«شب یلدا» بدون آجیل!
_ روزنامه جام‌جم نوشت: یک هفته‌ای است که اعمال محدودیت‌های جدید برای کنترل شیوع ویروس کووید-۱۹ در کشور آغاز شده و در این‌خصوص بسیاری از مشاغل به دستور ستاد ملی مبارزه با کرونا تعطیل شدند. یکی از رسته‌های شغلی که از روز دوم اجرای طرح جدید به حالت تعطیل درآمده، اصناف عرضه‌کننده یا همان فروشندگان آجیل و خشکبار هستند. صنفی که فعالیت آن‌ها به صورت فصلی است و با مناسبت‌ها رونق می‌گیرد، اما نوروز امسال به دلیل شیوع ویروس کرونا، خانواده‌ها از رفت و آمد‌های نوروزی پرهیز کرده و انجام این فاصله‌گذاری اجتماعی باعث شد بسیاری از فعالیت‌ها، ازجمله عرضه‌کنندگان آجیل و خشکبار، همچنین شیرینی و شکلات با انباشت کالا و کاهش شدید فروش خود مواجه شوند.
با این حال قیمت آجیل و خشکبار در کشور کاهش پیدا نکرده و همچنان با قیمت‌هایی گران که حالا دیگر کمتر کسی قدرت خرید آن را دارد، فروخته می‌شود. پسته و بادامی که نرخ هر کیلو آن‌ها بر پایه ۳۰۰ هزار تومان می‌چرخد و خانوار‌های زیادی توان خرید با این قیمت‌ها را ندارند. نکته جالب‌تر موضوع اینجاست که برخی کارشناسان تغذیه معتقدند مصرف گرمی‌جات سیستم ایمنی بدن را افزایش داده و می‌تواند با ویروس کرونا تا حد زیادی مقابله کند. اما قیمت بسیار زیاد آن باعث شده تا بسیاری از خانوار‌ها نتوانند این کالا را در سبد مصرف خود قرار دهند.
ایران رسم و رسومات زیادی دارد. یکی از این رسم‌ها پذیرایی با آجیل در روز‌های نوروز، شب یلدا (شب چله) و چهارشنبه‌سوری (آخرین چهارشنبه سال) است. تاکنون دو مناسبت از سه مناسبت مذکور سپری شده، اما صنف آجیل‌فروشان نتوانستند از این ایام بهره‌ای برده و فروش مناسبی داشته باشند. حالا در آستانه شب یلدا فعالیت این صنف تعطیل شده و آخرین فرصت آن‌ها هم برای ادامه حیات اقتصادی‌شان در حال از دست رفتن است. هرچند انجام پروتکل‌های بهداشتی و تعطیلی صنوف، باعث جلوگیری از شیوع ویروس کرونا می‌شود. اما همه مشاغل در اعمال این محدودیت‌ها شریک نیستند و صرفا برخی صنوف از انجام فعالیت منع شده‌اند.
خشکبار ایران یکی از ارزآورترین محصولات کشاورزی ایران است به طوری که هر سال بین سه تا چهار میلیارد دلار ارزآوری برای کشور دارد. در سال ۹۷ زمانی که آمریکا از برجام خارج شد و تحریم‌ها علیه ایران بازگشت، صادرات خشکبار ایران به یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار کاهش یافت. با روی کار آمدن سامانه نیما و الزام ارزآوری صادرکنندگان به این سامانه باعث شد تا برخی از فعالان اقتصادی به دلیل تعدد قوانین در این زمینه، صادرات خود را محدود کنند. تفاوت نرخ ارز در سامانه نیما با بازار آزاد همواره مورد اعتراض صادرکنندگان بوده است.
برخی فعالان اقتصادی معتقدند ارز نیمایی در ملتهب کردن بازار موثر بوده و به همین ترتیب معدود افرادی که پسته در اختیار داشتند، با به فروش نرساندن محصول خود، قیمت آن را افزایش دادند. بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال ۹۷ خرما، پسته، کشمش و انجیر بیشترین صادرات را داشته‌اند، اما در سال ۹۸ به دلیل تعدد قوانین، دست صادرکننده بسته‌تر بوده است.
صنف آجیل و خشکبار دو بار درگیر کرونا شد
مصطفی احمدی، رییس اتحادیه فروشندگان آجیل و خشکبار از وضعیت صنف خود گلایه دارد و معتقد است دولت به وعده‌های حمایتی خود در زمان شیوع ویروس کرونا عمل نکرده است. وی در گفت‌و‌گویی که با خبرنگار ما داشت، تصریح کرد: ما تابع تصمیمات ستاد ملی مبارزه با کرونا هستیم، اما پس از نوروز ۹۹ که اجناس روی دست فروشندگان ماند و فاسد شد، دولت مالیات همیشگی خود را دریافت کرد و حمایتی در این زمینه انجام نداد.
وی گفت: آجیل‌فروشان در دو زمان فروش مناسبی دارند؛ یکی مربوط به ایام نوروز و دیگری مربوط به شب چله است. در ایام نوروز که صنف ما تعطیل شد و عملا فعالان به شب چله امید داشتند که اکنون هم دوباره تعطیل شدیم. این در حالی است که از پنج اتحادیه خوراکی و آشامیدنی، فقط ما تعطیل شدیم و موضوع جالب اینجاست که کالای ما، یعنی آجیل و خشکبار در چهار اتحادیه دیگر فروش می‌رود و خودمان نمی‌توانیم کالای‌مان را عرضه کنیم.
احمدی از ستاد ملی مبارزه با کرونا خواست درباره فعالیت اصناف در کشور تجدیدنظر کرده و برخی از فعالیت‌ها که به آن‌ها نیازی نیست را تعطیل کنند.
رییس اتحادیه فروشندگان آجیل و خشکبار تاکید کرد: این صنف دو بار درگیر کرونا شد؛ یکی کرونای بی‌تدبیری عده‌ای در سال ۹۷ که بعد از گرانی پسته، آجیل‌فروشان را مقصر خواندند و خرید این کالا را تحریم کردند و دیگری کرونای واقعی بود که از سال گذشته با آن درگیر هستیم. در زمستان سال ۹۷ به دلیل صادرات زیاد، پسته در کشور کم شد و قیمت این کالا به ۲۳۰ هزار تومان رسید، اما این کالا به آجیل‌فروشان هم گران فروخته می‌شد. در نوروز ۹۸ بسیاری از مردم خرید آجیل را تحریم کردند و بسیاری از کالا‌ها فاسد شد، با شیوع ویروس کرونا نوروز ۹۹ هم نتوانستیم کالایی عرضه کنیم و دوباره کالا روی دست فروشندگان ماند و فاسد شد، اما در این جریان حمایتی از این صنف نشد.
به گفته وی، برخی از فعالان این صنف در حال ابطال مجوز‌های خود هستند و از این صنف خارج شده‌اند که این نشان از عدم حمایت دولت از واحد‌های صنفی کشور دارد. خواروبارفروشان، بنکداران، عطاری‌ها و سوپرمارکت‌ها کالای ما را عرضه می‌کنند، اما ما اجازه فروش کالای خودمان را نداریم. این در حالی است که آجیل‌فروشان ازدحام جمعیتی ندارند و پروتکل‌های بهداشتی کاملا رعایت می‌شود.
احمدی گفت: در این خصوص با مجموعه دولت و ستاد ملی مبارزه با کرونا نامه‌نگاری کرده‌ایم که درخصوص تعطیلی برخی صنوف تجدیدنظر کنند و امیدواریم عدالت را مدنظر داشته باشند.
وی درباره صادرات خشکبار ایران گفت: در برخی موارد آمار صادرات درست نیست، به دلیل این‌که برخی تجار خارجی، اغلب عراقی به صورت مستقیم خشکبار ایران را خریداری می‌کنند و به کشورشان می‌برند که این آمار اصلا ثبت نمی‌شود. اما خشکبار پس از پتروشیمی سومین منبع تامین ارز غیرنفتی محسوب می‌شود.