گواتامک، آینه تمام‌نمای محرومیت‌ها / معضل آب شرب در یک روستا
- گواتامک، نامی که شاید به ندرت به گوش خورده باشد نام روستایی در دهستان کهنوک بخش ایرندگان شهرستان خاش استان سیستان و بلوچستان ایران است. روستایی که مردمانش مانند مردم صدها روستای دیگر در استان سیستان و بلوچستان با مشکلات و چالش‌های بزرگی مواجه هستند.
فرزاده علیزاده، فعال محیط زیست درباره سفرش به این روستا میزان گفت: گواتامک به زبان محلی یعنی بادام کوهی کوچک و البته نام یکی از صدها روستای محروم استان پهناور سیستان و بلوچستان. دسترسی به این روستا از سمت زاهدان بسیار سخت است. ابتدا باید پس از طی ۱۷۰ کیلومتر وارد شهرستان خاش شد و از آنجا پس از طی مسافتی حدود ۷۰ کیلومتر، سپس عبور از ایرندگان و نهایتا عبور از یک جاده خاکی و صعب‌العبور به روستای گواتامک رسید.
این فعال محیط زیست ادامه داد: شاید به جرات بتوان گفت در این روستا یکی از معدود نهادهای دولتی که با حداقل امکانات و با توجه به رسالت خویش و با اختلاف بسیار زیاد از دیگر نهادهای رسمی سعی و تلاش کرده است تا ماموریت سازمانی خویش را به انجام برساند اداره کل اموزش و پرورش استان است. زیرا پس از انتشار کلیپی که اخیرا در فضای مجازی منتشر شد و وضعیت مدارس این روستا را به نمایش گذاشت، بلافاصله و بدون فوت وقت دو کانکس به منطقه ارسال کردند و تعداد کانکسهای مدرسه روستا به سه واحد رسید؛ کانکس‌هایی که تنها برای کودکان کلاس اول تا ششم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
علیزاده یادآور شد: متاسفانه دانش‌آموزان کلاس‌‌های بالاتر به دلیل کمبود نیروی آموزشی از تحصیل محروم هستند اما همین اتفاق هم کورسوی امیدی را در دل اهالی گواتامک روشن کرد. البته اخیرا طی مراسمی، کلنگ یک مدرسه شش کلاسه به زمین زده شده که باید برای احداث آن منتظر ماند.
وی اضافه کرد: اعزام معلم به روستاهای دوردست و محروم استان با توجه به اندک بضاعت موجود، نشانه عزم جدی اداره کل آموزش و پرورش این استان است که نمیتوان آن را نادیده گرفت.
این فعال محیط زیست افزود: خوشبختانه برق به روستا رسیده است البته نه به محل استقرار این روستا در دامنه کوه بیرک؛ بلکه چند هزار متر آن‌طرف‌تر از دامنه. جایی که مردم روستا اخیرا مجبور شده‌اند به آن کوچ کنند تا از برق محروم نمانند.
وی با تاکید بر اینکه در بین تمام محرومیت‌های مردم روستای گواتامک، مشکل اساسی، کمبود آب است گفت: متاسفانه مردم این روستا حتی برای آب برای آشامیدن هم دچار کمبود هستند. چرا که سیستم آبرسانی به این روستا اسفناک است: در فاصله ۸ کیلومتری این روستا چاه آبی احداث شده است که بنا بود آب از آن، با لوله کشی به گواتامک و روستاهای مجاور پمپاژ شود؛ اقدامی که هنوز صورت نگرفته است.
علیزاده افزود: در حال حاضر آب روستا از طریق منبعی که در بالادست روستا قرار دارد تامین می‌شود. آبی که از چشمه‌های کوه توسط لوله‌گذاری جمع آوری می‌شود.
وی با بیان اینکه حجم و دبی آب ورودی به این منبع بسیار اندک است گفت: همین آب اندک هم برای رسیدن به پائین دست روستا مسافتی حدود دو هزار متر را طی می‌کند و انشعاباتی که از لوله اصلی وارد حوضچه‌های تعبیه شده توسط اهالی قسمت بالای روستا می‌شود حجم آب منتقل شده به پائین روستا و حوضچه نهایی را بسیار محدود می‌کند.
این فعال محیط زیست یادآور شد: بسیاری از معلمان شاغل در روستاهای سیستان و بلوچستان به صورت " خرید خدمات" مشغول خدمت هستند و در نتیجه از نظر معیشتی و امنیت شغلی همواره در خطر قرار دارند.
علیزاده با بیان اینکه در گواتامک، چیزی بنام حمام وجود ندارد گفت: اهالی روستا برای استحمام از همان آب خزه‌بسته جمع شده در حوضچه‌ها که احشام از آن استفاده می‌کنند برداشت می‌کنند. به همین دلیل در نظر داریم با کمک جمعی از خیرین و با همکاری اداره کل آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان تعدادی منبع آب، سرویس بهداشتی و حمام و یک کانکس به عنوان خانه خانم معلم به اهالی روستای گواتامک اهدا کنیم که امیدواریم به زودی محقق شود.
این فعال محیط زیست تصریح کرد: گواتامک یکی از صدها روستای محروم استان سیستان و بلوچستان است که بهبود وضعیت معیشتی ساکنانش بدون عزم جدی و همراهی مسئولان دولتی امکانپذیر نیست. کمکهای مردمی که گاه از طرف خیرین جمع آوری می‌شود در مقایسه با ابعاد و گستردگی محرومیت‌ها و کمبودها، به ویژه فقدان زیرساخت‌های حیاتی، تنها تسکین موقتی است برای رنج مردمان این تکه فراموش شده از ایران.