ورطه کرونا؛ جدال تردید و امید

- شاید روزی که حسن روحانی رئیس جمهوری در پایان جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا تصمیم جدید در خصوص اعمال محدودیت‌های کرونایی را اعلام کرد بعضی از کسانی که منتظر اعلام تعطیلات دوهفته‌ای بودند به تردید افتادند که آیا این بوی یک برجام کرونایی است که به مشام می‌رسد؟

 

اینکه وضع کشور در اثر گسترش شیوع کرونا به حالی غیرعادی افتاده را البته همه مسوولان و مردم کشورمان تصدیق می‌کنند. اما آن چیزی که به محلی برای مناقشه و تاحدی سردرگمی و دل آشوبه بسیاری از عوام و خواص جامعه بدل شده این است که راه کم کردن از سرعت این ماشین بی ترمز و فرمان کرونا چیست. حال، اما آنطور که رئیس جمهوری اعلام کرد از روز شنبه محدودیت‌هایی فراگیر برای کل کشور به اجرا درآمده که شاید میوه و محصول همان برجام کرونایی باشد. با این وجود براساس آمار و عدد و رقم منتشر شده از سوی وزارت بهداشت همچنان تب همه گیری کروناویروس بالاست و مرگ و میر‌های بی رویه ادامه دارد.

اینکه آیا باید برای به بار نشستن میوه این محدودیت‌های دوهفته‌ای منتظر بمانیم یا اینکه امیدی به نتایجش نبندیم خود معمای دلهره آور دیگری است.

اما وقتی ناهید خداکرمی رئیس کمیته سلامت شورای اسلامی شهر تهران را در جریان این نگرانی‌ها می‌گذاریم چندان به خود تردیدی راه نمی‌دهد و با تکیه بر تخصصش روزنه‌ای برای امیدواری نشانمان می‌دهد: با توجه به شرایط اپیدمی در کشور و همین طور وضعیتی که ما امروز از نظر اقتصادی و اجتماعی در حال تجربه کردن هستیم اجرای همین محدودیت‌ها هم می‌تواند تا حد زیادی به ما کمک کند.

مستمسک خداکرمی برای اثبات مدعیاتش حجتی است که از مطالعات مستند مرکز مطالعات شهرداری تهران درباره کرونا می‌آورد: بر اساس این مطالعات که در دو فاز از ابتدای اسفندماه تا آخر تیرماه رصد انجام گرفته و با بیماران مصاحبه شده به نظر می‌رسد که اعمال این محدودیت‌ها و مشارکت مردم در اجرای پروتکل‌ها تا حد زیادی بتواند زنجیره گسترش بیماری را قطع کند یا حداقل آن را کاهش دهد. چرا که در این مطالعه نتایجی که به دست آمد نشان داد که چهل و هشت و نیم درصد بیماران ذکر کرده بودند در دو هفته پیش از بیماری در یک مهمانی خانوادگی شرکت کردند، بیست و شش و هشت دهم درصد اعلام کرده بودند ما برای خدمات سرپایی پزشکی به یک مطب یا مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کردیم یا همراه بیمار بودیم؛ بنابراین وجود این تعطیلی به اضافه رعایت کردن مردم برای عدم مراجعه به مراکز بهداشتی و درمانی برای همراهی بیمار می‌تواند در کاهش روند گسترش بیماری اثرگذار باشد.

آنطور که این عضو شورای شهر پایتخت مدعی است عدم التزام بخشی از مردم نسبت به رعایت پروتکل‌های بهداشتی یکی ازسبب سازان اصلی انتشار ویروس کروناست: ما گاهی می‌بینیم یک بیمار دارای علائم کرونا را به بیمارستان می‌برند و پنج نفر همراهش هستند. این همراهی کردن بیمار ضروری نیست و می‌تواند باعث منتشر شدن بیماری شود. پس مشارکت مردم و درک آن‌ها از خطر می‌تواند به همراه این محدودیت‌ها کمک کننده باشد.


خداکرمی برای به کرسی نشاندن باورهایش تحقیقات انجام شده در خارج از کشور را هم به کمک می‌گیرد: در دنیا هم چندین مطالعه در این خصوص منتشر شده که یکی از آن‌ها اخیرا در مجله معتبر نیچر منتشر شده است. آنجا هم مهمانی‌های خانوادگی و شرکت در مراسم دسته جمعی و شرکت در تجمعات به عنوان اولین مکان پرخطرمعرفی شده است؛ بنابراین این تعطیلی‌ها و تمهیداتی که دولت در ستاد مقابله با کرونا در کنار آن پیش بینی کرده می‌تواند ما را از این وضعیت بحرانی خارج کند.

رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران تلاش دارد نگاهی همه جانبه نگر به ماجرای شیوع کرونا داشته باشد. پس دست داشتن دیگر عوامل را هم انکار نمی‌کند. اما باز بر سر موضعش می‌ماند و برای یافتن عامل اصلی گسترش بیماری به مراعات دستورالعمل‌های بهداشتی دلالتمان می‌دهد: مسافرت هم جزو مواردی هست که می‌تواند خطرناک باشد و بیماری را منتشر کند و مثلا از تهران به شهر مقصد منتقل کند یا از آنجا به تهران برگرداند. اما اگر شهروندان تمهیدات را رعایت کنند و فقط با اعضای خانواده و کسانی که با هم زندگی می‌کنند به سفر بروند و وقتی به مقصد سفر رسیدند باز همه آن تمهیدات مربوط به ماسک زدن، نرفتن به مهمانی، دعوت نکردن مهمان، پرهیز از غذا خوردن در مکان‌های عمومی را رعایت کنند در این صورت مسافرت‌ها خیلی هم آزاردهنده نخواهد بود. اما اگر کسانی که علائم بیماری را داشته باشند یا قبلا بیمار بوده اند و بعد از ترخیص از بیمارستان بخواهند به مسافرت بروند بسیار خطرناک است و من امیدوارم با پیگیری کد ملی بیماران بتوانیم از این اتفاق جلوگیری کنیم.

از نظر خداکرمی بازیگر نقش اول در سناریوی مقابله با کرونا خود مردم هستند؛ بنابراین لازم می‌بیند از کرسی طبابت و پزشکی همه را به احتیاط و مراقبت و پرهیز بخواند: خواهش ما این است که هر فردی که علائم این بیماری را دارد یا حتی فکر می‌کند سرما خورده از ماسک استفاده کند، فاصله اجتماعی را رعایت کند و از سفر رفتن چه با وسیله شخصی و چه وسیله عمومی بپرهیزد. باید مسوولان و مردم با هم این کروناویروس را جدی بگیریم و فکر نکنیم سراغ ما نمی‌آید. این شتری هست که ممکن است در هر خانه‌ای بخوابد. فقط با رعایت کردن و مانع شدن و پرهیز از شرکت در اجتماعات و مهمانی‌ها و استفاده از ماسک است که خواهیم توانست با این اپیدمی به نحو احسن مقابله کنیم.

 

به یاد این عضو شورای شهر می‌اندازیم که رئیس شورا اخیرا گلایه کرده ریالی از بودجه ستاد ملی مقابله با کرونا نصیب مدیریت شهری نشده. انگار که منتظر شنیدن چنین نکته‌ای باشد صدا به اعتراض بلند می‌کند: این هم از عجایب روزگار ماست که در ایران هزینه پایتخت را فقط به عهده شهرداری می‌گذارند. درصورتی که همه نهاد‌های حاکمیتی و حکومتی در تهران مستقر هستند و بنابراین همه باید مشارکت کنند. به خصوص در شرایط کرونا انتظار این است که سهم مردم تهران از بودجه‌ای که به مقابله با کرونا اختصاص پیدا کرده به شهرداری پرداخت شود. چراکه الان مساله ضدعفونی وسایل حمل و نقل عمومی و فاصله گذاری‌هایی که انجام می‌شود یا شرایطی که بهشت زهرا دارد و واقعا حجم کار در آنجا هم به خاطر رعایت پروتکل‌ها هم به خاطر افزایش فوت شدگان چندین برابر شده و همه این‌ها را شهرداری به تنهایی به دوش می‌کشد آن هم در شرایط سخت اقتصادی و بدهی‌هایی که دارد.

عضو شورای شهر همه سازمان‌ها و نهاد‌های مستقر در پایتخت را مخاطب سخنش می‌گیرد: انتظار این است که دولت سهم شهرداری و سهم مردم تهران را از بودجه‌ای که برای مقابله با کرونا اختصاص پیدا کرده به شهرداری تهران بپردازند و همه نهاد‌ها و سازمان‌ها فراموش نکنند که هزینه استقرار در تهران و در پایتخت بر دوش آن‌ها هم هست و باید مشارکت کنند تا شهر تهران بتواند پاسخگوی مردم نه تنها تهران بلکه ایران باشد. مدیریت مواردی نظیر حمل و نقل عمومی، پسماند‌ها و بهشت زهرا در شهر تهران می‌طلبد که تمام سازمان‌های مستقر در تهران برای پایدار نگه داشتن این شهر کمک کنند.

خداکرمی از پس ماه‌ها جولان دادن روح سرگردان کرونا در شهر و رکورد‌های هر روزه اش مدال افتخار را به گردن شهرداری می‌آویزد: در این ۹ ماه اپیدمی موفق‌ترین سازمانی که می‌توانیم مثال بزنیم شهرداری تهران است. مسوولان شهرداری در حوزه پسماند، بهشت زهرا یا در حوزه مشکلات دیگر شهر مثل بارندگی یا مسائل دیگری که می‌بینیم از شهر به خوبی نگه داری کردند و نه شاهد آبگرفتگی معابر بودیم نه شاهد ازدحام در بهشت زهرا یا مشکلاتی که حین خدمت رسانی برای خانواده‌ها ممکن است پیش بیاید. این‌ها همه می‌طلبد که بقیه سازمان‌ها هم توجه کنند تا برای شهرداری بودجه‌ای که لازم هست را از محل پیش بینی شده تامین کنند.

از رئیس کمیته سلامت شورای شهر درباره وضع حمل و نقل عمومی پایتخت در روز‌های تعطیلی هم می‌پرسیم. از فضای محدودی که برای مراعات بیشتر نکات بهداشتی ایجاد شده می‌گوید، اما باز گلایه هایش را دارد: خداکرمی درباره تاثیر تعطیلی تهران بر سیستم حمل و نقل عمومی پایتخت گفت: سیستم حمل و نقل عمومی ما تعطیل نیست و به خاطر آن بخش‌هایی که فعالند و مردمی که نیاز دارند که در شرایط تعطیلی هم از حمل و نقل عمومی استفاده کنند خدمت رسانی در این حوزه ادامه دارد. علی رغم اینکه ناوگان حمل و نقل عمومی ما نیازمند نوسازی و بازسازی است، اما نمی‌توانیم حمل و نقل شهری را تعطیل کنیم. در حال حاضر حمل و نقل عمومی در خدمت ستاد مقابله با کرونا و مصوبات این ستاد است و تعطیلی‌ها خیلی تاثیری بر این روند ندارد جز اینکه تاحدودی امکان رعایت فاصله گذاری اجتماعی در کابین‌ها و قطار‌های مترو فراهم شود.

عضو شورای شهر که حال که مانع مفقود و مقتضی موجود است دم را غنیمت می‌شمرد و برای گشایشی در کار اوراق قرضه مترو هم چانه‌ای می‌زند: انتظار ما این است که بانک مرکزی و بانک رفاه کارگران و بانک عاملی که قرار است اوراق قرضه مشارکت مترو را تامین کند زودتر وثیقه‌هایی که شهرداری ارائه می‌کند را بپذیرند. این شهر خود یک ثروت محسوب می‌شود و بنابراین هر قسمتش که بخواهد وثیقه بگذارد قابل قبول است. باید بانک‌ها در قبول وثایق مدیریت شهری نوآوری داشته باشند. درحال حاضر خود خطوط مترو می‌تواند بهترین وثیقه باشد. یعنی بانک می‌تواند مشارکت کند و خود مترو تضمینی می‌تواند باشد برای آن وامی که در اختیار شهرداری قرار می‌گیرد. امیدواریم مشکلات مالی شهرداری و گشایش اعتباراتش در مسیر سریعی پیش برود تا انشاالله ناوگان مورد نیاز هم در اتوبوسرانی هم در مترو تامین شود.