لزوم ورود دانشگاه فنی وحرفه‌ای به حوزه تولید فناوری

- به گزارش اداره‌کل روابط عمومی دانشگاه فنی حرفه ای، ابراهیم صالحی عمران در همایش روز ملی پژوهش و فناوری دانشگاه فنی و حرفه‌ای که دوشنبه ۲۴ آذرماه در سالن آمفی تئاتر سازمان مرکزی این دانشگاه با حضور رحیمی معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری،  اسدی فرد مدیر آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، هیأت رییسه دانشگاه فنی و حرفه ای، روسای دانشکده‌های فنی و حرفه‌ای استان تهران و جمعی از استادان و پژوهشگران دانشگاه برگزار شد ضمن عرض خیر مقدم به مدعوین و تبریک فرا رسیدن هفته پژوهش بیان داشت: امید است با جمع بندی مراسم امروز، سرفصل جدیدی برای رونق پژوهش و فناوری در دانشگاه فنی و حرفه‌ای گشوده شود.

صالحی عمران در آغاز این مراسم با اشاره به ضرورت‌های توجه به پژوهش در دانشگاه فنی و حرفه‌ای و قدردانی از همکاران حوزه پژوهشی این دانشگاه گفت: بال پژوهش و فناوری هیچوقت از هم جدا نبوده و نباید به فراموشی سپرده شود. چرا که ما دو واژه در دانشگاه فنی و حرفه‌ای داریم، تکنیکال (technical) به معنای فنی و وکیشنال (vocational) به معنای حرفه ای. از این دو واژه ماموریت‌های این دانشگاه را می‌توان استخراج کرد لذا درمیابیم که این دانشگاه برای چه ماموریت‌هایی آمده و چه باید کرد. همچنین، وضعیت موجود و مطلوب تکنیکال و وکیشنال را مورد ارزیابی قرار می‌دهیم. این دو واژه کلیدواژه‌های مهمی هستند و ضرورت‌های پژوهشی در این دانشگاه را توجهیه می‌کنند.

رییس دانشگاه فنی و حرفه‌ای ادامه داد: من معتقدم در دانشگاه‌ها و آموزشکده‌های فنی و حرفه‌ای و مراکزی که در دنیا آموزش‌های مهارتی را می‌دهند، پژوهش‌ها معنا‌های خاصی پیدا می‌کند. این معنا‌ها را می‌شود از این دو واژه استخراج کرد و می‌توانند به عنوان کلیدواژه‌های خوبی در سیاست گذاری‌های کلان و خرد پژوهشی راهنما باشند.

دانشگاه فنی و حرفه ای، دانشگاهی ماموریت گرا

صالحی عمران در ادامه تاکید کرد: دانشگاه فنی و حرفه‌ای دانشگاهی ماموریت گرا تلقی می‌شود. طبیعتا هم باید ماموریت‌های خاص این دانشگاه را فهمید و پژوهش‌ها و فناوری در راستای ماموریت‌های خاص این دانشگاه تعریف کرد و هیچوقت نباید این فراموش و از آن دور شد.

وی ادامه داد: اخیرا با نظر رحیمی نوع سوم آیین نامه ارتقا هم در این دانشگاه در هیات امنا تصویب شد و جزییات آن در حال اصلاح است. تا پیش از این آیین نامه‌های آموزشی و پژوهشی را داشتیم، اما مهارتی نداشتیم. خوشبختانه چند ماه حاصل همکاری‌های همکاران و کمیته‌ای انجام شد و قرار شد به زودی در این کمیته نوع سوم آیین نامه ارتقا که شاخص‌های آن با توجه به فلسفه دانشگاه است، معرفی شود. حتی ترفیع‌های ما نیز بر اساس این مدل صورت می‌گیرد.

رییس دانشگاه فنی و حرفه‌ای با اشاره به قرار گرفتن در هفته پژوهش تاکید کرد: ما در هفته پژوهش باید به خودمان نظم دهیم و مسیر و جهت خود را در این دانشگاه بشناسیم. اگر بخواهیم مانند دانشگاه‌های نظری و عادی شویم راه را اشتباهی رفته ایم و باید این سرمایه عظیم را یعنی ۱۸۱ دانشکده، ۱۸۰ هزار دانشجو و ۲۰ هزار کادر حق التدریس را کنار بگذاریم. به عبارتی تمامی برنامه ریزی‌های درسی، آموزشی و آزمایشگاه‌ها به خطا خواهد رفت.

لزوم قرار گرفتن پژوهش‌ها در مسیر فنی و حرفه‌ای

وی با تاکید دوباره بر ماموریت دانشگاه و با استفاده از دو واژه موجود در نام دانشگاه فنی و حرفه‌ای تاکید کرد: پژوهش‌ها نیز باید در همین راستا صورت بگیرد. چرا که اولا حرفه، شغل، اشتغال و کارآفرینی واژه‌های مهمی هستند که به نظر می‌رسد به منزله بال آموزش به شمار می‌روند. هدف از بال آموزشی دانشگاه تربیت تکنسین و نیرو‌های کاردانی است که قرار است پنجه‌های کارآمد برای نظام‌های اجتماعی و اقتصادی باشند که می‌تواند در صنعت، کشاورزی، خدمات و بخش‌های مختلف و حتی علوم پزشکی هم وارد شود. در این زمینه حتی با دکتر نمکی نیز مکاتبه‌ای کرده ایم و ایجاد تقاضا برای همکاری‌های مشترک داشته ایم.

صالحی عمران با تاکید بر سایر اهداف دانشگاه فنی و حرفه ای، تاکید کرد: هدف اصلی و یکی از ماموریت‌های اصلی این دانشگاه، تربیت تکنسین است. در این میان بال آموزش وزن بیشتری دارد حتی پژوهش‌ها در تربیت تکنسین و اشتغال نباید فراموش شود. حتی در آموزش نیز اگرچه روی تربیت متخصص مانوور داده می‌شود، اما وزن آموزش هم بستگی به کیفیت آموزش و پژوهش این دانشگاه دارد. این دو خیلی درهم تنیده و وصل هستند و گاهی نمی‌شود این دو را از هم جدا کرد.

وی بیان داشت: اساس آموزش در دانشگاه فنی و حرفه‌ای بر اساس پاسخگویی به نیاز‌های بازار کار است. این جمله بسیار مهم است. سوال اینجاست که بازار کار وبخش‌های مختلف اقتصادی، کشاورزی، خدماتی و ... به چه نیرو‌های انسانی نیاز دارند. فهم حرفه و مشاغل در این جا بسیار مهم است بسیاری از آن‌ها در حال نابود شدن هستند. اینجا چه کسی می‌تواند کمک کند؟ این جا بحث آینده پژوهی به میان می‌آید. در جایی که آموزش می‌خواهد خوب کار کند، اگر بال پژوهش خوب کار نکند، آموزش هم خوب کار نخواهد کرد.

بهره گیری از آینده پژوهی در شناسایی نیاز‌های بازار کار

صالحی عمران در ادامه عنوان کرد: بسیاری از مشاغل و حرفه‌ها در حال تغییر هستند. آینده پژوهشی یکی از ضرورت‌های حوزه پژوهش است چرا که فهم مشاغل بسیار مهم است.

وی افزود: برنامه درسی ما هم متفاوت است برنامه‌های درسی ما باید برنامه‌های درسی صلاحیت محور و شایستگی محور باشد، به عبارت دیگر متفاوت باشد. وقتی سخن از این هاست متفاوت می‌شود. در این دانشگاه مانند دانشگاه‌های دیگر عده‌ای اساتید پشت در‌های بسته نمی‌نشینند و سرفصل‌ها را تعیین کنند. اصلا این مدل جواب نمی‌دهد. ما برای هر رسته‌ای که راه اندازی می‌کنیم حتما نیازمند مطالعات بازار کار و پژوهش هم در حال هم در آینده هستیم. هر درسی که در مجموعه درسی هر رشته گذاشته می‌شود باید یک شایستگی شغلی یعنی حرفه‌ای را درنظرگرفت. نمی‌شود پشت در‌های بسته سرفصل تعیین کرد.

نقش کارفرما در روند‌های آموزش فنی و حرفه‌ای

رییس دانشگاه فنی وحرفه‌ای در ادامه بر ضرورت استفاده ازکارفرما و صنعت در روند آموزش و پژوهش در فنی وحرفه‌ای اشاره کرد و گفت: ما میگوییم کارفرما و صنعت. کارفرما و صنعت در بخش‌های کشاورزی و خدمات حوزه‌های مختلف باید برای ما سرفصل بنویسند؛ یعنی همکاری ضلع چند جانبه‌ای را طلب می‌کند.

صالحی عمران ادامه داد: در بخش اساتید، دانش و صنعت باید شایستگی را کشف کرد نه وزن کرد چرا که این مولفه‌ها وزن کردنی نیستند. در حالتی که مدل برنامه ریزی درسی آموزش عالی عمدتا وزن کردنی است.

وی گفت: در بسیاری از سیستم‌های آموزش مهارتی در دنیا کارفرما‌ها حضور دارند. این‌ها همان بحث پژوهش است. در این شرایط اطلاعات بازار کار، بازاریابی و اطلاعات بسیار مهم هستند. یعنی بر اساس اطلاعات بازار کار که همان حوزه پژوهش است
دانشگاه فنی وحرفه‌ای باید فناوری تولید کند.

ابراهیم صالحی عمران در ادامه بر لزوم ورود دانشگاه فنی و حرفه‌ای به حوزه فناوری تاکید کرد و گفت: کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌های دانشگاه فنی وحرفه‌ای باید درگیر تولید فناوری در سطوح میانی و پایینی شود.

وی ادامه داد: حوزه‌های مختلفی برای پژوهش وجود دارد؛ آموزش‌های الکترونیک و مجازی، کارگاه‌های مجازی و آزمایشگاه‌های مجازی از جمله بخش‌هایی است که همکاران می‌توانند آن را وارد فناروی‌ها کرده و جزو زمینه‌های آموزش‌های مهارتی است.

این استاد دانشگاه در ادامه به یکی از مشکلات آموزش‌های فنی و حرفه‌ای اشاره کرد و گفت: ارزش‌هایی عمدتا در دانشگاه توسط خود ما صورت می‌گیرد. پشت اتاق‌های دربسته تصمیم می‌گیریم که کدام مهارت ها، سرفصل ها، دانش‌ها و نگرش‌های ارزشیابی شود که این هم درست نیست. در حالی که باید از صلاحیت حرفه‌ای در این بخش‌ها بهره جست.

صالحی عمران تاکید کرد: ارزشیابی‌ها گاهی باید به بیرون ارجاع داده شود تا تشخیص بدهند نیروی کار واقعا صلاحیت ورود به بازار کار را دارد یا نه. یک مشکل دیگر بحث نظام پذیرش دانشجو است.