هرم‌هایی خلاقانه‌تر از اهرام معروف مصر
- روزنامه خراسان نوشت: صحبت از بنا‌های هرمی‌شکل که می‌شود ناخودآگاه در ذهن، اهرام مصر خطور می‌کند و کسی به ساخته‌های پیچیده در دیگر نقاط جهان فکر نمی‌کند، چون کمتر به آن‌ها پرداخته شده است. ولی جالب این‌جاست که نمونه‌های خلاقانه‌تر از اهرام معروف مصر در سراسر دنیا وجود دارد.
هرم از اشکال هندسی مرموزی است که در معماری باستان بسیار مورد استفاده قرار گرفته و در دوره‌های مختلف تاریخی در برخی از نقاط جهان که هیچ ارتباط جغرافیایی و فرهنگی با یکدیگر نداشته‌اند، این بنا‌های باستانی گاهی بسیار شبیه به هم ساخته شده‌اند. برخی معتقدند که این اهرام چیزی جز بنای یادبودی برای پادشاهان نیستند، ولی برخی می‌گویند که این اهرام پراکنده روی سیاره زمین ماهیتی فرازمینی دارند.
این دسته بر این باورند که این سازه‌ها مانند آنتنی برای دریافت انرژی سراسری جهان مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند و بشر در فناوری انتقال انرژی به‌حدی پیشرفته بوده که برای استفاده از انرژی موجود در اتمسفر زمین، به گیرنده‌هایی با فناوری شبیه به شارژر‌های بی‌سیم امروزی نیاز داشته است! هر چه بوده است امروزه این نوع از هرم‌ها تنها به مکان‌های با ارزش تاریخی و گردشگری تبدیل شده و نمونه آن در عصر حاضر به‌عنوان هتل‌های هرمی، گردشگران زیادی را از سراسر دنیا به خود جذب کردهاند. در این پرونده برخی از این هرم‌ها را معرفی می‌کنیم.
هرم بزرگ چولولا| بزرگ‌ترین هرم دنیا
کجا؟ مکزیک
اندازه: ۱۸۲ هزار مترمربع مساحت با ارتفاع ۵۴ متر
مردم مصر اصرار دارند که هرم بزرگ جیزه در کشورشان، بزرگ‌ترین هرم جهان است، اما در واقع این عنوان به هرم بزرگ چولولا به معنای «کوه ساخته شده توسط انسان» در مکزیک تعلق دارد. این بنا بزرگ‌ترین سازه تاریخی جهان، ساخته دست یک تمدن و با حجم کلی حدود بیش از چهار میلیون و ۴۵۰ هزارمترمکعب است که در کتاب رکورد‌های گینس ثبت شده است. دلیل ناشناخته بودن این هرم بزرگ، پنهان بودن در زیر تپه خاکی و زیر بنای یک کلیسای اسپانیایی است. براساس افسانه‌ا‌ی در سال ۱۵۱۹ زمانی‌که آزتک‌ها می‌فهمند اسپانیایی‌ها به‌سمت شهرشان در حال پیشروی هستند، شب و روز کار می‌کنند تا این هرم را با خاک بپوشانند و مانع تخریب آن توسط دشمن شوند. درنهایت این حقه جنگی جواب می‌دهد و تا پایان قرن ۱۹ هرم از چشم‌ها پنهان می‌ماند. اگرچه این هرم سال‌ها قبل از حضور آن‌ها و در طول صد‌ها سال ساخته شده بود، اما از نظر آن‌ها یک عمارت مقدس بود. به‌تدریج که خاک روی هرم دچار فرسایش شد، باستان‌شناسان متوجه این سازه می‌شوند و با حفر تونلی ۸ کیلومتری در زیر کلیسا به داخل هرم راه پیدا می‌کنند و موفق می‌شوند قدمت آن را تخمین بزنند. اکنون حدود ۸۰۰ متر از تونل حفاری‌شده را به گذرگاهی طاقی‌شکل و دارای روشنایی برای بازدید مردم تبدیل کردهاند.
سستیوس| هرمی در دل شلوغی شهر
کجا؟ رُم، ایتالیا
اندازه: ۳۷ متر ارتفاع با عرض حدود ۳۰ متر
پیش از این رم به بنا‌ها و سازه‌های باورنکردنی باستان‌شناسی‌اش مشهور بوده و نه هرم‌هایش. جالب است بدانید که هرم سستیوس درست در مرکز این شهر قرار دارد. این هرم ۱۲ سال قبل از میلاد مسیح توسط قاضی رومی به نام سستیوس، مشابه هرم مصر ساخته و خود او هم در همین هرم دفن شده است. محل قرارگیری این هرم در وسط شهر کمی عجیب به‌نظر می‌رسد، اما موقع ساخت این بنا، این مکان خارج از محدوده شهر بوده که با توسعه شهر رم، این مقبره در داخل شهر قرار گرفته است. هرم سستیوس از هرم‌های مصری نوک تیزتر و دارای شیب بیشتری است. در سال ۲۰۰۱ اتاق دفن بازسازی و در سال ۲۰۱۱ مرمت‌های بعدی آن انجام شد که بودجه آن شامل یک میلیون یورو از طرف تاجری ژاپنی تامین شد. با وجود تاکید بر مرمت این هرم در سال‌های مختلف، به نظر می‌رسد هرم سستیوس قرار است سال‌های زیادی پابرجا باقی بماند.
تیکال مایایی| هرم‌های پلکانی منحصر به‌فرد
کجا؟ گواتمالا
اندازه: مساحت کل مجموعه ۱۶ کیلومتر مربع با ارتفاع ۷۲ متر
تیکال از حدود سال ۷۰۰ میلادی یکی از بزرگ‌ترین سایت‌های باستان‌شناسی و امپراتوری قدرتمند در تاریخ مایا‌ها بود و در همین محل شش معبد هرمی از جمله بنا‌های تاریخی‌شان را ساختند. این محل به مکانی برای زمزمه‌ها مشهور است و به‌گفته ساکنان محلی، ارواح قوم مایا هنوز هم در میان این خرابه‌ها و بازمانده‌هایش سرگردان هستند. در بالای بلندترین این هرم‌ها، مار دو سر قرار دارد. بعد از این که مایا‌ها این محل را ترک می‌کنند تا ۸۰۰ سال در لابه لای جنگل‌ها به فراموشی سپرده و رها می‌شود تا این که در سال ۱۸۴۸ میلادی توسط کاوشگران اروپایی کشف می‌شود. این اهرام دو نوع هستند؛ تعدادی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بالارفتن از آن‌ها ممکن نباشد، چون مقدس بوده و نباید لمس می‌شدند و تعدادی برای بالا رفتن از آن برای اجرای مراسم قربانی طراحی شده‌است. برخی از این اهرام سکویی در بالای خود دارند که از چند بنای کوچک‌تر تشکیل شده است، این کار نمادی از صعود انسان از زمین به بهشت بوده است. برخی از معابد دو راه‌پله در دو طرف و برخی چهار راه‌پله در چهار طرف معبد دارند. از آن‌جا که مایا‌ها ستاره‌شناسان توانمندی هم بودند، از این سازه‌های بلند برای رصد آسمان و ستارگان استفاده می‌کرده‌اند.
هرم خورشید| تزیین شده با گل رنگی
کجا؟ مکزیک
اندازه:حدود ۶۳ متر ارتفاع و ۲۱۵ متر عرض
این هرم در سال ۲۰۰ بعد از میلاد ساخته شد. برای ساخت این هرم از سه میلیون تن سنگ و آجر استفاده شده و از هیچ چرخ، ابزار‌های فلزی و حیوانات بارکش استفاده نشده است. نمای خارجی این هرم در اصل با گل رنگی پوشیده بوده است. در زیر این هرم ساختمان‌های قدیمی قرار دارد که احتمال می‌دهند مقبره رهبران این شهر در میان دیوار‌های سنگی آن باشد. باستان‌شناسان مجموعه‌ای از اتاق‌ها به شکل برگ شبدر را در درون این هرم یافته‌اند که تصور می‌شود مکان انجام بسیاری از آیین‌های مربوط به آتش و آب بوده است. هرم خورشید در ابتدای قرن ۲۰ بازسازی شد و در سال ۱۹۷۱ باستان شناسان یک راه ورودی ناشناخته ۹۷ متری کشف کردند که به سمت غاری می‌رفت که دقیقا در زیر نوک هرم خورشید قرار داشت. بد نیست بدانید هرم خورشید از نظر حجم از هرم خئوپس در مصر بزرگ‌تر است. پله‌هایی که به بالای این اهرام منتهی می‌شود به بازدیدکنندگان امکان می‌دهد تا خود را به بالای هرم برسانند البته اگر اجازه‌اش را داشته باشند! هرم چولولا در مکزیک با ۴۵۰ متر عرض و هرم جیزه با ۲۳۰ متر عرض به ترتیب مقام اول و دوم را دارند.
زیگورات چغا زنبیل| حیرت‌آورترین اثر تاریخی ایرانی
کجا؟ ایران
اندازه: ۱۱۰۲۵ مترمربع مساحت و دارای ۵/۲ طبقه با ۲۵ متر ارتفاع
زیگورات از کلمه بابلی به‌معنای بلند برای توصیف معابد طبقه‌طبقه استفاده می‌شود که آن را هرم پلکانی هم می‌نامند. تاریخ زیگورات چغازنبیل به ۱۲۵۰ سال قبل از میلاد می‌رسد و توسط «اونتش گال» پادشاه دوره ایلام ساخته شده‌است. زیگورات چغازنبیل بنایی است چندطبقه و به صورت مربع که طبقه اول آن از طبقات بالایی بزرگ‌تر و وسیع‌تر است و اطرافش حصار‌های دایره‌ای وجود دارد. این بنا توسط رومن کریشمن فرانسوی خاک‌برداری شد و به‌عنوان یکی از حیرت‌آورترین آثار تاریخی ایران در سال ۱۳۵۸ وارد فهرست آثار باستانی و آثار میراث جهانی یونسکو شد. پیش از کاوش‌های علمی و باستان‌شناسی چغازنبیل، تپه‌ای بزرگ و شبیه یک سبد برگشته بود به همین دلیل به نام محلی چغازنبیل معروف شد. این اسم مرکب از دو واژه «چُغا» در زبان لری به‌معنی تپه و «زنبیل» به‌معنی سبد است. یکی دیگر از شگفتی‌های چغازنبیل سازه آبی یا سیستم دفع آب است. ابتدا این سازه را تصفیه‌خانه می‌دانستند که آب جمع شده در خارج از حصار شهر را تصفیه می‌کرده و از طریق کانال‌ها در حوضچه کوچک درون شهر جاری می‌ساخته و مردمان از این حوضچه، آب مورد نیاز خود را تأمین می‌کردند. اما بر اساس پژوهش‌های جدید، این سازه برای دفع آب‌های سطحی درون محوطه شهر به‌کار می‌رفته و آب‌های حاصل از بارندگی را از داخل شهر به بیرون هدایت می‌کرده است. بنای زیگورات چغازنبیل از آجر ساخته شده است و روی آجر‌های آن نوشته‌های زیادی به خط ایلامی دیده می‌شود.
هرم اور| معبدی که پایگاه نظامی شد
کجا؟ عراق
اندازه: ۲۸۸۰ مترمربع با بیش از ۳۰ متر ارتفاع
این هرم در اواسط هزاره سوم پیش از میلاد برخلاف اهرام مصر با پله‌هایی از آجر پخته با کمک قیر یا گل برای چسباندن، برای یک شاه سومری ساخته شد. در هرم اور حفره‌هایی در لایه بیرونی معبد پیدا شده که احتمالا برای این بوده تا به آب این امکان را بدهد از مرکز آن بخار شود. گفته می‌شود هرم اور از نگاه مردم محلی مکانی مقدس بوده است و فقط کاهنان قدرتمند سومری اجازه ورود به آن و اتاق‌های زیر زمینش را داشته‌اند. این مکان با گذشت زمان فرسایش یافت و یک بار در قرن ششم قبل از میلاد و بار دیگر در قرن ۲۰ توسط باستان‌شناسان مرمت شد. جالب است بدانید دومین بازسازی این بنا در دهه ۱۹۸۰ در زمان حکومت صدام، رئیس‌جمهور پیشین عراق انجام شد. او با قرار دادن لایه‌ای از آجر‌های مدرن روی پلکان و نمای زیگورات، سعی در حفاظت از آجر‌های اصلی آن داشت. اما زمانی‌که عراق درگیر جنگ خلیج‌فارس در دهه ۹۰ میلادی شد، صدام این هرم را تبدیل به پایگاه نظامی خود کرد و باعث شد خسارتی به آن وارد شود.
اهرام نوبیان| گمشده‌ای در دل صحرا
کجا؟ سودان
اندازه: ارتفاع بین ۶ تا ۳۰ متر
این اهرام به اندازه هرم‌های مصر مشهور نیستند، اما ارزش تاریخی بالایی دارند. در ۲۰۰ کیلومتری خارطوم پایتخت سودان، دره نوبیا قرار دارد که حاوی یادگار‌هایی از سه پادشاهی باستانی سودان یعنی کوشیته است. این بنا‌ها به اهرام فراموش‌شده هم معروف هستند که در زیبایی و عظمت چیزی کمتر از اهرام جیزه ندارند، اما کوچک‌تر از آن‌ها هستند. این اهرام حدود ۲۵۰۰ سال پیش و پس از اهرام مصری ساخته شده‌اند و در تاریخ کمتر به آن‌ها اشاره‌شده است. پادشاهان تمام تلاش‌شان را کردند تا اهرامی شبیه به هرم‌های عظیم مصری بسازند. آن‌ها برای هر یک از عزیزان خود هرم‌هایی می‌ساختند و امروز این دره شاهد بیش از ۲۵۰ هرم کوچک و بزرگ است که مجموع آن‌ها دو برابر اهرام مصر است. پادشاهان نوبیایی هم مانند همتایان خود در مصر جسد‌ها را مومیایی می‌کردند. به‌دلیل غارت و دزدی در دهه ۱۸۰۰ بیشتر اهرام در وضعیت نامناسبی قرار دارند و از برخی، چیزی جز ویرانه باقی نمانده است.
- بیشتربخوانید:
- قدیمی‌ترین اهرام مصر بازگشایی شد +تصاویر