، ملزم به رعایت کف عرضه محصولات تولیدی خود در بورس هستند. برای ایجاد انگیزه در تولیدکنندگان و عرضه تمامی محصولات آنان در بورس کالا، نظام قیمت‌گذاری عادلانه زنجیره فولاد می‌بایست تدوین و اجرایی شود که با توجه به شیوه‌نامه ساماندهی عرضه و تقاضای زنجیره فولاد می‌توان امیدوار به توازن عادلانه زنجیره تولید فولاد و حضور آن‌ها در بورس کالا بود که این مهم به مرور در رشد تولید و سرمایه گذارى و کاهش رانت و افزایش صادرات کمک مى کند.
مسعود پرور
کارشناس بازار سرمایه