چرا تا این حد تجمل‌گرا شدیم؟
_ فارس نوشت: قبل از اینکه گزارش را تا انتها بخوانید و از اطلاعات داده شده در این گزارش تعجب کنید باید این نکته را یادآور شویم که این گزارش یک داستان واقعی است!
داستان واقعی مادران و پدران نوظهوری که مسیر «لاکچری شدن» فرزندشان را قبل از تولد او برنامه ریزی کرده‌اند. چندسالی می‌شود که ماجرای جشن تعیین جنسیت و جشن بارداری و خرید پستونک طلا روی سیسمونی و تهیه سیسمونی‌های آن‌چنانی و هرآنچه مربوط به تولد یک نوزاد است نقل محافل رسانه‌ها و منتقدین و آسیب‌شناسان اجتماعی و حوزه خانواده قرار گرفته، اما ظاهرا قرار نیست بساط این رفتار‌های ضدخانواده برچیده شود که هیچ، تازه روز به روز به حواشی آن افزوده نیز می‌شود. پدیده نوظهور دیزاین اتاق زایمان در بیمارستان نیز یکی از همین رسومات تازه پاگرفته است که کم کم دارد تبدیل به یک رسم عرفی و عادی بین خانواده‌ها می‌شود تا جایی که هزینه‌های هنگفتی نیز برای این ماجرا پرداخت می‌شود. احتمالا تا چندسال دیگر عدم پرداخت هزینه بابت دیزاین لاکچری اتاق زایمان، نسبت مهمی با عشق شوهر به زن و عشق والدین به بچه‌های آن‌ها خواهد داشت!
دامن زدن به اینگونه پدیده‌هایی که هیچ پشتوانه‌ای جز خالی کردن جیب والدین ندارند، نه تنها ما را در گرداب مصرف‌گرایی غرق خواهد کرد و یک هزینه به لیست هزینه‌های مربوط به فرزندآوری اضافه می‌کند، بلکه موجب می‌شود زن و شوهر‌هایی که از عهده هزینه‌ی دیزاین لاکچری اتاق زایمان برنمی‌آیند احساس فقر در ذهن و روان آن‌ها ریشه بدواند و آنجا جا خوش کند تا جایی که خود را لایق فرزندآوری ندانند و مدام در حال سرزنش کردن خود باشند. احساس فقر کاذبی که با دیدن و شنیدن این پدیده‌ها در شبکه‌های اجتماعی به آن‌ها دست می‌دهد هرچند خود فقر واقعی نیست، اما به مرور زمان موجب افسردگی و عدم اعتماد به نفس در زمینه فرزندآوری خواهد شد.
بیمارستان‌هایی که برای جذب خانم‌های باردار دست به دامن شبکه‌های اجتماعی شده‌اند!
صفحه اینستاگرام را باز می‌کنم و با یک ویدیوی تبلیغاتی مواجه می‌شوم، ویدیویی که مسیر لاکچری شدن کودکان را از بدو تولد نشان می‌دهد. یک خانم دوربین به دست در حال نمایش اتاق‌های تزئین شده با تور و بادکنک در یکی از هتل بیمارستان‌های تهران است.
اتاق ها، مربوط به زایمان‌هایی است که در تاریخ رند قرن ۹۹/۹/۹ رزرو شده اند، اتاق ۳۰۲ با دیزاین ۵۰۰ هزار تومانی و تعدادی بادکنک آبی و یک تور سفید روی تخت مادر، اتاق ۳۰۴ با دیزاین یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومانی و تعدادی بادکنک، تور بالای سر مادر و ماکت کیک!
اتاق ۳۰۶ با دیزاین ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومانیکه ظاهراً کامل است و چیزی کم و کسر ندارد، تزئین تخت مادر با تور و ساتن، یک میز بزرگ با تعدادی عروسک و بادکنک و یک ماکتِ کیک بزرگتر، اتاق ۳۰۸ با دیزاین ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومانی که تفاوتی با اتاق قبلی ندارد مگر در تعداد عروسک‌های تزئینی چیده شده!
از دیزاین ۳.۵ میلیونیِ جشن تعیین جنسیت تا «تندیس بارداریِ» ۴.۵ میلیونی
سرم سوت می‌کشد، وارد پیج خانم طراح می‌شوم و تازه ماجرا برایم جالب‌تر می‌شود، شماره بالای صفحه را می‌گیرم، بعد از چند بوق خانم جوانی پشت خط جواب می‌دهد، خودم را به عنوان مادر سه ماهه‌ای معرفی می‌کنم که به دنبال یک طراحی زیبا برای جشن تعیین جنسیت فرزندم هستم.
خانم طراح می‌گوید: «دیزاین جشنِ داخل منزل از ۱ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان شروع می‌شود، اما تا ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان قابلیت اجرا در خانه را دارد.»
می‌پرسم اگر بخواهم جشن را در باغ بگیرم چقدر هزینه دارد که می‌گوید: «ورودی باغ‌های لواسان از ۷۰۰ هزار تومان تا ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان است، در آنجا به راحتی می‌توانیم دیزاین ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی را برایتان اجرا کنیم، البته باید قبل از شروع کار ۵۰ درصد از هزینه را پرداخت کنید، عکاسی و فیلمبرداری وساخت کلیپ هم یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان به صورت جداگانه هزینه دارد.
در مورد قیمت تندیس‌های بارداری هم سوال می‌کنم، که می‌گوید: قیمت تندیس‌های ما از یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان شروع می‌شود و تا ۴ میلیون و ۵۰۰ تومان هم می‌رسد که این قیمت مربوط به تندیس‌هایی با زمینه صدف واقعی است. تمامی تندیس‌ها شیشه‌ای و قابل شستشو هستند و تا ۲۰ سال هم ضمانت دارند.
بعد از پایان تماس کمی مکث می‌کنم و باز از خودم می‌پرسم آیا این یک داستان واقعی‌ست؟
به کجا چنین شتابان؟
این روز‌ها در حالی که وضعیت اقتصادی عرصه را تنگ‌تر از همیشه کرده و خیلی‌ها در تأمین هزینه‌های اولیه زندگی شان با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند، عده‌ای هم هستند که لاکچری شدن کودکان‌شان را پیش از تولد آغاز کرده‌اند.
کافی است چرخی در صفحات اینستاگرامی بزنید، از جشن‌های پر زرق و برق تعیین جنسیت گرفته تا نمایش سیسمونی‌های گران قیمت، سفارش تاج سلطنتی و تور بالای تخت، شیشه شیر سوارسکی و ست‌های ورساچه، پستونک‌هایی با طلای ۱۸ و ۲۴ عیار، کلیپ‌های پیش از زایمان و پس از زایمان و... همه و همه را می‌توانید ببینید.
همه ما عاشق تزئین و آذین بندی هستیم و غیرمنطقی است اگر آن را پدیده منفوری بدانیم، اما وقتی هزینه تزئین و دیزاین! یکی از همین اتاق‌ها بعضاً با حقوق یک سرپرست خانوار برابری می‌کند، داستان عوض می‌شود. این حجم از تجملاتی که وارد زندگی‌های مجازی شده برای قشر زیادی از مردم چیزی جز حسرت و تصور فقر به همراه ندارد.
بساطی که ناخودآگاه حس فقری کاذب را القا می‌کند، به خصوص برای زوج‌های جوانی که با دیدن این تصاویر خود را ناتوان می‌بینند و خیلی وقت ها، چون از لحاظ مالی شرایط چنین بریز و بپاش‌هایی را ندارند، به طور کلی قید بچه دار شدن را می‌زنند، چرا که فکر می‌کنند اگر خبری از عکس‌های بارداری، جشن تعیین جنسیت، کلیپ‌های زایمان، جشن دندان درآوردن بچه و ... نباشد از دور رقابت‌هایی که جامعه به آن‌ها تحمیل کرده است حذف می‌شوند و مهر یک پدر و مادر بی احساس روی پیشانی شان می‌خورد!
«عقده حقارت» ریشه اصلی تجمل گرایی
امان الله قرایی مقدم، جامعه‌شناس و متخصص حوزه تعلیم و تربیت درباره رواج چنین تجملاتی می‌گوید: ابزارسازی و فناوری موجب تغییر فرهنگ شده و به دنبال خود تجمل گرایی، وجهه خواهی و اسراف را به همراه داشته است.
هنیت فرهنگی معتقد است جامعه بشری در سیر تحولی خود تاکنون سه مرحله را طی کرده، دوره عقلانی، دوره شهودی و دوره حسی و مادی که ما در این دوره قرار داریم، همان دوره‌ای که می‌گویند عقل مردم به چشم شان است.
در جهانِ شیء محور مردم کاری ندارند شما چه شخصیتی دارید بلکه فقط به داشته‌ها و ظاهر شما نگاه می‌کنند، به همین جهت هم افرادی که عقده حقارت دارند شخصیت خود را از اشیاء می‌گیرند و نتیجه آن همین تجملاتی است که روز به روز بیشتر می‌شود. در واقع عقده حقارت خودکنترلی را در مغز از بین می‌برد و گاهی موجب می‌شود که یک رفتار انفجاری غلط رخ دهد.
بازیابی هویت با ویترین‌های پوشالی
وی کمرنگ شدن معنویات در جامعه و قضاوت افراد بر اساس مادیات را عامل ایجاد فقر کاذب می‌داند و می‌گوید: در شهر‌های بزرگ افراد بی هویت شده اند، شناخته نمی‌شوند و اصالتشان معلوم نیست، بنابراین برای شناخته شدن ظاهرشان را درست کرده و از این طریق خودشان را معرفی می‌کنند، این در حالی است که شما در جوامع روستایی چنین چیزی نمی‌بینید.
تجمل گرایی بیشتر در طبقاتی دیده می‌شود که در گذشته خود وضعیت مالی و خانوادگی مناسبی نداشته اند و حالا می‌خواهند از این طریق کمبود‌های خودشان را از طریق بچه هایشان جبران کنند، وگرنه نوزاد چند روزه چه درکی از این تزئینات و تجملات دارد؟ تنها تأثیر این رفتار‌ها روی کودک این است که در نوجوانی و جوانی تبدیل به یک فرد خودباخته می‌شود که باید هرآنچه را که می‌خواهد به هر طریقی به دست آورد.
این متخصص حوزه تعلیم و تربیت امیال و آرزو‌ها را برخواسته از جامعه می‌داند و می‌گوید: «جامعه به شما تحمیل می‌کند که امروز چه چیزی مد شده و باید چه اولویت‌هایی داشته باشید و کسی هم که با این موج همراه می‌شود در واقع، به دنبال ارضای همان عقده حقارت است، این در حالی است که خانواده‌های اصیل نیازی به این تجمل گرایی‌ها ندارند.
نتیجه این اتفاق به دو صورت رخ می‌دهد، یا به شکل فیلم و عکس در فضای مجازی تصویری از یک خانواده ثروتمند و خوشبخت را نمایش می‌دهد و یا در بدترین شکل خود منجر به خودکشی، طلاق و یا افسردگی می‌شود، چرا که هدف برای افراد از طریق جامعه ایجاد شده، اما وسیله رسیدن به آن هدف پوشالی وجود ندارند.
مادری کردن با رقابت بر سر بادکنک؟!
اگر امروز که رقابت بر سر تعداد بادکنک‌های اتاق ۳۰۲ و ۳۰۳ هست، فرزندتان به دنیا آمد، اما اتاقتان تزئینی نداشت چیزی از مادر شدن تان کم نشده است، اگر با آگاهی یک نفر را به این جهان بزرگ دعوت کرده اید و می‌دانید از کودک تان و این نقش جدیدی که پذیرای آن شده اید چه می‌خواهید، آن وقت حتی در اتاق خالی هم گوی سبقت را از دیگران ربوده اید.