پناهگاهی امن برای نجات حیات وحش خوزستان از چنگ متخلفان

- هرچند فصل زمستان همواره با اخبار دردناکی از نسل‌کشی پرندگان مهاجر در دام‌هایی به نام محمیه در تالاب‌های جنوبی و تورهای هوایی و شب‌دام‌ها در تالاب‌های شمالی کشور همراه است، اما اخیرا جمعی از فعالان حوزه حیات وحش در استان خوزستان با راه‌اندازی منطقه‌ای امن که در آن به مقدار کم برای پرندگان مهاجر، دانه‌های گندم پخش می‌شود، تلاش می‌کنند با جذب پرندگان به این منطقه امن، از حضور مرگبار آنها در محمیه‌ها جلوگیری کنند.

در ادامه، فیلمی از “سایت حفاظت از پرندگان مهاجر ۹۹-۱“ در استان خوزستان را مشاهده می‌کنید:

سید باقر موسوی، محیط‌بان پیشین استان خوزستان و عضو انجمن درنای امید در این باره به میزان گفت: با توجه به کشتار گسترده حیات وحش به ویژه پرندگان مهاجر در استان خوزستان که با استفاده از محمیه و اسلحه‌های شکاری، صورت می‌گیرد تصمیم به ایجاد مناطقی امن برای حیات وحش گرفتیم که این اقدام را با راه‌اندازی اولین سایت حفاظت از پرندگان تحت عنوان نام “سایت حفاظت از پرندگان مهاجر ۹۹-۱“ آغاز کردیم و قصد داریم در سال‌های بعد تعداد این مناطق امن را افزایش دهیم.

کارشناس حیات وحش در سایت حفاظت از پرندگان مهاجر ۹۹-۱ خوزستان افزود: سایت حفاظت از پرندگان مهاجر ۹۹-۱ از ابتدای شهریور سال ۱۳۹۹ آغاز به کار کرد. این سایت که مساحت آن به ۲۵۰ هکتار می‌رسد به طور شبانه‌روزی توسط سه نگهبان آموزش دیده محافظت می‌شود. یک ناظر و یک کارشناس حیات وحش هم به طورمرتب بر این سایت که با همکاری انجمن سبزچیا و انجمن درنای امید اداره اداره می‌شود نظارت دارند.

وی با بیان اینکه سایت حفاظت از پرندگان مهاجر ۹۹-۱ سه هدف اصلی را دنبال می‌کند گفت: یکی از اصلی‌ترین اهداف این سایت، ایجاد منطقه‌ای است که  برای حیات وحش به ویژه پرندگان مهاجر، امنیت صد در صدی را فراهم کند تا پرندگان مهاجری که هر ساله تعداد قابل توجهی از آنها در دام‌هایی بزرگ به نام محمیه گرفتار می‌شوند بتوانند به این سایت پناه بیاورند و در امنیت کامل، زمستان را به پایان برسانند.

موسوی با اشاره به کشتار وسیع پرندگان مهاجر در محمیه‌های استان خوزستان که برای سودجویان درآمدی میلیاردی به همراه دارد گفت: ایجاد این منطقه کاملا امن راهی برای مقابله با محمیه‌هاست. در واقع با ایجاد این سایت قصد داریم تدریجا زمینه را برای برچیدن محمیه‌ها در خوزستان فراهم کنیم و این میسر نخواهد شد مگر با فرهنگ‌سازی و البته افزایش مناطق امن برای پرندگان.

موسوی ادامه داد: در “سایت حفاظت از پرندگان مهاجر ۹۹-۱“، صید و شکار، ماهیگیری، تخریب پوشش گیاهی، تردد افراد و هر نوع دخل و تصرفی در طبیعت که به حیات وحش سایت آسیب برساند ممنوع است.

کارشناس “سایت حفاظت از پرندگان مهاجر ۹۹-۱“ یکی دیگر از اهداف ایجاد این سایت را ترویج فرهنگ حفاظت از محیط زیست و آشتی با طبیعت دانست و گفت: هرچند صید و شکار گسترده پرندگان مهاجر، توسط سودجویان بعضاً متمول انجام می‌شود اما این جوامع محلی هستند که با خرید و استفاده از لاشه پرندگان مهاجر، به رونق نسل‌کشی این پرندگان دامن می‌زنند. به همین دلیل، سایت‌های حفاظتی، بستری برای مقابله با این فرهنگ نادرست و مخرب فراهم کرده و همچنین به فرهنگ‌سازی در میان مردم کمک می‌کنند. خوشبختانه در این مدت کوتاهی که از راه اندازی سایت ۹۹-۱ می‌گذرد فعالیتهای سایت تأثیر به سزایی در فرهنگسازی در میان مردم منطقه داشته و بسیاری از آنها را با ما همراه کرده است.

وی جذب پرندگان مهاجر از پهنه وسیعی از فاضلاب و زه‌آبهای آلوده‌‌ی کشاورزی در نیمه جنوبی هورالعظیم را یکی دیگر از اهداف راه‌اندازی “سایت حفاظت از پرندگان مهاجر ۹۹-۱ عنوان کرد و گفت: شکی نیست که حضور پرندگان در این معجون آلوده و خطرناک، تهدیدی جدی برای سلامت آنهاست و در آینده‌ای نه چندان دور، مشکلاتی بعضا غیرقابل جبرانی برای آنها به همراه خواهد آورد. چه آنکه، سودجویان با برپا کردن محمیه‌ها در این فاضلاب‌ها و آب‌های آلوده و پخش دانه‌های گندم در آنها آلودگی این آب‌ها را تشدید کرده و سلامت پرندگان را با خطر جدی مواجه می‌کنند.

موسوی یادآور شد: آب سایت ۹۹-۱ از شمالی‌ترین انشعابات کرخه تأمین می‌شود. هرچند این انشعاب کوچک است اما آب آن فاضلاب نیست و تغذیه پرندگان در آن مشکلی به وجود نمی آورد.

وی با ابراز خرسندی از نتایجی که با گذشت ۳ ماه از آغاز به کار “سایت حفاظت از پرندگان مهاجر ۹۹-۱“  حاصل شده گفت: مطمئنا این سایت به منطقه‌ای با امنیت کامل برای حیات وحش تبدیل شده و از آنجایی که در این سایت، از ماهیگیری هم جلوگیری می‌شود پرندگان و پستاندارانی که از ماهیان تغذیه می‌کنند هم جذب سایت شده‌اند: حضور فعال دو گونه پستاندار ارزشمند از جمله شنگ ماکسول و شنگ اوراسیایی در سایت، اهمیت این سایت حفاظتی را دو چندان کرده است. این دو پستاندار بیشتر از آبزیان موجود در سایت مانند بنی، شلج و اسبله بین‌النهرین تغذیه میکنند.

کارشناس حیات وحش با اشاره به اینکه شنگ ماکسول زیرگونه‌ای از شنگ هندی است که به تعداد بسیار کم در سطح جهان و تنها در بقایای تالاب‌های میان‌رودان یافت می‌شود گفت: چند سال پیش موفق شدم برای نخستین بار در سطح کشور از شنگ ماکسول در این منطقه تصویربرداری و ثبت کنم که خوشبختانه طی تحقیقی با همکاری دکتر الشیخلی از دانشگاه بغداد ثبت جهانی و به فهرست پستانداران ایران اضافه شد.

وی افزود: سایت ۹۹-۱ به دلیل حضور بسیاری از گونه‌های جانوری در آن از اهمیت به سزایی برخوردار است چرا که تأمین امنیت و حفاظت از حیات وحش این منطقه، باعث احیای اکوسیستم آن شده است. چند گونه از پرندگانی که در سایت ۹۹-۱ حضور دارند عبارتند از حواصیل خاکستری، حواصیل ارغوانی، حواصیل سفید بزرگ،  حواصیل سفید کوچک، حواصیل زرد، بوتيمار کوچک، بوتیمار بزرگ، باکلان کوچک ، باکلان، غاز خاکستری، اردک کله سبز، خوتکای معمولی، خوتکای ابروسفید، اردک ارده ای، اردک بلوطی، اردک نوک پهن، اردک مرمری، اکراس سیاه، کفچه نوک، عقاب ماهیگیر، عقاب تالابی، کورکور بالسیاه، چنگر، چنگر نوک سرخ، طاووسک و گونه‌های بسیار ارزشمند و کمیابی چون اکراس افریقایی، غول حواصیل و مارگردن.

موسوی با بیان اینکه همچنین پستاندارانی مانند گراز، گرگ، رودک عسلخوار و گربه جنگلی برخی از گونه‌های جانوری ساکن در  “سایت حفاظت از پرندگان مهاجر ۹۹-۱“  هستند گفت: تلاش می‌کنیم این منطقه امن را تا سال‌ها پابرجا نگه داریم تا زمینه برای احیای گونه های جانوری کمیاب در آن فراهم شود.

به گزارش میزان، محمیه به آبگیر‌های مصنوعی نسبتا وسیعی گفته می‌شود که صیادان به منظور صید پرندگان ایجاد می‌کنند. در این آبگیر‌ها تور‌های بزرگی جاسازی شده و به منظور جذب پرندگان، در آنها غلات پخش می‌شود. حالا این دام بزرگ که محمیه نام دارد آماده است و پرندگان مهاجری که برای مدتی زمستان‌گذرانی در تالاب‌های جنوبی کشور بر فراز استان خوزستان پرواز می‌کنند را به سوی خود جذب می‌کند. محمیه‌ها در پاییز و زمستان مملو از دسته‌های پرندگان مهاجری هستند که یا بر اثر گرفتار شدن طولانی‌مدت در تور‌ها جان می‌دهند و یا توسط صیادان سربریده می‌شوند. محمیه از میان تمام گونه‌هاى مرغابى‌های مهاجر و حتى فلامینگو‌ها قربانی می‌گیرد.