کنکور بالاخره حذف می‌شود یا نه؟
_ تسنیم نوشت: صفحه ۴۱ روزنامه اطلاعات ۱۳ خرداد ۱۳۵۵ گزارشی از نشست خبری وزارت علوم و آموزش عالی منتشر کرده است. در این نشست خبری وزیر وقت علوم و آموزش عالی وعده حذف کنکور و استفاده از نمرات امتحانات نهایی ششم متوسطه از سال ۱۳۵۷ را می‌دهد؟! وعده‌ای که با گذشت ۴۴ سال، همچنان جامه عمل نپوشیده و پذیرش در دانشگاه‌های دولتی همچنان با رقابتی سنگین از طریق کنکور سراسری انجام می‌شود.
آموزش عالی تلاشی برای کاهش رقابت در کنکور نکرد
در سال‌های اخیر که افتخار دولت، خصوصی‌سازی و شهریه‌پرداز کردن حداقل ۸۵ درصد آموزش عالی کشور و پذیرش بدون آزمون دانشجو در آن‌ها بوده است، میزان زیادی از ظرفیت این دوره‌های شهریه‌پرداز، بدون متقاضی و خالی باقی می‌ماند.
در مقابل با وجودی که در طول ۴۲ سال اخیر در بهترین حالت به طور متوسط از هر ۸ نفر، یک نفر در دانشگاه‌های دولتی (دوره‌های روزانه و نوبت دوم) پذیرفته شده‌اند، داوطلبان به دلایل اقتصادی و کیفی ترجیح می‌دهند در رقابت سنگین کنکور سراسری شرکت، و رفتن به دوره‌های شهریه‌پرداز بدون آزمون بخش غیردولتی را در اولویت اول خود قرار ندهند.
در این شرایط انتظار می‌رفت مجلس و آموزش عالی با تعریف دقیق عبارت «سرحد خودکفایی» مندرج در اصل ۳۰ قانون اساسی اقدام به افزایش امکانات و ظرفیت پذیرش دانشجو در دانشگاه‌های دولتی متناسب با رشد جمعیت کشور کنند، اما در این رابطه اقدامی صورت نپذیرفته و همچنان فشار‌های اقتصادی و روانیِ رقابت سنگین کنکور سراسری بر داوطلبان ادامه دارد؛ به عنوان نمونه در سال ۱۳۹۹ حدود یک میلیون و ۲۴۷ هزار نفر در کنکور سراسری شرکت کرده و صرفاً حدود ۱۵۵ هزار نفر در دانشگاه‌های دولتی (دوره‌های روزانه و نوبت دوم) پذیرفته شده‌اند.
آموزش و پرورش و امتحانات سراسری استاندارد
در سوی دیگر، قانون سنجش و پذیرش دانشجو که قرار بود تبعات منفی کنکور سراسری برای داوطلبان را کاهش دهد، در عمل تبدیل به مدافع کنکور و رقابت سنگین آن شده و تلاشی برای افزایش تاثیر سوابق تحصیلی در کنکور سراسری انجام نمی‌شود.
اتفاقی که می‌توان دلیل آن را در اظهارات "خسرو ساکی" رئیس مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی، وزارت آموزش و پرورش در مصاحبه‌ای در آذرماه سال ۹۸ یافت: «شورای سنجش و پذیرش عملاً می‌گوید استاندارد‌های ما در برگزاری امتحانات نهایی لحاظ نمی‌شود و این نمرات قابلیت ملاک قرار گرفتن برای ورود به دانشگاه به دلایل متعدد از جمله استاندارد نبودن، امنیت نداشتن و... نمی‌تواند باشد. سازمان سنجش معتقد است به دلیل نزدیک بودن معدل بسیاری از دانش‌آموزان به یکدیگر در عمل نمی‌توان برای ورود به رشته‌های پرطرفدار افراد را رتبه‌بندی کرد!»
اختلاف نظر دیگر مربوط به برگزاری امتحانات سراسری استاندارد (بند الف ماده ۱، و بند ت ماده ۳ قانون سنجش و پذیرش دانشجو) در تمام پایه‌های متوسطه دوم است؛ آموزش و پرورش معتقد است برگزاری امتحانات سراسری استاندارد در تمام پایه‌های متوسطه دوم باعث تبدیل کنکور سراسری به سه کنکور امتحانات سراسری خواهد شد و در مقابل شورای سنجش و پذیرش دانشجو به دلیل عدم افزایش پوشش امتحانات سراسری، اقدامی برای افزایش تاثیر سوابق تحصیلی نمی‌کند! بر این اساس به نظر می‌رسد در عمل افزایش تاثیر سوابق تحصیلی در کنکور سراسری کاملا متوقف و به کنجی رانده شده است.
شروع دوره ۱۰ ساله رونق کنکور از سال ۱۴۰۲
با توجه به عدم افزایش ظرفیت دانشگاه‌های دولتی و متوقف شدن افزایش تاثیر سوابق تحصیلی در کنکور سراسری، می‌توان نتیجه گرفت که فعلاً نه تنها خبری از حذف کنکور نیست بلکه امیدی به سبک‌تر شدن بار رقابت ۴ ساعته کنکور سراسری نیز وجود ندارد و آموزش عالی برای توزیع ظرفیت بسیار محدود دانشگاه‌های دولتی بین متقاضیان، کماکان از کنکور استفاده خواهد کرد!
آمار نشان می‌دهد فرصتی که با کاهش تعداد داوطلبان کنکور سراسری از ابتدای دهه ۱۳۹۰ پیش آمده بود و می‌توانست موجب تسهیل ساماندهی و بهبود وضعیت پذیرش دانشجو در آموزش عالی شود، تقریبا از دست رفته و به زودی سیر صعودی تعداد داوطلبان کنکور آغاز خواهد شد!
آمار موالید در سال‌های ۱۳۸۱ تا ۱۳۹۴ که در وبگاه دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال کشور ارائه شده، نشان می‌دهد که با ادامه روند فعلی، به تدریج تعداد داوطلبان کنکور سراسری از سال ۱۴۰۲ تا سال ۱۴۱۳ افزایش یافته و تعداد شرکت‌کنندگان کنکور ۱۴۱۳ احتمالاً رشدی ۴۵ درصدی نسبت به کنکور ۱۳۹۹ خواهد داشت البته به دلیل کاهش موالید در سال‌های ۹۴ تا ۹۸، این روند ادامه‌دار نبوده و به تدریج از سال ۱۴۱۳ شیب تند کاهش تعداد داوطلبان آغاز می‌شود و در مدت چهار سال، جمعیت شرکت‌کنندگان کنکور سراسری تقریباً به وضعیت کنکور ۱۳۹۹ باز خواهد گشت.