شجاعت دریافت مالیات از ثروتمندان وجود ندارد/ مالیات‌ستانی تکراری از بخش‌های شفاف!

وحید عزیزی در گفت‌وگو با میزان، با اشاره به نحوه دریافت مالیات بر ارزش افزوده اظهار کرد: بحث مالیات بر ارزش افزوده مربوط به مصرف کننده است، در بخش تئوری این طرح مقرر شده  اجزای زنجیره تولید فقط به عنوان حمل کننده این مالیات باشند و در هر چرخه این مابه التفاوت محاسبه و تنها از مصرف کننده دریافت شود، اما در اجرا نتیجه دیگری داشته، بدین معنی که حتی با فرض آمادگی کامل زیرساخت، دریافت مالیات بر بخش‌های دیگر زنجیره تولید تاثیر گذار است و بسته به قیمت کالا میان مصرف کننده و تولیدکننده تقسیم خواهد شود.

این کارشناس حوزه اقتصاد تصریح کرد: وضع مالیات بر مصرف باعث فشار بیشتر به دهک‌های پایین می‌شود که با آن اثر تنازلی گفته می‌شود به عبارت دیگر به دلیل اینکه دهک‌های پایین بخش بیشتری از درآمد خود را هزینه می‌کنند در نتیجه با وضع مالیات بر مصرف، فشار بیشتری به این دهک‌های جامعه وارد می‌شود؛ البته پیشنهاد شده  برای جلوگیری از فشار به این بخش از جامعه، کالا‌های اساسی از این مالیات معاف باشد تا اثر تنازلی کاهش پیدا کند.

وی افزود: طرح ارزش افزوده از سال ۸۷ بدون توجه به زیرساخت‌های اجرایی به صورت آزمایشی شروع به کار کرد، در حالیکه این نوع مالیات از پیچیده‌ترین  پایه‌های  مالیاتی است که باید ضمن آمادگی سامانه و  زیرساخت اطلاعاتی، اجرای آن نباید متکی به فاکتور و ممیزی باشد بلکه سامانه خود با محاسبه دقیق آن را اجرا کند، اما به دلیل نبود زیرساخت مناسب شاهد دریافت چندباره این مالیات از بخش‌های شفاف  اقتصادی هستیم.

به گفته وی، عدم صدور فاکتور از سوی برخی از بنگاه‌های اقتصادی و نبود شفافیت در برخی از محاسبات و شرکت‌های صوری اجرای این طرح را سخت کرده است.

عزیزی ادامه داد: با اجرای طرح مالیات بر ارزش افزوده  درسال ۸۷ قرار بود بعد از دوره آزمایشی پنج ساله این طرح به صورت کامل اجرا شود، دولت نیز با اصلاحیه و اقداماتی به دنبال اجرای آن بود، اما هنوز  تا اجرای نهایی آن فاصله زیادی مانده است.

این کارشناس حوزه اقتصادی ادامه داد: قانون جدیدی که در خصوص ارزش افزوده در حال تصویب  است خیلی از مسائل در خصوص اجرا   را حل خواهد کرد، سال گذشته نیز قانون سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی به عنوان زیرساخت اتوماتیک مالیات ارزش افزوده تصویب شد، اما هنوز دولت آن را اجرا نکرده است اجرای این قانون می‌تواند بخشی از این مشکلات را برطرف کند.

وی افزود: با توجه به اهمیت مالیات بر ارزش افزوده و درآمد زایی فوق‌العاده برای دولت که در حال حاضر  مهمترین پایه درآمدی دولت شده است، اجرای این طرح  امکان شناسایی زنجیره در خصوص نحوه واردات کالا و ساخت آن را دارد، به نظر می‌رسد در بلندمدت باید به سمت تقویت پایه‌های مالیات بر ثروث حرکت کنیم و این پایه مالیات بر مصرف را با دو تغییر اجرا کنیم به طوری که نرخ  پایه مالیاتی ارزش افزوده را به قدری  کاهش دهیم که نقش تنظیمی آن افزایش یابد و باعث شفافیت شود و دوماً مالیات تنبیهی را از  کالا‌های لوکس مثل سیگار و سایر کالا‌های گرانقیمت و غیر ضروری افزایش دهیم.

عزیزی در پایان گفت: مالیات بر ارزش افزوده در بسیاری از کشور‌های پیشرفته وجود دارد، اما در ایران بدون توجه به زیرساخت اجرا شده است، باید اذعان کرد که شجاعت دریافت مالیات از ثروت‌مندان وجود نداشته و این روش آسانتر بوده است و اجرای ناقص آن منجر به دریافت چندین باره  مالیات از بخش‌های شفاف شده است.