جزییاتی از طرح اجبار همراه داشتن کارت ملی
- روزنامه جام جم نوشت: ۲۸۶ روز بعد از شیوع کرونا در کشور، بعد از ۹ ماه جنگ با این بیماری و ماندن بیش از ۴۷ هزار قربانی روی دست ملت، تلاش‌ها برای مهار ویروس در کشورمان همچنان ادامه دارد. از اول آذر شهر‌های قرمز به حالت نیمه‌تعطیل درآمدند، از دیروز هم که ادارات دولتی لااقل برای یک هفته تعطیل شدند، مقررات منع تردد شبانه که از اول آذر شروع شده نیز تا اطلاع ثانوی اجرا می‌شود، سفر با خودروی شخصی هم که همچنان ممنوع است، ولی با این حال نه شهری همچون تهران آن‌طور که انتظار می‌رفت خلوت است و نه گشت و گذار‌های مردم در شهر‌های قرمز و نارنجی و زرد تمام شده است. تازه باید به همه این‌ها ایستادن در صف‌های طولانی مرغ دولتی را هم اضافه کرد که بزم دولت است برای ویروس کرونا. در این اوضاع و احوال که عده‌ای ممنوعیت تردد‌های شبانه را می‌شکنند، عده‌ای با پلاک‌های مخدوش در شهر تردد می‌کنند، برخی یواشکی همچنان مشغول کسب و کارند و بخش خصوصی نیز هنوز دل به دل مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا نداده و حاضر به اعمال دورکاری نشده، این ستاد مصوبه‌ای تازه داده است. خلاصه مصوبه این است: از این به بعد افراد برای دریافت خدمت در ادارات و همچنین استفاده از حمل و نقل عمومی باید کارت ملی به همراه داشته باشند. آن‌طور که علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام کرده، این مصوبه تلاشی است برای کنترل افراد کرونامثبت، به این نحو که از حضور این افراد در حمل و نقل عمومی و ادارات جلوگیری شود.
مکانیسم کار با کارت ملی
تا به حال درباره کارت ملی و کارایی آن در طرح‌های مختلف زیادی صحبت شده، مثلا در طرح جریمه عابران پیاده متخلف یا در ماجرای کرونا به خاطر جریمه کسانی که از ماسک استفاده نمی‌کنند. طرح جریمه عابران پیاده البته به دلیل نواقص بسیار به طور کلی منتفی شد و به بایگانی طرح‌های مشابه پیوست، جریمه شهروندان فاقد ماسک از طریق شناسایی با کدملی هم که حتی یک بار اجرایی نشد تا لااقل طعمش را زیر دندان مزه مزه کنیم و نتیجه‌ای بگیریم.
البته زمانی که این بحث جدی بود و رئیس‌جمهوری مکرر از لزوم جریمه‌شدن شهروندان خاطی فاقد ماسک در ستاد ملی مقابله با کرونا و به شخص وزیر کشور تذکر می‌داد، حرف از امکانپذیر بودن جریمه این افراد در میان بود، ولی هرچه که بود هیچ‌کس به خاطر نداشتن ماسک جریمه نشد، مگر برای مدتی کوتاه این طرح برای سرنشینان خودرو‌ها اجرا شد.
با این سابقه ذهنی، خوشبین‌نبودن به مصوبه جدید ستاد چندان غیرعادی نیست، ولی ما فرض را بر جدی بودن ماجرا گذاشته و حرف‌های دیروز علیرضا رئیسی را که در مورد نحوه شناسایی کرونامثبت‌ها در حمل و نقل عمومی و ادارات است، عینا بازنشر می‌دهیم.
به گفته او، روال کار این‌چنین است که یک سامانه یکپارچه رصد آزمایش‌ها در کشور ایجاد شده و همه آزمایش‌های مثبت کرونا در یک بانک اطلاعاتی جمع‌آوری می‌شود، به طوری که دقیقا مشخص است چه افرادی، با چه شماره ملی، در چه تاریخی مثبت شده‌اند و تا چه زمانی باید در قرنطینه بمانند؛ بنابراین یکی از این کرونامثبت‌ها اگر قصد سفر کند یا برای انجام امور اداری پا به اداره‌ای بگذارد، به محض ارائه کارت ملی، شناسایی شده و به سمت قرنطینه هدایت می‌شود.
علیرضا رئیسی برای این‌که خیال مردم را از کارایی این سیستم جمع کند، گفته است در چهار روز گذشته یعنی از سه‌شنبه هفته قبل از سفر ۱۷۴۸ کرونامثبت که قصد خرید بلیت و مسافرت با اتوبوس، هواپیما و قطار را داشته‌اند، جلوگیری شده است.
البته این‌که این سامانه از چه زمانی فعال شده و تا چه اندازه همه بخش‌ها را به هم متصل کرده، روشن نیست. چون اگر این سامانه از اواخر آبان در کشور فعال بوده، مثال نقضی موجود است که می‌تواند کارایی این سیستم رصد را زیر سوال ببرد.
این مثال نقض مربوط است به مسافر یکی از خطوط هوایی کشور که تست پی‌سی‌آر او مثبت بوده، ولی در یکی از روز‌های واپسین آبان، در حالی که همچنان ناقل بیماری بوده، موفق شده بلیت هواپیما بخرد و اتفاقا به سفر هم برود. او در گفتگو با ما این موضوع را تایید می‌کند و حدس می‌زند علت موفقیتش برای سفر این بوده که آزمایش حلق را در یکی از آزمایشگاه‌های بخش خصوصی انجام داده که دفترچه بیمه را نمی‌پذیرفتند، در نتیجه کدملی از او نخواسته‌اند و ثبت نشدن کدملی همانا و باز شدن راه سفر برای این کرونامثبت همانا.
منظورتان کدام سیستم حمل و نقل است؟
با مصوبه جدید ستاد ملی مقابله با کرونا همه ما باید از این به بعد کارت ملی‌مان در جیب‌مان باشد تا اگر کرونا نداریم، در ادارات و پایانه‌های مسافری هوایی، دریایی، زمینی و ریلی ثابت شود که ناقل ویروس نیستیم و اگر بیمار هستیم، شناسایی شویم و برای حفظ سلامت جامعه راهی قرنطینه شویم. اما آیا منظور از سیستم حمل و نقل عمومی فقط همین‌هاست که نامش را بردیم؟ آیا بسیاری از مردم کشور با مترو، اتوبوس و تاکسی‌های درون شهری جابه‌جا نمی‌شوند؟
در متروی تهران که دیروز بعد از تعطیلی ادارات دولتی بازهم واگن‌ها شلوغ بود و هیچ صندلی خالی برای نشستن پیدا نمی‌شد، یا در اتوبوس‌های بی‌آرتی که هنوز در برخی ساعات، مسافران صورت به صورت می‌ایستند یا حتی در تاکسی‌ها که اغلب‌شان شیشه را از ترس سرما تا ته می‌کشند بالا، یک یا چند کرونامثبت حضور داشته باشد، کارت ملی به چه کاری می‌آید؟
دیروز ما با زنی آشنا شدیم که می‌گفت مبتلا به کرونا شده و چند روزی هم در خانه مانده، ولی، چون دست تنها بوده، برای خرید مایحتاجش درحالی که تب داشته و سرفه می‌کرده، سوار چند اتوبوس و تاکسی شده و در چند مغازه نیز چرخیده. چرا برای رصد چنین افرادی که احتمالا کم هم نیستند، کاری صورت نمی‌گیرد. مگر قرار نبود موبایل‌ها رصد شود و جلوی چنین تردد‌های خطرناکی گرفته شود؟
البته شاید این زن جزو کسانی بوده که موبایل را در خانه گذاشته و به سبک خودش قانون را دور زده، زنی که آدم‌های مشابه او که چنین فکری به سرشان می‌زند نیز کم نیستند. ولی به هر حال منظور این است که دلخوش بودن به رصد با موبایل یا الزام همراه داشتن کارت ملی، گرچه تلاشی است برای مهار کرونا، ولی مبارزه‌ای است با راه‌های فرار بسیار.
زیر ذره‌بین فناوران
مصوبه دیروز ستادملی مقابله با کرونا از دید محمدمراد بیات، کارشناس فضای مجازی و توسعه فناوری، گامی رو به جلو و اقدامی باارزش است. او حتی به ما می‌گوید زیرساخت‌های مربوط به این کار نیز در کشور مهیاست، گرچه ممکن است نقص‌هایی هم موجود باشد، ولی همین که کار شروع شود، نقص‌ها نیز شناسایی شده و برای خلأ‌ها راه‌حل‌هایی پیدا خواهد شد.
میلاد نوری، دیگر کارشناس فضای مجازی نیز به ما می‌گوید استفاده از کارت ملی برای شناسایی کرونا مثبت‌ها کار پیچیده‌ای نیست که کشور نتواند از عهده‌اش برآید، فقط کافی است دستگاه‌های مختلف به بانک اطلاعاتی مربوط به بیماران وصل بوده و داده‌های مربوط به افراد در سامانه‌ای به اشتراک گذاشته شود.
از سوی دیگر وحید ادیب، کارشناس فناوری اطلاعات به دست‌افزار‌ها که لازمه استفاده از کارت ملی در این طرح است، اشاره می‌کند و به ما می‌گوید این دستگاه‌ها که کارت ملی را اسکن می‌کنند، فناوری پیچیده‌ای ندارند و حتی می‌توانند روی تلفن همراه سوار شوند، پس آنچه مهم است، وجود پایگاه‌های داده‌ای گسترده و استفاده همه نهاد‌های مرتبط از اطلاعات بیماران است.
با این حال سجاد شیروانی، کارشناس پدافند غیرعامل به ما می‌گوید رصد بیماران از طریق گوشی‌های تلفن همراه و سیمکارت، بهتر و کاراتر از کارت ملی است و مثال می‌زند کشور‌هایی مثل کره‌جنوبی و ژاپن، دقیقا با استفاده از آنتن‌های موبایل توانستند بیماران را شناسایی کنند. به طوری که اگر بیماران مثلا قصد استفاده از اتوبوس‌های درون‌شهری را داشتند، در ورودی ایستگاه‌ها، آلارم‌هایی به صدا در می‌آمد و همه هوشیار می‌شدند.
البته در مورد مصوبه دیروز ستاد نباید از دو موضوع غافل شد؛ اول موضوع مربوط به کارت‌های ملی در کشور که طبق آخرین آمار‌ها حدود ۱۲ میلیون نفر از ایرانیان هنوز یا برای دریافت کارت ملی هوشمند اقدام نکرده یا اگر اقدام کرده‌اند به جای کارت، رسید کاغذی دفاتر خدمات الکترونیک دولت را دارند.
دیروز قصد داشتیم این آمار‌ها را به‌روز کنیم که بعد از بار‌ها تماس، سخنگوی ثبت‌احوال کشور پاسخگوی ما نبود. ولی به‌هرحال محروم بودن عده‌ای از کارت ملی هوشمند در کشورمان نقصی است که حالا در جریان مبارزه با کرونا به چشم آمده و نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد.
اما موضوعی که از این هم مهم‌تر است، این‌که مصوبه دیروز ستاد در مورد الزام به داشتن کارت ملی تایید می‌کند که رصد کرونا مثبت‌ها و نگهداشت آن‌ها در قرنطینه با مشکل مواجه است، چراکه این افراد به دلیل رصد‌هایی که حتما ناقص است، آزادانه به جا‌های مختلف از جمله ادارات و انواع و اقسام سفر می‌روند و، چون مسؤولان از این موضوع آگاه هستند، بحث کارت ملی را پیش کشیده‌اند.
شاید این تلخ‌ترین بخش ماجرای مهار کرونا و شکستن زنجیره انتقال ویروس در کشورمان باشد.
۱۲ میلیون ایرانی بدون کارت ملی
حسین قاسمی، دبیر کمیته اجتماعی انتظامی ستاد ملی مدیریت کرونا به ایسنا گفت: ازنظر این‌که چه تعداد از افراد در حال حاضر کارت ملی دارند و چه تعداد ندارند، باید تأکید کنیم اگر مبنای ۱۵ سال سن را در نظر بگیریم ۶۲میلیون ایرانی واجد شرایط گرفتن کارت ملی هستند، یعنی ۶۲میلیون از ۸۵ میلیون جمعیت ایران واجد گرفتن این کارت هستند، اما از این ۶۲میلیون نفر ۵۰ میلیون نفر کارت ملی گرفته‌اند.
قاسمی ادامه داد: بیش ۸۰ درصد جمعیتی که شامل اخذ کارت ملی می‌شوند، کارت خود را دریافت کرده‌اند و ۱۲ میلیون نفر هم یا اقدام نکرده‌اند یا اقدام کرده‌اند و قبضی را که کد ملی روی آن درج‌شده دارند، اما هنوز کارت خود را دریافت نکرده‌اند. وی افزود: پیشنهاد کرده‌ایم با استفاده از کارت ملی علاوه بر سیستم حمل‌ونقل ریلی، جاده‌ای و هوایی در حوزه‌های شهری نیز این موضوع عملیاتی شود، فقط این موضوع به‌صورت مرحله‌به‌مرحله در شهر‌ها اجرایی می‌شود.
قاسمی عنوان کرد: این کار از طریق استعلام لحظه‌ای انجام می‌شود که QR کدی در سامانه اپلیکیشن ماسک طراحی‌شده که هرکسی که گوشی هوشمند داشته باشد با داشتن کارت ملی می‌تواند کارت ملی را اسکن کند و سابقه سبز یا قرمز بودن فرد قابل‌مشاهده خواهد بود.
به گفته وی، سبز بودن به معنای این است که فرد سابقه‌ای ازلحاظ کرونا نداشته و سالم است و قرمز نیز به معنای این است که فرد یا قبلاً آزمایش داده و کرونا مثبت بوده و دوره ۱۴ روزه را طی نکرده یا بستری بوده و دوره ۲۰روزه بعد از بستری را طی نکرده است.
لطفا نگویید اوضاع خوب است
تلخ بود و تکرار تلخی، وقتی دیروز بازهم اعلام شد طی یک شبانه‌روز ۳۹۱ هموطن دیگر را به خاطر کرونا از دست دادیم و جمع قربانیان‌مان به عدد ۴۷ هزار و۴۸۶ نفر رسید. این که حال ۵۸۶۵ بیمار کرونایی در بیمارستان‌های سراسر کشور نیز وخیم است، جرعه‌ای شوکران بود بر جرعه‌های دیگر. این آمار‌ها دارند فریاد می‌زنند که کرونا در کشورمان همچنان در حال تاخت و تاز است، برای همین سخنان دیروز سخنگوی ستاد مقابله با کرونا به دل‌مان نچسبید.