درآمد کشور‌های مختلف از بازیافت «طلای کثیف»
- روزنامه خراسان نوشت: زباله هم مانند بسیاری از بخش‌های دیگر صاحب اقتصاد شده است. در سال‌های نه‌چندان دور، خلاصی از شر زباله‌های شهری و صنعتی به یک معضل زیست محیطی برای کشور‌ها تبدیل شده بود، ولی اکنون همین زباله‌ها در خدمت رشد و توسعه کشور‌ها قرار گرفته است و سالانه با بازیافت آن‌ها میلیارد‌ها دلار ارزش افزوده برای اقتصاد جهان خلق می‌شود.
این در حالی است که به نظر می‌رسد هنوز در کشور ما به این موضوع اهمیت چندانی داده نمی‌شود و به همین دلیل شاهد حجم انبوه زباله در برخی مناطق از جمله جنگل‌ها هستیم که نه تنها باعث درآمدزایی نمی‌شود که زیان‌های جبران ناپذیری هم به محیط زیست و سلامت مردم منطقه وارد می‌کند. امروز ضمن بررسی درآمد برخی کشور‌ها از بازیافت زباله، به مرور الگو‌های موفق در دنیا پرداخته ایم.
میزان تولید و گردش مالی زباله در جهان
براساس آمار سازمان بهداشت جهانی روزانه بیش از ۵.۳ میلیون تن زباله در جهان تولید می‌شود. بر اساس این آمار، در سال ۲۰۱۸ سرانه تولید جهانی زباله هر نفر در روز برابر با ۳۰۰ گرم بود که در مجموع حدود ۲ میلیارد تن زباله می‌شود که شامل زباله‌های صنعتی و شهری است. گفته می‌شود در جهان به طور متوسط ۷۰ درصد زباله‌های تولید شده بازیافت می‌شود و ارزشی بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار دارد. با بررسی آمار‌های جهانی می‌بینیم ارزش افزوده بازیافت زباله در برخی کشور‌ها به بیش از ۱۵ درصد تولید ناخالص داخلی آن‌ها رسیده است که در بخش‌های دیگر این گزارش به آن پرداخته ایم.
میزان زباله تولید شده در ایران
طبق اعلام رسمی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، روزانه ۵۸ هزار تن زباله در شهر‌ها و روستا‌های کشور تولید و حدود ۸۰ درصد آن متاسفانه دفن می‌شود. همان گونه که پیش از این نوشتیم سهم هر نفر در جهان روزانه تولید ۳۰۰ گرم زباله بود در حالی که این رقم در کشور ما به ازای هر نفر بیش از ۷۱۰ گرم است یعنی ۲.۵ برابر بیشتر از آمار جهانی. در ضمن برخلاف بیشتر کشور‌های جهان که بیش از ۷۰ درصد زباله‌ها بازیافت می‌شود، این میزان در کشور ما کمتر از ۲۰ درصد است. روزنامه ایران در گزارشی در خصوص دفن زباله‌ها نوشته است سالانه ۱۶ میلیون تن زباله در کشور زیر خاک دفن و در این بین، تنها ۲ درصد دفن‌ها طبق اصول بهداشتی انجام می‌شود.
گردش مالی زباله درایران
براساس آمار سازمان بازیافت، در سال بیش از ۲۱ میلیون تن زباله در کشور تولید می‌شود. طبق گزارش‌های جهانی ارزش هر تن زباله حدود ۲۵۰ دلار تخمین زده شده، یعنی در کشور ما سالانه می‌توان از زباله پنج میلیارد و ۲۵۰ میلیون دلار درآمد کسب کرد که متاسفانه مغفول مانده است. چندی پیش معاون رفاه اجتماعی وزیر کار در گفتگو با ایرنا، از گردش مالی بیش از دو هزار میلیارد تومانی تفکیک زباله تنها در شهر تهران خبر داده بود در حالی که گفته می‌شود سهم شهرداری از این بازار پر سود تنها ۲۰۰ میلیارد تومان بوده است!
آلمان با درآمد ۷۰ میلیارد یورو از زباله
آلمانی‌ها در هر آپارتمان معمولاً پنج سطل برای پنج نوع زباله دارند که با رنگ‌های جداگانه مشخص شده‌اند. زرد برای بسته بندی‌ها (مانند کارتن‌های قدیمی شیر)، آبی برای کاغذ و مقوای نازک، سطل‌های ویژه شیشه در سه قسمت شیشه‌های روشن، قهوه‌ای و سبز و یک سطل برای مواد غذایی و گیاهی و سرانجام یک سطل سیاه برای سایر زباله‌ها که مناسب افرادی است که حوصله جداسازی زباله‌ها را ندارند. از لحاظ تئوری و قانونی همه آلمانی‌ها ملزم به رساندن زباله‌های خاص مانند باتری و مواد شیمیایی به مراکز بازیافت هستند و اگر کسی این کار را نکند، مرتکب جرم شده است. به همین دلیل، این کشور توانسته در سال ۲۰۲۰ حدود ۷۰ میلیارد یورو از بازیافت زباله و صنایع وابسته به آن درآمد داشته باشد.
درآمد ۴۰ میلیارد دلاری چین از بازیافت زباله
سی سال است کشور چین بیش از هر کشور دیگری به بازیافت کالاهایی، چون بطری‌های پلاستیکی، جعبه های مقوایی و رایانه‌های قدیمی اقدام می‌کند و به بزرگ‌ترین واردکننده زباله در جهان تبدیل شده است. طبق برخی آمار منتشرشده، ارزش بازیافت زباله در چین ۴۰میلیارد دلار است، درواقع باتوجه به جمعیت بالای چین، طبیعی است که حجم بالایی زباله در این کشور تولید شود بنابراین بازیافت امری اجتناب‌ناپذیر تلقی می‌شود. آن چه مهم است، این که چینی‌ها تنها به بازیافت زباله های تو لیدی خود اقدام نمی‌کنند بلکه دست به واردات زباله زده و بدین ترتیب درآمد خوبی را نصیب کشور خود کرده‌اند.
استخراج ۲۰ تن طلا از زباله‌های الکترونیکی!
آن چه اهمیت این صنعت را بیش از پیش آشکار می‌کند، این است که خروجی چین در بازیافت زباله بسیار چشمگیر و قابل ملاحظه است. منطقه زباله‌های الکترونیکی چین ۲۰ تن طلا در سال از لوازم الکترونیکی قدیمی استخراج می‌کرد که این میزان تقریبا برابر ۱۰درصد از استخراج طلا از معادن آمریکاست. از آن جایی که شرکت‌های ژاپنی با جدیت دنبال توسعه انواع فناوری‌هایی هستند که برای سالیان متمادی در کشور چین به کار گرفته می‌شد، می‌توان آن‌ها را هم به‌عنوان مقصد زباله‌ها و ضایعات صنعتی کشور‌های جهان نام برد.
واردات زباله در سوئد
در سوئد تنها یک درصد زباله‌های خانگی قابل بازیافت نیست. در این کشور ۳۶ درصد زباله‌ها بازیافت، ۱۱ درصد تبدیل به کود و ۴۹ درصد سوزانده می‌شود. سوئد با استفاده از دستگاه‌های بسیار پیشرفته سوزاندن زباله ۲۰ درصد از برق مورد نیاز دستگاه‌های گرمازای کشور را تامین و برق مورد نیاز ۲۵۰ هزار خانوار را ذخیره می‌کند. سوئد سالانه ۸۰۰ هزار تن زباله از نروژ وارد می‌کند.