فساد در شهرداری رخنه کرده است؟

- سخنانی که هفته پیش بر زبان مجید فراهانی، رئیس کمیته بودجه و نظارت مالی شورای اسلامی شهر تهران جاری شد سقف بی اعتمادی‌ها درباره وجود فساد در بدنه مدیریت شهری تهران را باز هم بالاتر برد. او که آن روز در جلسه علنی شورای شهر اصرار داشت با تندترین عبارات بر نقاط حساس مدیریت شهری پایتخت ضربه بزند جاعل تعابیری شد که برای گفتمان عمومی جامعه ایران حکم سلاحی برنده را دارد: فساد آزار دهنده‌ترین و مشمئز کننده‌ترین صفتی است که در مواجهه با شهرداری تهران، شهروندان را آزار می‌دهد.

دیو هفت سر فساد در شهرداری آنچنان در جای جای این سازمان عریض و طویل رخنه کرده است که متاسفانه در میان تمام دستگاه‌ها، هنوز شهرداری در زمینه میزان دریافت رشوه و پارتی‌بازی رتبه‌ی اول را دارد.

در این میان برخی عناصر فاسد هم با خود فکر می‌کند باید از این نمد برای خود کلاهی ببافند، به همین دلیل پدیده رشوه رخ می‌دهد و برخی کارمندان با دریافت رشوه از مراجعین به نوعی سهم خود را دریافت کرده یا آنکه پارتی‌بازی می‌کنند، برای مقابله با این شرایط «شفافیت»، «شناسائی افراد فاسد» و «تشویق افرادی که تخلفات را گزارش می‌دهند» از بهترین پادزهرهاست.

شهردار تهران خیلی زود، اما کوتاه و فست فودی به رسم متداول فضای مجازی به سخنان تند عضو شورای شهر واکنش نشان داد. اقدام رندانه پیروز حناچی که یکی از شبکه‌های اجتماعی را برای پاسخ به دعاوی فراهانی برگزیده بود شاید خود نشانه‌ای است برای اینکه شهردار پایتخت درگرفتن قیل و قال بر سر وجود فساد در شهرداری را خوش ندارد. او البته سعی دارد با زبانی ملایم و آشتی جویانه از کارنامه خود دفاع کند و آتش فتنه را بی سر و صدا بخواباند: پرداختن به پدیده مذموم فساد اداری نباید با غفلت از زحمات و خدمات صادقانه قاطبه خدمتگزاران شریف شهرداری‌ها همراه شود. از ابتدای این دوره مدیریت شهرداری، شفافیت اصلاح فرآیند‌ها و مبارزه سیستمی با فساد را به عنوان بهترین راهبرد بهبود سلامت اداری بدون هیاهو و جدیت دنبال می‌کنیم.

اما در میانه این معرکه گرفتن‌ها بر سر مبارزه با فساد در شهرداری پایتخت که فریاد منتقدان و معترضان از همه سو بلند شده تکلیف یک پرسش پایه‌ای هم خوب است که روشن شود. اینکه چه نسبتی میان مساله کمبود اعتبارات در شهرداری با وجود فساد در این نهاد می‌توان برقرار کرد.

 

محمود میرلوحی رئیس کمیته اقتصادی شورای اسلامی شهر تهران که بی میل هم نیست درمورد چنین موضوعی با سخن بگوید کارنامه نهاد متبوعش در برخورد با فساد را پر و پیمان می‌بیند، اما بی انضباطی‌ها را هم رد نمی‌کند: واقعیت این است که این بی انضباطی‌ها بیشتر مربوط به همین ریخت و پاش هاست. اتفاقا الان، چون ما دچار کمبود منابع هستیم باید بیشتر دقت کنیم، بیشتر صرفه جویی کنیم، انضباط مالی داشته باشیم و نظارت‌ها را افزایش دهیم. البته این کار شروع شده و تا سطوح خوبی هم پیش رفته است. اگر به پایگاه خبری شورای شهر تهران سری زده شود ما در آنجا چیزی تحت عنوان سامانه‌های شفافیت را قرار داده ایم که نشان می‌دهد سلسله‌ای از فعالیت‌ها در این دوره شروع شده که اگر این‌ها نبود نگرانی‌های بسیاری می‌توانست شکل بگیرد.

آنطور که میرلوحی مدعی است ایجاد سامانه شفافیت یک اقدام جدی برای بستن دست فساد در شهرداری است: بعد از راه اندازی سامانه شفافیت اگر در شهرداری قراردادی از ۲۵۰ میلیون بیشتر باشد حتما در این سایت ثبت می‌شود. در این دوره بند دوازده ماده هشتاد قانون به طور جدی عوض شد و ذیحسابان از شورای شهر رای می‌گیرند. همه کسانی که در مسائل مالی صاحب امضا هستند از جمله شهرداران مناطق الان ما این‌ها را به شورای شهر می‌آوریم و رای می‌دهیم برای اینکه بدانند باید مقررات را رعایت کنند.

رئیس کمیته اقتصادی شورای شهر برای اثبات جدیت شورای شهر در فسادستیزی شواهدش را یکی یکی رو می‌کند: ما مصوبه تعارض منافع را نوشتیم و الان در شهرداری اعضای شورا و مدیران شهرداری و بستگان و منصوبانشان نه می‌توانند با شهرداری قراردادی امضا کنند و نه امکان استخدام یا ارتقا دارند. در مورد سفر‌های خارجی هم همین رویه وجود دارد. همه این موارد قانونمند شده و نظارت اعمال می‌شود. یا مثلا سامانه‌های متعددی که در حوزه شهرسازی و صدور پروانه ایجاد شد.

 

فساد مشمئز کننده‌ترین صفت در شهرداری تهران است


میرلوحی خود را در جایگاه مدعی می‌نشاند و شورای شهر را در مبارزه با فساد تنها و بی پشتیبان معرفی می‌کند. از او می‌پرسیم چرا برای برخورد با تخلفات به تاسیس نهادی مثل سازمان بازرسی فکر نمی‌کنید؟ از این ایده استقبال می‌کند و می‌گوید: البته خود شهرداری بازرسی دارد و در شورای شهر هم یک معاونت نظارت وجود دارد. ما یک معاونتی در اداره کل اجرایی شورای شهر ایجاد کردیم به عنوان معاونت پایش که در آنجا کار‌ها و گزارش‌های خوبی در حوزه‌های مختلف انجام می‌گیرد. البته این از قبل وجود داشت، اما رها شده بود. یا درمورد نمایندگی‌های شورا که در گذشته رها بود به فردی یک رای داده می‌شد که اصلا معلوم نبود فعالیتی انجام می‌دهد یا نه الان، اما رصد می‌شود. در گذشته مصوباتی که از شورای شهر برای ابلاغ و اجرا فرستاده می‌شد معلوم نبود چه سرنوشتی پیدا می‌کند، اما الان پایش صورت می‌گیرد یا در بحث حسابرسی‌ها که الان به خوبی رصد می‌شود.


میرلوحی آنقدر شاهد و دلیل برای نشان دادن عزم جدی شورای شهر در مبارزه با فساد دارد که به خود و همکارانش نمره قبولی بدهد: به نظر من کار‌هایی که در شورای پنجم در حوزه نظارت و جلوگیری از فساد شده قابل توجه است. ما کمیسیون‌های داخلی را قانونمند کردیم. مثلا کمیته معماری و شورای معماری مناطق را آوردیم قانونمند کردیم. من اگر بخواهم فهرست کامل این‌ها را ارائه کنم شاید نزدیک به پنجاه مصوبه مختلف و متنوع و موثر خواهد بود. ما در فرصت‌های مقتضی باید توضیح دهیم که مثلا در مساله پسماند‌ها چه وضعی داشتیم و الان در کجا هستیم. یا درمورد هشتصد هزار متر دکه و امکانات اقتصادی که در پارک‌های تهران وجود داشت و ثبت و ضبط مناسبی نداشت. اما الان همه این‌ها قانونی و ضابطه‌مند شده است.

با این حال دیو هفت سر فساد طوری چهره نشان می‌دهد که او هم خود را ملزم می‌بیند به سرِ خط برگردد و با بیان دیگر همان ایده ما را تکرار کند: ما در شورای شهر تهران به ضرورت تشکیل نهادی مانند دیوان محاسبات رسیده ایم. تصور ما این است که ساختار موجود برای شهری مثل تهران با هشتاد هزار میلیارد گردش مالی درآمد و هزینه کفایت نمی‌کند.

از او درباره واکنش آقای شهردار به طرح مساله فساد در شهرداری می‌پرسیم. سخنان فراهانی و دیگر اعضای شورا را تعبیر به دلسوزی و خیرخواهی می‌کند: البته آقای فراهانی و اعضای شورای شهر پنجم معتقد هستند که این کار باید عمق و گستره بیشتری به خود بگیرد و کیفیت این نظارت‌ها و مراقبت‌ها بیشتر باشد تا دیگر حتی یک مورد هم اتفاق نیفتد.