طرحی برای محاصره قاچاقچیان چوب

- روزنامه همشهری نوشت: کابوس غرش اره‌های برقی قاچاقچیان چوب در جنگل‌های هیرکانی تمامی ندارد. دست‌اندازی به منابع جنگلی شمال کشور سال‌هاست بحرانی شده و حالا دیگر راهی جز اقدام عاجل برای کنترل این وضعیت باقی نگذاشته است.

دست‌اندازی به جنگل به بهانه برداشت چوب‌های شکسته و افتاده به بالاترین میزان رسیده است و در چنین شرایطی، سازمان جنگل‌ها طرحی را از شهریورماه آغاز کرد که طی آن ۲۴۰۰ نیروی جنگلبانی و یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها با استقرار در دل جنگل‌های شمال کشور از عرصه‌های هیرکانی حفاظت می‌کنند.

رضا بیانی، قائم‌مقام معاونت جنگل سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور با تشریح تصمیمات جدید برای حفظ جنگل‌های شمال کشور از برگزاری رزمایش نجات جنگل در شمال ایران خبر داد و گفت: برپایی این رزمایش در دستور کار ۴ اداره کل جنگل‌ها در استان‌های شمالی قرار گرفته است که در سطح جنگل‌های شمال به‌منظور مقابله با قاچاق چوب و تغییر کاربری اراضی جنگلی اختصاص یافته است.

بر مبنای بلوک‌بندی‌های حفاظتی، ۲۴۰۰ نیروی جنگلبان و یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها سازماندهی شده‌اند که قرارداد آن‌ها با اختصاص ۱۵۰ میلیارد تومان با ۳۳ شرکت خصوصی امضاء و این تعداد نیرو تا پایان سال‌جاری و اوایل سال ۱۴۰۰ در جنگل‌های کشور به‌منظور حفاظت از اراضی جنگلی مستقر می‌مانند.

سهم هریک از نیرو‌های مستقر در جنگل‌های شمال کشور در رزمایش نجات جنگل نیز حراست از ۸۰۰ هکتار عرصه جنگلی به‌منظور مقابله با قاچاق چوب‌های جنگلی و تغییر کاربری این اراضی است.

قائم‌مقام معاونت جنگل سازمان جنگل‌ها می‌گوید: سازمان جنگل‌ها با مستقر کردن این تعداد نیرو در جنگل‌های شمال کشور، تلاش دارد قاچاق چوب از جنگل‌های شمال را از اساس ریشه‌کن کند.

به گفته او، برنامه‌ریزی‌ها برای اجرای رزمایش نجات جنگل نیز بر مبنای آمار‌های به‌دست آمده از قاچاق چوب است که هم‌اکنون در اختیار سازمان جنگل‌هاست. آنگونه که قائم‌مقام معاونت جنگل سازمان جنگل‌ها به همشهری خبرداده است، در داخل جنگل‌های شمال کشور بیش از ۸ هزار راه فرعی جنگلی شناسایی شده است که باید مسیر جاده‌هایی که به روستا‌ها و آبادی‌ها ختم نمی‌شود به‌منظور مقابله با قاچاق چوب مسدود شود.

به گفته رضا بیانی، مسدود کردن راه‌های فرعی جنگلی درست در برهه‌ای اهمیت یافته است که سازمان جنگل‌ها در فاصله اجرای ۲ طرح جنگلداری است و این رویکرد برای بستن مسیر قاچاق چوب اتخاذ شد که به تصویب ستاد جنگل‌های هیرکانی نیز رسیده است.

مسعود منصور، رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور نیز در آستانه برپایی رزمایش نجات جنگل، دستور نصب دوربین در مسیر کشفیات قاچاق چوب را صادر و اعتبار خرید دوربین‌های حفاظتی به یگان‌های حفاظت سازمان جنگل‌ها اختصاص یافته تا پس از احصاء نقاط بحرانی قاچاق چوب، دوربین‌های حفاظتی در آن مناطق نصب شوند.

کشفیات چوب قاچاق

موضوع مهم در جلوگیری از قاچاق چوب‌های جنگلی، ارزیابی آمار کشفیات یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها نسبت به سال‌های گذشته است. قائم‌مقام معاونت جنگل سازمان جنگل‌ها در این‌باره به همشهری می‌گوید: برای همه حوزه‌ها یک ناظر و یک مدیر تعیین شده است که باید در مکان‌های مشخص شده مستقر شوند و حفاظت از جنگل را آغاز کنند. این تدابیر از شهریورماه آغاز شد و هدف از آن نیز تلاش حداکثری برای به صفر رساندن معضل قاچاق چوب از جنگل است. همچنین شماره تماس ۱۳۹ نیز به تازگی برای نظارت مردمی در صیانت از جنگل اختصاص یافته است و مردم می‌توانند در تماس با این شماره گزارش تخریب جنگل‌های کشور شامل قاچاق چوب، آتش‌سوزی و تجاوز به حریم جنگل‌ها را به‌طور مستقیم به سازمان جنگل‌ها ارائه کنند.

رضا بیانی، قائم‌مقام معاونت جنگل سازمان جنگل‌ها، اما درباره آمار کشفیات قاچاق چوب در ۶‌ماه نخست سال‌جاری از جنگل‌های شمال کشور اینگونه توضیح می‌دهد: اداره کل استان گیلان بیشترین کشف قاچاق چوب از جنگل را داشته است و شرایط در استان گلستان نسبت به سایر اداره های کل منابع طبیعی شمال بهتر شده است. همچنین در کل ۶‌ماه نخست امسال، ۱۱۴۲ مترمکعب چوب قاچاق از جنگل‌ها کشف شده است که محدوده شهرستان آمل، بیشترین میزان قاچاق چوب را به‌خود اختصاص داده است.

چوب شکسته؛ بهانه قاچاق

بهانه‌ای که طی ماه‌های اخیر شرایط حضور قاچاقچیان چوب در جنگل‌های هیرکانی را فراهم آورد، فاصله ایجاد شده در اجرای ۲ طرح جنگلداری است که یکی، با عنوان طرح تنفس جنگل تا پایان سال ۹۸ ادامه یافت و دیگری، یعنی طرح مدیریت پایدارمنابع طبیعی منطقه هیرکانی قرار است به‌زودی آغاز شود. طرح جایگزین با طرح جنگلداری گذشته تفاوت‌های اساسی دارد. ازجمله این تفاوت‌ها می‌توان به رویکرد اکوسیستمی طرح جدید اشاره کرد. در طرح جایگزین تنفس، سیاست سازمان جنگل‌ها، استفاده از تمام ظرفیت‌ها و توان منابع طبیعی و حوضه آبخیز است نه صرفا بهره‌برداری چوب از جنگل. در طرح گذشته یک دستورالعمل برای مدیریت تمام سطوح جنگل‌های شمال وجود داشت که در طرح جدید متناسب با توان اکولوژیک، اقتصادی و اجتماعی هر منطقه از جنگل‌های شمال برای آن برنامه‌ریزی شده است.

در فاصله ۲ طرح جنگلداری گذشته و پیش رو، قاچاقچیان به بهانه برداشت چوب شکسته وارد جنگل می‌شوند و اقدام به قطع درختان ارزشمند و سالم می‌کنند. البته سازمان جنگل‌ها صراحتا اعلام کرده است که «هیچ تصمیم جدیدی درباره تغییر قانون ممنوعیت برداشت چوب شکسته و افتاده گرفته نشده و همان قانون ممنوعیت برداشت هرگونه چوب صراحتا در منطقه هیرکانی برپاست.» اجرای طرح مقابله با قاچاق چوب با بهره‌گیری از ۲۴۰۰ نیروی حفاظتی جدید که به رزمایش نجات جنگل نیز شهرت یافته است، حاکی از شرایط بحرانی جنگل‌های شمال کشور است که باید با مدیریت سریع، جنگل‌های هیرکانی را از قاچاقچیان چوب پس گرفت و حفاظت اصولی از رویشگاه‌های جنگلی شمال را برقرار کرد.