نقش رسانه در سرگرمی و پر کردن اوقات فراغت مخاطبان
_ روزنامه رسالت نوشت: در روز‌های کرونایی مردم بیش از همیشه به رسانه‌ها توجه دارند و نگاهشان بیش از همیشه به شبکه‌های اجتماعی، رادیو و تلویزیون است. در این میان تولید محتوای کیفی و بر اساس سلایق و علایق مردم در ضمن حفظ چارچوب‌های فرهنگی موضوعی است که بیش از همیشه باید موردتوجه قرار گیرد.
در این میان تنوع موضوعات و مسائلی که می‌توان در قالب تولید برنامه‌های مختلف به آن پرداخت از اهمیت بالایی برخوردار است که توجه به آن باید سرلوحه برنامه‌سازان رسانه ملی قرار گیرد. تولید محتوای بر مبنای پر کردن اوقات فراغت مردم و سازوکار‌های تولید برنامه‌هایی با محوریت شاد و کیفی از موضوعاتی است که در گفتگو با دو تن از کارشناسان حوزه رسانه مورد بحث و بررسی قرارگرفته است.
تلویزیون باید پوشش‌دهنده سلیقه مخاطبان خود باشد
داود نعمتی انارکی، کارشناس رسانه و عضو هیئت‌علمی دانشگاه صداوسیما در پاسخ به این‌که با توجه به خانه‌نشینی مردم به دلیل شیوع ویروس کرونا، پخش چه محتوایی در فضای رسانه الزام دارد، گفت: «یکی از نقش‌های تعریف‌شده رسانه، نقش تفریحی آن است که به‌طور عمده با اوقات فراغت مخاطبان در ارتباط است؛ بنابراین رسانه‌ها با انتشار محتوا‌هایی که رنگ و بوی سرگرمی دارند، درصدد پر کردن اوقات فراغت مخاطبان خود هستند.»
وی افزود: «یکی از رسانه‌های مهم در اوقات فراغت مخاطبان، تلویزیون است. تعدد شبکه‌های تلویزیونی و گستردگی پوشش آن‌ها این توقع را پدید می‌آورد تا با پخش برنامه‌های سرگرم‌کننده در قالب‌های متنوع فیلم، سریالی، طنز، نمایش‌های کوتاه، مسابقه و ورزش اوقات خوبی را برای بینندگان خود رقم زنند.»
این کارشناس رسانه عنوان کرد: «توقع مخاطبان مبنی بر پخش محتوا‌های سرگرم‌کننده در روز‌های تعطیل و ایام قرنطینه دوچندان افزایش می‌یابد؛ بنابراین در این ایام، حائز اهمیت است که رسانه‌ها به‌ویژه تلویزیون، پوشش‌دهنده سلیقه مخاطبان خود باشد.»
نعمتی انارکی تصریح کرد: «جدول کنداکتور پخش تلویزیون در روز‌های تعطیلی می‌بایست بسیار متفاوت‌تر از روز‌های عادی باشد. زیرا در این ایام، بیشتر اوقات مردم در منازل سپری می‌شود بنابراین تنوع برنامه‌ها باید در تناسب باسلیقه مخاطبان اعمال شود.»
مخاطب محوری، اولویت فضای رسانه‌ای
عضو هیئت‌علمی دانشگاه صداوسیما همچنین خاطرنشان کرد: «در پخش برنامه و فیلم‌های تلویزیون باید از تکرار پرهیز کرد تا تمایل به تماشا در مردم پدیدار شود. حتی اگر فیلم یا سریالی بازپخش می‌شود باید بر مبنای درخواست مخاطبان و طبق رویکرد مخاطب محوری باشد.»
وی گفت: «در روز‌های تعطیل سبد مصرف رسانه‌ای مردم به بخش‌های مختلف اختصاص می‌یابد و دیگر در ارتباط با یک رسانه نخواهد بود. به‌عبارت‌دیگر می‌توان عنوان کرد در روز‌های تعطیل، محتوا‌های گوناگون از رسانه‌های مختلف در سبد رسانه‌ای مردم قرار می‌گیرد.»
این کارشناس رسانه ادامه داد: «مطالعات و تحقیقات متعدد نشان داده است که در زمان تعطیلات، میزان استفاده مردم از تلویزیون نسبت به‌روز‌های عادی افزایش می‌یابد؛ بنابراین در این روز‌ها شبکه‌های تلویزیونی باید در مسیر رقابت با یکدیگر قرار گیرند، که بتوانند سهمی از سبد مصرف رسانه‌ای مخاطبان را به برنامه‌های خود اختصاص دهند.»
نعمتی انارکی اظهار کرد: «پر کردن اوقات فراغت مخاطبان رسانه‌ها تنها توسط محتوا‌های سرگرم‌کننده نیست بلکه قالب‌های دیگر محتوا مانند خبر، شعر و موسیقی، محتوا‌های علمی و ورزش نیز می‌توانند مخاطبان را جذب و علاقه‌مند کند. در چنین شرایطی انتخاب و گزینش محتوا‌ها متناسب با برهه زمانی حائز اهمیت است.»
عضو هیئت‌علمی دانشگاه صداوسیما در پایان این گفتگو بیان کرد: «رسانه‌ای همانند تلویزیون می‌بایست به شرایط کنونی توجه ویژه نشان دهد. به‌طور مثال در روز‌هایی که به دلیل شیوع ویروس کرونا، جان افراد بسیاری گرفته‌شده، رویکرد برنامه‌ها می‌بایست امیدبخش و پرهیز از آزردگی خاطر باشد. به‌طور حتم روحیه بخشی و شاد نگه‌داشتن افراد در مقابله با این بیماری اثرگذار است.»
یک برنامه ویژه خبری با دست‌مایه طنز هم می‌تواند بسیار پررنگ و پرطرفدار شود
محمد لسانی، کارشناس و مدرس سواد رسانه بیان کرد: «رسانه‌ها دارای سه کارکرد؛ سرگرمی، اطلاع‌رسانی و آموزش هستند که متناسب با نیاز مردم شکل‌گرفته است. در هر یک از این سه حوزه نیاز است تا محتوا به‌درستی انتقال و عنوان شود.»
وی افزود: «این سه کارکرد مهم همچنین می‌توانند در تناسب با یکدیگر محتوای موردنظر را ارائه کنند. به طورمثال؛ دربرخی اوقات نیاز است تا اخبار روز در قالب یک برنامه سرگرم‌کننده یا نمایشی به مردم ارائه گردد تا جذابیت آن در اذهان عمومی افزایش یابد؛ بنابراین می‌توان گفت رویکرد ترکیبی، در شرایط حال حاضر بسیار اهمیت دارد.»
لسانی تصریح کرد: «گاه یک برنامه ویژه خبری با دست‌مایه طنز می‌تواند بسیار پررنگ و پرطرفدار شود. این حوزه ترکیبی_تلفیقی می‌تواند در شرایطی که مردم زمان بسیاری را صرف رسانه‌ها می‌کنند، نقش مهمی را ایفا کند.»
این کارشناس و مدرس سواد رسانه‌ای همچنین خاطرنشان کرد: «در سراسر دنیا حوزه ترکیبی_تلفیقی رو به افزایش است. بدین شکل که بافاصله گرفتن از استودیوی ویژه خبری، با ارائه برنامه‌های نمایشی، طنز یا تاک‌شو به گفتگو می‌پردازند و مهم‌ترین اخبار روز را عنوان می‌کنند.»
سرگرمی با محتوای آموزش
وی گفت: «در حوزه آموزش نیز می‌توان از طریق مدرسان و سخنرانان، به‌صورت مونولوگ آموزشی تخصصی داشت، اما شرایط حال حاضر دنیا از این نوع آموزش تخصصی دور شده و در قالب سایر برنامه‌ها همچون؛ مستند یا داستان‌های آموزشی محتوای موردنظر خود را بیان می‌کنند.»
او یادآور شد: «در حوزه سرگرمی نیز آنچه در حال حاضر نیاز است پخش مسابقات در قالب‌های مختلف است. فیلم و سریال‌ها نیز به‌عنوان یکی از ارکان مهم حوزه سرگرمی شناخته می‌شوند.»
لسانی در پایان این گفتگو اظهار کرد: «امروزه این سه رکن مهم رسانه، در تناسب با یکدیگر، محتوای موردنظر را ارائه می‌دهند تا برای مردم جذاب و جالب‌توجه باشد. رویکرد ترکیبی_تلفیقی در قالب آموزش و سرگرمی می‌تواند مهم‌ترین اخبار روز را عنوان و فراغت مردم در خانه را با محتوای مناسب پر کند.»