نحوه ارائه خدمات توانبخشی در زمان کرونا / تخت‌های توانبخشی افزایش می‌یابد
- محمد تقی جغتایی در نشست خبری ویدیوکنفرانسی با خبرنگاران، با بیان اینکه بعد پزشکی توانبخشی به وزارت بهداشت برمی‌گردد، گفت: یکی از وظایف وزارت بهداشت تربیت نیروی انسانی است و در سال‌های گذشته نزدیک به ۱۸ هزار نفر نیرو در رشته‌های مختلف اعم از پزشکی، طب فیزیکی و رشته‌های مختلف توانبخشی تربیت شده که در نظام سلامت مشغول به کار هستند. در حال حاضر حدود ۷۰۰۰ مرکز، کلینیک و دفتر کار خدمات توانبخشی تاسیس شده است. بیش از ۳۰۴ مرکز یا مطب طب فیزیکی تاسیس شده است. همچنین به ۱۳۷ مرکز جامع خدمات توانبخشی مجوز داده شده است که خدمات توانبخشی را به افراد جامعه ارائه می‌دهند.
وی افزود: از طرف دیگر یکی از اقدامات مهم این است که وزارت بهداشت پیگیر بود تا بتواند هرچه زودتر افرادی را که اختلال تکاملی دارند، شناسایی کند و به همین جهت از سال‌های گذشته غربالگری کودکان برای اختلالات تکاملی در نظام شبکه آغاز شده است. در حال حاضر ۶۳ درصد تمامی کودکان در سن ۱۲ سال به بالا در معرض غربالگری اختلالات تکاملی قرار می‌گیرند و اگر اختلالی داشته باشند به مراکز اختلالات تکاملی ارجاع می‌شوند. باید توجه کرد که سالیانه بیش از ۹۰۰ هزار کودک در کشور از نظر اختلالات تکاملی غربالگری می‌شوند.
جغتایی ادامه داد: در زمینه اوتیسم هم برنامه‌هایی دیده شده که پایلوت آن در اصفهان آغاز شده است و به تدریج در شهرهای دیگر هم آغاز می‌شود تا بتوانیم کودکان اوتیسم را به سرعت تشخیص داده و مداخلات لازم را انجام دهیم. وزارت بهداشت هم قبول کرده که مقداری از هزینه‌های این کودکان را تحت پوشش قرار دهد تا به مراکز مخصوص اختلالات اوتیسم ارجاع شوند.
وی گفت: همچنین یک برنامه ملی با عنوان دمانس در حال تدوین است تا بتوانیم هر چه زودتر افرادی که در معرض دمانس یا اختلال حافظه قرار می‌گیرند، از طریق نظام شبکه تشخیص داده و به مراکز درمانی ارجاع دهیم که در حال طراحی است. از طرف دیگر وزارت بهداشت توانسته علی رغم محدودیت‌های ارزی، سمعک را برای افرادی که اختلال شنوایی دارند، تهیه کند و سالانه به طور متوسط ۱۱۰ هزار سمعک از سوی وزارت بهداشت تامین شده و در اختیار مراکز مختلف با ارز دولتی قرار می‌گیرد. همچنین کاشت حلزون هم سال‌هاست که انجام می‌شود و هر سال ۱۵۰۰ کودکی که مشکل شنوایی دارند، در بیمارستان‌های منتخب سراسر کشور، کاشت حلزون می‌شوند.
جغتایی گفت: در زمان کرونا نحوه ارائه خدمات توانبخشی برای افراد ارائه کننده خدمات توانبخشی طراحی و ابلاغ شد و همچنین دستورالعمل‌هایی در زمینه مراقبت از معلولین نیز تدوین شده است که این موضوع باعث شده است که در کشور ما افراد معلولی که در مراکز ارائه خدمات توانبخشی و یا مراکز نگهداری شبانه روزی هستند، میزان افراد درگیر با کرونا نسبت به سایر کشورها کمتر باشد.
وی افزود: یکی دیگر از برنامه‌هایمان گسترش تخت‌های توانبخشی است که در حال حاضر در برخی بیمارستانها خدمات توانبخشی ارائه می‌شود، اما سیاست وزارت بهداشت افزایش این تخت‌های توانبخشی در کشور است.
جغتایی درباره مناسب سازی فضای شهری برای معلولان با بیان اینکه معلولین نیازهای متعددی دارند، گفت: ابعاد دیگر توانبخشی اعم از اجتماعی، آموزشی، رفاهی و حمایت‌های اجتماعی بر اساس قانون جامع حمایت از معلولین جزو وظایف سایر ارگان‌هاست. در شهرداری هم به دنبال مناسب‌سازی شهری برای معلولان است، اما با این اقدام فاصله زیادی داریم. زیرا ساختمان‌هایی که ساخته شده از قبل مناسب‌سازی نشده است. با این حال همت جدی در این زمینه وجود دارد.
وی افزود: در عین حال یک کارگروه توانبخشی در تمام دانشگاه های علوم پزشکی ایجاد شده و ما امیدواریم توانبخشی پزشکی را به تدریج در نظام ارائه خدمات سلامت توسعه داده و ابلاغ کنیم. در حوزه تجهیزات توانبخشی نیز کارگروهی در دفتر تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت ایجاد شده که کارش استانداردسازی وسایل و تجهیزات توانبخشی است.
جغتایی درباره آمار فوتی‌های معلولان در دوران کرونا، گفت: خوشبختانه میزان درگیری افراد دارای معلولیت در کرونا در کشور نسبت یه جاهای دیگر و نسبت به افرادعادی جامعه خیلی کم بود و هم آمار فوتی‌ها. زیرا بلافاصله بعد از پاندمی دستورالعمل مراقبت و محافظت از افراد دارای معلولیت با کمک سازمان بهزیستی تدوین و اجرا شد.
وی با بیان اینکه گسترش تله مدیسین و پزشکی از راه دور و ارائه خدمات تونبخشی از این طریق جزو سیاست‌های وزارت بهداشت است، گفت: در حال حاضر در برخی خدمات، افراد یک یا دو بار برای آموزش حضوری مراجعه می‌کنند و بعد با استفاده از فضای مجازی سایر تمرینات و مشاوره‌ها را انجام می‌دهند. تقریبا بخش عمده‌ای از افراد در حوزه توانبخشی از این خدمت استفاده می‌کنند. البته باید توجه کرد که در برخی خدمات توانبخشی هیچ چیز جای خدمات حضوری را نمی گیرد، اما در حال حاضر چاره ای نیست. در عین حال چند پلتفرم در حال طراحی است که بتواند خدمات توانبخشی را از راه دور ارائه دهد.
وی با بیان اینکه دو اختلال تکاملی در دوران کودکی شایع‌تر از همه است، گفت: یکی اوتیسم است و یکی هم کودکان فلج مغزی است. از نظر برآوردهای جهانی گفته می شود از بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ تولد ممکن است یک نفر مبتلا به فلج مغزی قابل شناسایی دچار شود. در اوتیسم هم گفته می‌شود بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ تولد یک نفر ممکن است به اوتیسم مبتلا باشد.
جغتایی درباره بیمه خدمات توانبخشی، افزود: در حال حاضر بسیاری از خدمات توانبخشی مانند فیزیوتراپی تحت پوشش بیمه است. بیش از ۹۵ درصد خدمات فیزیوتراپی تحت پوشش بیمه پایه و تکمیلی قرار گرفته است. برخی خدمات دیگر هم شناسنامه خدمت طراحی شده و باید تحت پوشش بیمه قرار گیرد. در مورد بیمه خدمات توانبخشی در ماده ۶ قانون حمایت از معلولان آمده است که این خدمات توانبخشی معلولان باید تحت پوشش بیمه قرار گیرد و سازمان برنامه و بودجه باید منابع این کار را تامین کند. نامه های متعددی با امضای وزیر بهداشت در این زمینه نوشته شده و امیدواریم منابع لازم برای پوشش کامل خدمات توانبخشی تامین شود. البته بسیاری از خدمات فیزیوتراپی تحت پوشش بیمه های پایه و تکمیلی قرار گرفته است، اما پوشش کامل همه خدمات توانبخشی نیازمند تامین بودجه است و قطعا انجام آن به علت کاهش هزینه های جانبی به نفع بیمه هاست و البته وزارت بهداشت وظیفه خود را برای تعرفه گذاری این خدمات انجام داده است.
جغتایی درباره تاثیر کرونا بر خدمات توانبخشی گفت: بعد از شیوع کرونا مراجعات افراد نیازمند خدمات توانبخشی به مراکز دولتی و خصوصی توانبخشی حدود ۳۵ درصد کاهش یافته است که البته بخشی از آموزش‌ها و خدمات به صورت مجازی ارائه می‌شود. البته دولت تلاش کرده است با پرداخت یارانه به این مراکز از زیان آنها بکاهد و اخیرا با تصویب معاونت درمان، قرار شده این یارانه درحد تعرفه های خدمات بخش خصوصی به مراکز بخش خصوصی نیز پرداخت شود.