ورود قاطعانه دستگاه قضا برای رفع معضل آبگرفتگی در شهرهای استان خوزستان/ اخذ توضیح از مسئولانِ ترک فعل کرده
- بندهای «الف» و «ب» ماده سوم «دستورالعمل نحوه مقابله با ترک وظايف قانونی مديران و كارمندان و پيشگيری از آن» تصریح دارد دادستان‌های سراسر کشور مکلف‌اند، ترک‌فعل‌های مدیران و مسئولان دستگاه‌های اجرایی را که سبب بروز خسارت و صدمه به اموال عمومی و حقوق اساسی مردم می‌شود، پیگیری ویژه کنند.
ترک‌فعل‌هایی که در هنگام بروز سوانح و بلایای طبیعی برجسته می‌شوند
در بند ب ماده ۳ دستورالعمل مزبور نیز منحصراً به موضوع ترک فعل‌هایی پرداخته شده که در هنگام بروز سوانح و بلایای طبیعی نظیر سیل و زلزله، برجسته می‌شوند و نمونه مشابه آن در سیل فروردین ۹۸ بروز و ظهور داشت.
در بند مورد اشاره درج شده که : در مواردی که تصمیمات اداری مدیران و مسئولان یا ترک فعل یا تأخیر ناموجه آنان در اقدامات فوری امدادی یا نحوه مدیریت سوانح و بلایای طبیعی به‌گونه‌ای باشد که زمینه ساز وقوع خسارت به منابع و اموال عمومی یا سلامت شهروندان شود، دادستان‌های سراسر کشور مکلف‌اند ضمن اعلام مراتب به سازمان بازرسی کل کشور با انجام اقدامات پیشگیرانه از قبیل تذکر و اخطار و یا تعقیب از حقوق عامه مردم صیانت کنند.
مأموریت رئیس قوه قضاییه به رئیس سازمان بازرسی کل کشور
شانزدهم آذرماه در پی بروز حوداث ناگوار ناشی از آب گرفتگی معابر شهرهای مختلف استان خوزستان در پی بارندگی‌های اخیر، رئیس قوه قضاییه با صدور دستوری ویژه، به رئیس سازمان بازرسی کل کشور مأموریت داد تا با بررسی ابعاد موضوع، اقدامات لازم را در این زمینه انجام دهد.
در پیام آیت‌الله رئیسی خطاب به حجت‌الاسلام و المسلمین درویشیان آمده بود: با توجه به تکرار حوادث ناگوار ناشی از آب گرفتگی معابر در شهرهای مختلف استان خوزستان و بروز مشکلات جدی و غیر قابل تحمل برای مردم شریف آن منطقه که حکایت از تعلل و قصور مسئولان در ساماندهی آب و فاضلاب استان دارد و با عنایت به گزارش و بررسی‌های مقدماتی انجام شده از ناحیه مقامات قضایی و بازرسی استان، بدین وسیله به جنابعالی ماموریت داده می‌شود که در اسرع وقت شخصا به همراه تیمی از کارشناسان مجرب به استان خوزستان عزیمت، تمامی زمینه‌ها و ابعاد بروز این وضعیت را بررسی، قصور و تقصیر هر یک از مقامات ملی و استانی را مشخص و مراتب را جهت رسیدگی قضایی به مقامات ذیربط منعکس و نتیجه را به اینجانب گزارش نمایید. کلیه مقامات موظفند ضمن همکاری با هیات اعزامی در اجرای پیشنهادات فوریت‌دار سازمان اقدام نمایند.
سفر رئیس سازمان بازرسی کل کشور به خوزستان
روز دوشنبه ۱۷ آذر، در پی دستور رئیس قوه قضاییه به رئیس سازمان بازرسی کل کشور به منظور بررسی ابعاد آب گرفتگی معابر شهرهای مختلف استان خوزستان در بارندگی‌های اخیر، حجت‌الاسلام‌والمسلمین درویشیان به همراه «بازرس‌کل امور وزارت کشور و شهرداری‌ها» و «بازرس‌کل امور نیرو و ارتباطات» این سازمان و جمعی دیگر از بازرسان به اهواز سفر کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین درویشیان، در همان روز دوشنبه ۱۷ آذر، در بدو سفر به استان خوزستان در جمع تعدادی از مسئولان استانی مرتبط با سیل اظهار کرد: مردمی که ۸ سال دفاع مقدس پیشگام خدمت و مقاومت بودند، شایسته بهترین خدمات هستند و انتظار می‌رود کار اساسی برای مشکل جمع‌آوری آب‌های سطحی و فاضلاب انجام شود. کار گذاشتن پمپ، علاج موقت است و باید کار بصورت ریشه‌ای انجام شود، ما به دوستان گفته‌ایم کم‌کاری‌هایی که انجام شده از سوی هر نهادی که بوده مورد بررسی قرار بگیرد و اگر ترک فعلی انجام شده، سازمان بازرسی ورود کند.
با ترک‌فعل‌های منجر به سیل و آبگرفتگی به شدت برخورد می‌کنیم
وی با بیان اینکه با دستور ریاست قوه‌قضاییه با ترک فعل‌های منجر به سیل و آبگرفتگی به شدت برخورد می‌کنیم، افزود: این حق طبیعی مردم است که هم آب شرب مناسب و هم سیستم فاضلاب درست داشته باشند. اختلاف نظر‌ها باید در جهت خدمت به مردم کنار گذاشته شوند و یک بار برای همیشه باید تکلیف این موضوع مشخص شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین درویشیان با اشاره به ضرورت ارائه گزارش، حسب دستور ریاست قوه قضاییه به ایشان در خصوص ترک فعل‌های صورت گرفته در این حوزه افزود: اینکه بگوییم باران زیاد باریده که توجیه خوبی نیست. کما اینکه در نقاط زلزله خیز، ساختمان‌ها را برای تحمل ۹ ریشتر هم پیش‌بینی می‌کنند و این موضوع در بحث آبگرفتگی‌ها و فاضلاب و آب‌های سطحی خوزستان باید لحاظ شود و حسب دستور ریاست قوه قضاییه، گزارش مبسوط از کم و کیف اقدامات انجام شده و قصور و تقصیر‌های احتمالی به ایشان ارائه خواهد شد.
فقط ۴۰ درصد طرح جامع فاضلاب استان خوزستان اجرا شده است!
رئیس سازمان بازرسی کل کشور پس از جلسه مزبور طی مصاحبه‌ای با شبکه خبر تصریح کرد: یکی از مهمترین مشکلات، بحث آب‌های سطحی است که سال‌هاست اقدامات جدی نشده است. ۴۰ درصد طرح جامع فاضلاب استان خوزستان اجرا شده و ۶۰ درصد آن اجرا نشده است. ما دنبال این هستیم تا مشکل را پیگیری کنیم تا اساسی حل شود. آنچه که مربوط به مرکز و وزارت نیرو و دستگاه‌های دولتی است را از همین امروز همکاران ما پیگیری می‌کنند تا مشکلات مربوط به مرکز که عمدتاً به تخصیص اعتبار ارتباط دارد، زودتر انجام شود.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین درویشیان در همان مصاحبه تاکید کرد: معتقدیم که باید کار اساسی صورت گیرد چرا که این اقداماتی که صورت می‌گیرد قابل تقدیر است، اما صرفا مُسکن است در حالی که مشکل باید ریشه‌ای حل شود و این حق مردم نیست که هر روز شاهد خسارت و مشکل باشند.
همزمان با سفر رئیس سازمان بازرسی کل کشور به استان خوزستان، نشست مدیران این استان پیرامون چاره‌جویی برای رفع مشکلات آبگرفتگی در بازرسی‌کل استان خوزستان با حضور رییس دادگستری و دادستان استان خوزستان برگزار شد و نکته قابل تأمل آنکه در این جلسه ، استاندار خوزستان به دلیل حضور در تهران، غایب بود!
بازدید رئیس سازمان بازرسی کل کشور از مناطق آسیب دیده شهر اهواز
اما بعد از جلسه روز دوشنبه ۱۷ آذر مسئولان استان خوزستان با رئیس سازمان بازرسی کل کشور، حجت‌الاسلام‌والمسلمین درویشیان از چند نقطه از شهر اهواز و دو شهر دیگر استان خوزستان که درگیر آبگرفتگی بود بازدید به عمل آورد و با اهالی آن مناطق و شهروندانی که برای آن‌ها مشکل پیش آمده بود، به گفتگو مستقیم پرداخت.
در روز سه‌شنبه ۱۸ آذر، حجت‌الاسلام‌والمسلمین درویشیان در دومین روز سفر خود به استان خوزستان به بندر امام خمینی (ره) عزیمت کرد تا از نزدیک در جریان مشکلات بوجود آمده برای مردم عزیز این شهرستان در پی بارندگی‌های شدید اخیر قرار گیرد.
«وضعیت شبکه فاضلاب استان خوزستان بسیار أسف‌بار است؛ طبق گزارش مسئولان استانی، طرح اصلاح فاضلاب اهواز و کارون از سال ۸۵ کلید خورده، ولی متأسفانه تا امروز تنها ۴۰ درصد پیشرفت کار داشته است. ضمن اینکه این طرح به خاطر تغییر اقلیم استان خوزستان و افزایش بارندگی و همچنین افزایش جمعیت استان به‌ویژه شهر اهواز و حاشیه شهر باید بازنگری شود». این بخشی از اظهارات رئیس سازمان بازرسی کل کشور در دیدار با حجت‌الاسلام‌والمسلمین موسوی‌فرد نماینده ولی‌فقیه در استان خوزستان و امام‌جمعه اهواز بود. ملاقاتی که در روز سه‌شنبه ۱۸ آذر، برگزار شد.
عدم تخصیص بخش زیادی از بودجه ۱۰۰ میلیون یورویی صندوق توسعه ملی به طرح اصلاح فاضلاب اهواز
حجت‌الاسلام‌والمسلمین درویشیان در همان دیدار این را هم گفت که «دستور مقام معظم رهبری مبنی بر اختصاص ۱۰۰ میلیون یورو از صندوق توسعه ملی به طرح اصلاح فاضلاب اهواز نشان‌دهنده اهمیت این موضوع است. قرار بود ۵۰ میلیون یورو امسال و ۵۰ میلیون یورو سال آینده تخصیص داده شود که البته بخش زیادی از این بودجه تخصیص داده نشده است. البته طبق بررسی ما این مبلغ هم کفاف رفع مشکلات فاضلاب اهواز و کارون را نمی‌دهد».
چرایی عدم فعالیت ستاد مدیریت بحران خوزستان!
اما دو راهکار کوتاه مدت و بلند مدت برای رفع مشکلات ناشی از بارندگی شدید و آبگرفتگی در استان خوزستان از سوی سازمان بازرسی کل کشور پیش‌بینی شده است؛ راهکار نخست، فعال شدن ستاد مدیریت بحران استان خوزستان است تا در صورت بارندگی شدید مجدد، اقدامات مقتضی را برای جلوگیری از آبگرفتگی معابر ترتیب دهد؛ نکته قابل تأمل آنکه هنوز پیوست استانی قانون مدیرت بحران در استان خوزستان تصویب نشده که بنا به گفته رئیس سازمان بازرسی کل کشور، کوتاهی صورت گرفته در این امر، پیگیری خواهد شد.
۲۰ هزار میلیارد تومانی که پرداخت نشد!
راهکار بلند مدت نیز تخصیص اعتبارات به استان خوزستان از دو محلِ «اختصاص ۳ درصد از درآمدهای نفتی به استان‌های نفت خیز» و «عوارض آلایندگی واحد‌های نفت و گاز در استان خوزستان» است.
نکته قابل تأمل آنکه طبق گفته رئیس سازمان بازرسی کل کشور، از محل قانونی پرداخت «عوارض آلایندگی واحد‌های نفت و گاز در استان خوزستان» تا سال ۹۶ به میزان ۲۰ هزار میلیارد تومان به این استان پرداخت‌نشده است؛ مبلغی که اگر حتی ۲۰ درصد آن تخصیص یافته بود، شاید امروز اهواز و سایر شهرهای استان خوزستان بواسطه یک بارندگی با این مشکلات مواجه نمی‌شدند.
البته مشکل فقط از عدم تخصیص‌ها ناشی نمی‌شود؛ بلکه گاهی نیز تخصیص اعتبار صورت گرفته اما در محل مورد نظر هزینه نشده است؛ برای نمونه، طبق مصوبه شورای راهبردی منطقه ویژه پتروشیمی، طی سه سال، ۲۰۰ میلیارد تومان به دو شهرستان ماهشهر و بندر امام خمینی(ره) پرداخت شد اما نحوه هزینه‌کرد این مبلغ نامشخص نیست.
آغاز فرآیند اخذ توضیح از مسئولان ترک فعل کرده
در روز سه‌شنبه ۱۸ آذر، جلسه‌ای در استانداری خوزستان برای بررسی مشکلات پیش آمده برای مردم در اثر آبگرفتگی ناشی از بارندگی برگزار شد؛ رییس سازمان بازرسی کل کشور در این جلسه با اشاره به مأموریت آیت‌الله رئیسی به وی گفت: مأموریت رییس محترم قوه قضائیه درباره آبگرفتگی و مشکلات شبکه فاضلاب و آب‌های سطحی است و تأکید فرمودند اگر کوتاهی و قصوری توسط هر مسئول و دستگاهی صورت گرفته، حتماً اقدام لازم قانونی انجام شود. البته سازمان بازرسی در جریان این بازدید‌ها به برخی کوتاهی‌ها رسیده است که در حال جمعی‌بندی، مستندسازی و اخذ توضیح و دفاع هستیم. البته درباره چند نفر از مسئولین کار اخذ توضیح و دفاع شروع‌شده و همزمان مرجع قضایی در حال رسیدگی است و شاید چند نفر از چند دستگاه دیگر هم در این موضوع قصور‌هایی داشته باشند که پیگیری خواهد شد.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین درویشیان در همان جلسه با بیان اینکه یکی از دستور کار‌های سازمان بازرسی حسب دستور رییس قوه قضائیه رسیدگی به ترک فعل‌ها است، افزود: این موضوع گلایه بسیاری از مردم و دستگاه‌ها است که سازمان‌های نظارتی فقط سراغ کار‌های انجام‌شده می‌روند و چه‌بسا خسارت و زیان کار‌های انجام‌نشده بیشتر است؛ لذا یکی از رویکرد‌های سازمان بازرسی پیگیری ترک وظایف است. در سیل سال گذشته سازمان بازرسی قریب به ۱۴۰ گزارش در این خصوص تهیه‌کرده است. عده‌ای از مسئولان در شهرهای شیراز و لرستان به خاطر عدم انجام وظایفشان در زمان مسئولیت به مراجع قضایی معرفی‌شده‌اند که ازجمله این وظایف عدم لایروبی مسیل‌ها یا ساخت‌وساز‌های غیرمجاز در مسیر رودخانه‌ها بود که نهایتاً باعث خسارت جانی و مالی شده است.
سفر رئیس سازمان بازرسی کل کشور به دو شهر آبادان و خرمشهر
در روز چهارشنبه ۱۹ آذر، رئیس سازمان بازرسی کل کشور در سومین روز سفر خود به استان خوزستان برای بررسی مشکلات پیش آمده برای مردم در اثر آبگرفتگی ناشی از بارندگی، به دو شهر آبادان و خرمشهر رفت و ضمن بازید از نقاط آسیب‌دیده این شهرستان‌ها بواسطه بارندگی‌ها اخیر از نزدیک با شهروندان عزیز آبادانی و خرمشهری به گفت‌وگو پرداخت.
علی‌ایحال، دستگاه قضایی وفق «دستورالعمل نحوه مقابله با ترک وظايف قانونی مديران و كارمندان و پيشگيری از آن» با مسئولانی که با کوتاهی و ترک فعل خود، زمینه‌ساز وقوع خسارت به زندگی مردم در ماجرای بارندگی اخیر در خوزستان شدند، برخورد مقتضی را به عمل خواهد آورد و این گزاره‌ای بود که حجت‌الاسلام‌والمسلمین درویشیان رئیس سازمان بزرسی کل کشور در جریان سفر هفته گذشته خود به استان خوزستان، بر روی آن تاکید کرد؛ از سویی دیگر دستگاه قضا وفق اظهارات رئیس سازمان بازرسی کل کشور، پیگیر حل ریشه‌ای مشکلات مربوط به شبکه فاضلاب استان خوزستان و تخصیص اعتبار در این زمینه و هزینه‌کرد آن خواهد بود.