هند و آمریکا در دوره پسا ترامپ

 -  دولت ملی گرای هندو به نخست وزیری نارندرا مودی که روابط بسیار خوبی در دوره دونالد ترامپ با واشنگتن برقرار کرده و به بسیاری از خواسته های این کشور که حتی در مواردی بر خلاف منافع ملی هند تن داده بود با ارسال پیام تبریک به جو بایدن رئیس جمهوری منتخب آمریکا و کامالا هریس معاون هندی – جامائیکائی وی تبریک گفت .

تعدادی از مردم هند بویژه ساکنان روستای تولاسندراپورم در ایالت تامیل نادو در جنوب هند نیز با تجمع در مقابل خانه پدر بزرگ مادری کاملا هریس، پیروزی بایدن را جشن گرفتند.

قرار است اعضای خانواده مادری کاملا هریس که در هند زندگی می کنند، برای شرکت در مراسم تحلیف ریاست جمهوری آمریکا در ماه ژانویه ۲۰۲۱ به این کشور سفر کنند.

کامالا هریس که از مادری هندی و پدری جامائیکایی زاده شده است، ضمن ادای احترام به مادر خود، شیامالا گوپالان، گفت :«مادرم به آمریکایی که در آن چنین روزی فرا رسد عمیقا باور داشت». کامالا هریس ۵۶ ساله نخستین زن رنگین پوست آمریکایی است که تا به مقام معاونت ریاست جمهوی این کشور راه یافته است.

اینکه دختر یک زن هندی که در شهر چنای دنیا آمد و بزرگ شد امروز نفر دوم کاخ سفید می شود سبب مباهات عمیق هندی هاست.

نارندرا مودی، نخست وزیر هند نیز شنبه شب (هفتم نوامبر/۱۸ آبان) با انتشار یک پیام توییتری، از پیروزی جو بایدن رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا استقبال کرد و نوشت: «جو بایدن، پیروزی چشمگیرتان را تبریک می گویم. شما در دوره معاونت ریاست جمهوری ایالات متحده، در تقویت روابط هند و آمریکا نقش بسیار ارزشمند و مهمی داشتید. من مشتاقانه منتظر همکاری نزدیک دوباره با شما و رساندن روابط هند و آمریکا به سطوح بالاتر هستم».

نخست وزیر هند همچنین در یک پیام توییتری جداگانه از راه‌یابی کامالا هریس به مقام معاونت جو بایدن استقبال کرد و نوشت: «صمیمانه‌ترین تبریکاتم به کامالا هریس: موفقیت شما برای "چیتی"ها و آمریکایی‌های هندی‌تبار مایه افتخار است. من اطمینان دارم که روابط پر جنب و جوش هند و آمریکا با حمایت و رهبری شما در آینده مستحکم‌تر خواهد شد».

کاملا هریس دو ماه پیش در جریان کنوانسیون ملی حزب دمکرات، با اشاره به اصالت تامیلی خود از واژه «چیتی» استفاده کرده بود. واژه چیتی در زبان تامیلی به معنای خواهر کوچک‌تر مادر است.

هند از دیرباز متحد مهمی برای آمریکا بوده - و بعید است مسیر کلی این روابط در دوره ریاست جمهوری جو بایدن عوض شود.

پرجمعیت ترین کشور آسیای جنوبی همچنان متحدی کلیدی در استراتژی آمریکا برای مهار قدرت چین در منطقه و مبارزه با تروریسم در سطح بین المللی خواهد بود.

با این حال روابط شخصی بایدن و نخست وزیر هند نارندا مودی ممکن است پر دست انداز باشد. البته ترامپ از انتقاد از سیاست های جنجالی مودی در داخل خودداری کرده است - سیاست هایی که بسیاری از تحلیلگران می گویند تبعیض علیه مسلمانان است.

بایدن در این مورد بسیار صریح تر سخن گفت. کمپین او خواستار احیای حقوق همه مردم کشمیر شده و از "ثبت نام ملی شهروندان" (ان آر سی) و "قانون متمم شهروندی" (سی اِی اِی) که باعث اعتراضات گسترده شد انتقاد کرده است.

کامالا هریس هم که از طرف مادر هندی تبار است هم علیه برخی از سیاست های دولت ملی گرای هندو صحبت کرده است.

روابط هند و امریکا در دوره بایدن

در طول دوره ریاست جمهوری ۴ ساله ترامپ، روابط دوجانبه بسیاری از کشورهای مهم جهان با آمریکا پیشرفت قابل‌توجهی نداشته است؛ اما بر خلاف بسیاری از دوستان، متحدان و شرکای آمریکا، دهلی‌نو روابط خوبی با ترامپ برقرار کرد و لذا به اعتقاد بسیاری تحلیلگران بعید به نظر می رسید بسیاری از نخبگان سیاسی دهلی نو از انتخاب بایدن خوشحال شده باشند چرا که بایدن در تشکیلات سیاسی به عنوان شخصیت مخرب برای روابط دو کشور شناخته می شود.

راجه موهان کارشناس هندی در یادداشتی که وب‌سایت موسسه روابط بین‌الملل کلینگندال هند آن را منتشر کرد؛ نوشت: یکی از دلایل تلاش هر دو حزب آمریکا برای جذب حمایت جامعه تقریباً کوچک هندی تبار آمریکا (تقریباً ۱.۸ میلیون) این است که جمعیت هندی تبارها در ایالت‌های دارای رقابت تنگاتنگ نظیر فلوریدا، میشیگان، پنسیلوانیا و ویسکانسین می‌تواند نتیجه‌ای تعیین‌کننده داشته باشد. به همین ترتیب، منافع اقتصادی و سیاسی هند نیز منوط به نتیجه انتخابات نوامبر است.

دهلی نو از دودستگی عمیق در آمریکا آگاه بوده و می‌داند که تغییر در سیاست آمریکا تحت مدیریت دولت جدید، تأثیر عظیمی بر امنیت و رفاه هند برجای خواهد گذاشت. بااین‌حال، دهلی نو به توانایی خود برای مدیریت تغییرات سیاسی در واشنگتن پس از ترامپ، اطمینان دارد.

چین و سایر ابرقدرت‌ها

پویایی سیاسی آمریکا در برابر چین حوزه نگرانی مهمی در دوره ترامپ است، روابط هر دو کشور هند و آمریکا با چین سیر نزولی داشته و عاملی مهم در ایجاد شراکت راهبردی بین دهلی نو و واشنگتن بوده است. هر نوع تغییرات سیاست آمریکا در قبال چین (حتی تصور آن)، روابط تیره دهلی نو با پکن را به‌طور قابل‌توجهی تحت تأثیر قرار خواهد داد. در حال حاضر، هند در ارتفاعات هیمالیا در یک رویارویی نظامی با چین است. اگر پکن تصور کند که دولت بایدن از خصومت واشنگتن در قبال چین خواهد کاست، در این صورت چشم‌انداز عقب‌نشینی نظامی چین از سرزمین‌های هند (که بهار امسال تصرف کرده است) به‌طور چشمگیری افول خواهد کرد.

دولت ترامپ در این بحران قاطعانه از هند حمایت کرده بود و اقدامات چین در منطقه شرق لاداخ را تهاجمی غیرقابل‌قبول توصیف کرد.

چگونگی روابط دولت آتی آمریکا با دیگر قدرت‌ها، به‌ویژه روسیه نیز برای هند نگرانی دیگری است. مشارکت پایدار دهلی نو با مسکو هم‌اکنون در کانون توجه سیاست آمریکاست. به‌عنوان‌مثال، دولت ترامپ تهدید کرده است که اگر برنامه خرید موشک‌های اس-۴۰۰ از روسیه ادامه یابد، هند را تحریم خواهد کرد. اگرچه هند توانسته است بدون هزینه زیاد از این تنش عبور کند اما خصومت مضاعف دولت بایدن در قبال روسیه پوتین، می‌تواند این محاسبات را بر هم بزند.

مسئله پاکستان

از زمان بیل کلینتون، اهمیت پاکستان در روابط هند - آمریکا به‌تدریج کاهش یافته است. از نظر هند، ترامپ بیش از روسای جمهوری قبلی آمریکا، پاکستان را تحت‌فشار گذاشته است تا دست از حمایت از تروریسم در این منطقه بردارد. این امر مورد استقبال دهلی نو قرار گرفته و اساس اعتماد هرچه بیشتر بین هند-آمریکا بوده است.

همچنین، دهلی نو در رویارویی نظامی با پاکستان در فوریه ۲۰۱۹ از حمایت واشنگتن برخوردار بوده و دولت ترامپ در ممانعت از تلاش چین برای بررسی تغییرات قانون اساسی مدنظر هند در کشمیر در اوت ۲۰۱۹ در شورای امنیت سازمان ملل به دیگر شرکای دهلی نو، به‌ویژه فرانسه، پیوست.

بااین‌وجود، برخلاف ترامپ، بایدن با تمرکز بیشتر بر حقوق بشر، ممکن است اقدامات دولت نارندرا مودی در کشمیر و دیگر سیاست‌های داخلی وی را مورد انتقاد سیاسی قرار دهد.

روابط پیچیده در خاورمیانه

در آن‌سوی شبه‌قاره هند، تحولات دوره ترامپ از کاهش اختلافات بین آمریکا و هند در خاورمیانه و همگرایی فزاینده منافع در هند- اقیانوسیه حکایت می‌کند.

دولت ترامپ هند- اقیانوسیه را به‌عنوان منطقه‌ای بااهمیت راهبردی نهادینه کرده است. از سوی دیگر، تعمیق روابط هند با رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عرب مانند عربستان سعودی و امارات متحده عربی مورد استقبال واشنگتن ترامپ قرارگرفته است.

بااین‌حال، اختلافات هند و آمریکا در خصوص ایران، به خاطر کمپین فشار حداکثری ترامپ علیه تهران، تشدید شده است. از آنجائی که هند، ایران را بازیگری حیاتی برای راهبرد بلندمدت خود در افغانستان قلمداد می‌کند، پیروزی دمکرات‌ها می‌تواند برخی از اختلافات هند-آمریکا در خصوص ایران را کاهش دهد.

رویکردهای سیاست خارجی

هند فراتر از سیاست امنیت منطقه‌ای، (همانند سایر شرکای مهم آمریکا) ناگزیر به این واقعیت تن داد که ترامپ تعامل سنتی آمریکا با جهان را کنار گذاشته است. ترامپ به ائتلاف‌های دیرینه آمریکا آسیب‌زده، عقل متعارف در مورد ارزش‌های جهانی‌شدن اقتصادی را به چالش کشیده و بیشتر نهادهای چندجانبه، از سازمان تجارت جهانی گرفته تا سازمان بهداشت جهانی را تخریب کرده است.

پاسخ هند حساب‌شده و سنجیده بوده است. از آنجائی که هند هیچ پیمانی با آمریکا ندارد، دهلی نو دلیلی برای نگرانی از راهبرد جدید ترامپ در خصوص ائتلاف‌ها نداشته است. لذا هند به‌عنوان کشوری که به دنبال نقش هرچه بیشتر جهانی است، به‌طور بالقوه برای بحث در مورد تقسیم مسئولیت‌ها با آمریکا در هند-اقیانوسیه آماده است.

بااین‌وجود، اقدام ترامپ در به چالش کشیدن جهانی‌شدن، محل نگرانی دهلی بوده است؛ زیرا هند یکی از ذی‌نفعان مهم مرزهای باز آمریکا بوده و اقدام ترامپ در محدودسازی مهاجرت و ورود کارگران ماهر خارجی باعث نگرانی هند شده است. برعکس ترامپ، بایدن قول داده است که بسیاری از این محدودیت‌های ترامپ را لغو کند.

برای دولت مودی، تسهیل مهاجرت هندی‌ها به خارج اولویت سیاسی مهمی محسوب می‌شود. ازاین‌رو، هند برای برخی از احتمالات در سیاست خارجی آمریکا در سال‌های آتی آمادگی دارد.

/انتهای پیام/

ایرنا