جدل بر سر تعطیلی تهران

- وقتی نادر توکلی معاون درمان ستاد مقابله با کرونا در یک گفتگوی رسانه‌ای اعلام کرد «درخواست تعطیلی دو هفته‌ای استان تهران تقریبا در حال جلو رفتن است» مرحله‌ای جدیدی در روند مدیریت بیماری کرونا در پایتخت آغاز شد.

 

سکانس قبلی این سناریو نانوشته، اما روزی بود که زهرانژادبهرام عضو هیات رئیسه شورای اسلامی شهر تهران پشت گرم از عضو شدن شورای شهر پایتخت در شورای فرماندهی قرارگاه عملیاتی مقابله با کرونا خبر از تصمیم‌گیری نهایی در مورد تعطیلی دو هفته‌ای تهران می‌داد. خبری که نژادبهرام درباره تعطیلی دو هفته‌ای تهران داد البته درست از کار در نیامد و به حرف و حدیث‌هایی هم دامن زد. اما معارضه جویی‌های رسانه‌ای عضو هیات رئیسه شورای شهر پایتخت در کنار تکاپو‌های دیگری که در جریان است سیر حوادث را به سمتی برده که حالا معاون درمان ستاد مقابله با کرونا هم به میدان آمده و حرف‌های تازه‌ای می‌زند. اما به موازات این فراز و فرود‌ها و در حالی که پیش از این رئیسی سخنگوی ستاد مقابله با کرونا آب پاکی را روی دست همه ریخته بود و طرح مساله تعطیلی تهران در جلسه این ستاد را از بیخ و بن منکر شده بود یک عضو سابق شورای شهر پایتخت با کمک شم سیاسی اش زمان را برای به چالش کشیدن شورای شهر فعلی مناسب تشخیص داده و به صحنه آمده است. ابوالفضل قناعتی البته خود را جزو موافقان طرح تعطیلی تهران معرفی می‌کند و توصیه اش گرفتن تصمیمات جدید برای کشور و پایتخت است: با توجه به تغییرات فصل و روند تند بیماری منحوس کرونا که شهر و کشورمان و کل دنیا را گرفتار کرده لازم است تا تدابیری در خصوص شهر تهران و دیگر نقاط کشور اتخاذ شود که البته من تصور می‌کنم توجه به تهران باید بیشتر دیگر نقاط کشور باشد.

او که می‌کوشد از جایگاه یک منتقد نرم خو سخن بگوید اظهارات برخی از اعضای شورای شهر را در چارچوب وظایف نمایندگیشان نمی‌بیند: آقای محسن هاشمی رئیس شورای شهر تهران در شورا اشاره‌ای به مساله تعطیل کردن تهران داشتند و از طرفی بعضی اعضای شورا هم به کرونا مبتلا شده بودند و مدتی هم شورا را تعطیل کردند. حالا هم درخواست اعضای شورای شهر این است که تهران برای دو هفته تعطیل شود. اما ما باید بدانیم درمورد این موضوع آن نهادی که در کشور و شهر تهران تصمیم گیرنده است ستاد ملی مقابله با کروناست. من ضمن احترامی که برای عزیزان شورای شهر قائل هستم درخواست می‌کنم به قوانین تمکین کنند. چرا که خود این عزیزان در نقطه قانون گذاری هستند و باید به قوانین بالادستی تمکین کنند و بر اساس اختیاراتی که در حوزه فعالیت خودشان دارند به فعالیت بپردازند. البته می‌توانند پیشنهاداتشان را مطرح کنند، اما طوری عمل نشود که وارد مسائلی شوند که در حوزه اختیاراتشان نباشد.

قناعتی البته به یاد می‌آورد در مجلس شورای اسلامی متحدان و همفکرانی دارد که شاید لازم باشد آنها برای ورود به مساله تعطیلی پایتخت دست به کار شوند: قانون برای هر موضوعی نهاد‌های تصمیم گیرنده مشخصی را تعیین کرده افزود: تهران سی نماینده در مجلس شورای اسلامی دارد که این تعداد می‌توانند بروند پیش فرماندار یا استاندار و بر اساس اختیاری که قانون در حوزه فعالیتشان تعیین کرده ورود کنند و تصمیم بگیرند که این مساله نیازی هم به هیاهو یا فرافکنی ندارد. اگر واقعا به نتیجه رسیده باشند این اتفاق خواهد افتاد.

عضو سابق شورای شهر تهران که تمرکزش را بر مساله تعیین حوزه اختیارات گذاشته در جبهه مقابل یکی ازحریفان اصلی را به هماوردی می‌طلبد: من اعتقاد ندارم هر کسی که در آن مجموعه مسوولیت ندارد اظهار نظر کند انتقادم هم به خانم نژادبهرام این است که درباره آنچه که در حوزه اختیاراتش نیست اظهار نظر می‌کند درحالی که در قالب پیشنهاد می‌توانند بروند با اعضای ستاد مقابله با کرونا رایزنی کنند.

قناعتی البته به خوبی می‌داند که نباید مشی انتقادی اش از جاده نگاه اصولی و واقع بینانه منحرف شود: بنده هم موافق تعطیلی بعضی از مراکز یا حتی کل تهران هستم، چون جان مردم برای ما عزیز است و هر یک نفری که در شهر تهران از دست می‌رود واقعا فقدانش برای همه مردم موجب ناراحتی خواهد بود. اما اینکه این موضوعات را به میان افکار عمومی بکشانیم و هیچ خروجی خاصی هم نداشته باشد مردم خواهند پرسید در این مملکت چه کسی تصمیم گیرنده است که یکی می‌گوید ببندید و دیگری می‌گوید باز کنید و مگر برای این مسائل قانون وجود ندارد؟

او با آنکه هواخواهی اش از تعطیلی پایتخت را اعلام می‌کند، اما رندانه جانب مسوولان ستاد مقابله با کرونا را می‌گیرد: شاید نظر خود من هم این باشد که اصلا به جای دوهفته یک ماه تعطیل کنند، اما باید نظر اعضای ستاد هم شنیده شود و با لحاظ آن دیدگاه‌ها به جمع بندی برسیم که کدام موضوع مهم‌تر است و بر آن اساس تصمیم گیری درباره تعطیلی صورت بگیرد. از نگاه من هم باید تعطیلی صورت بگیرد، اما اینکه مسوولان شهر را تعطیل نمی‌کنند باید بررسی کرد که دلایلشان چیست. با توجه به اینکه شورای شهر هم در ستاد مقابله با کرونا عضو شده توصیه من به آن دسته از اعضای شورا که درباره این موضوع اظهار نظر می‌کنند این است که دغدغه هایشان را در جلسات ستاد مطرح کنند. حتما مسوولان تصمیم گیرنده که عضوی از این خانواده هستند به این دغدغه‌ها توجه خواهند کرد. احتمالا مسوولان هم در مورد تبعات اعمال تعطیلی ملاحظاتی دارند که ممکن است برای اعضای شورای شهر قانع کننده باشد.

عضو سابق شورای شهر تهران آنقدر‌ها تجربه اندوخته و به زیر و بم کار وارد شده که بداند ضربه نهایی را کجا وارد کند: خانم نژاد بهرام به جای اینکه بیایند در حوزه اختیارات نهاد‌های دیگر دخالت کنند اگر در بحث برداشتن طرح ترافیک وارد می‌شدند و پیگیری می‌کردند مفید فایده بود. امروز می‌بینیم دولت اصرار دارد که طرح ترافیک برداشته شود، اما شهرداری تهران به خاطر اینکه از این طرح درآمدی داشته باشد طرح ترافیک را اعمال می‌کند. اگر طرح ترافیک برداشته شود شاید در تهران ترافیک افزایش پیدا کند، اما جان مردم ارزشمندتر از ترافیک است. ممکن است در خیابان‌ها بیشتر از قبل معطل شوند، اما تلفات جانی ناشی از کرونا کاهش پیدا می‌کند. درحال حاضر به خاطر طرح ترافیک مردم مجبورند از حمل و نقل عمومی استفاده کنند. حالا اگر برای همین حمل و نقل عمومی هم ما بخواهیم یک پکیچ درست کنیم و بگوییم الا و لابد مردم باید در این بازه زمانی مشخص از حمل و نقل عمومی استفاده کنند وضع بدتر از بدتر خواهد شد؛ بنابراین اعتقاد من این است که این پیشنهاد در استان مطرح شود و عقلا در آنجا تصمیم گیری کنند و نهایتا اعضای شورای شهر اگر دنبال خدمت کردن هستند نباید سیستم سلبی به وجود بیاورند بلکه سیستمی را به وجود بیاورند که محدودیت‌ها را کمتر کنند تا مردم بتوانند برای زندگی و کارهایشان به درستی برنامه ریزی کنند.

قناعتی شاید با نیم نگاهی به افق‌های نه چندان دور آینده برای جایگاه نهاد شورای شهر ایده آل‌هایی هم در ذهن دارد: ما در بحث مدیریت یکپارچه شهری مشکلی که داریم این است که در این بیست و چند سالی که شورای شهر تشکیل شده هنوز آن چیزی که قانون درباره جایگاه شورا تعریف کرده در جامعه جا نیفتاده و مسوولان هم هنوز به این مساله تمکین نکرده اند که این نهاد شورای شهر است و نه شورای شهرداری. اگر ما می‌توانستیم این مفهوم را جا بیندازیم که تمام مراکز تصمیم گیری در شهر تهران تابع قوانین پارلمان شهری است یعنی باید در اختیار اعضای شورا باشند بسیاری از کاستی‌ها مرتفع می‌شد. اما فعلا با تعریفی که از شورای شهر وجود دارد این نهاد را به عنوان شورای شهرداری می‌شناسند؛ بنابراین این نهاد در همین سطح شورای شهر می‌تواند درمورد فعالیت‌هایی که به شهرداری مربوط می‌شود تصمیم گیری کند. برای مثال درباره همین موضوع تعطیلی تهران فقط می‌تواند پیشنهاد‌هایی بدهد تا با اعمال محدودیت‌هایی مانع بیشتر شدن تلفات شویم یا مثلا اماکنی که خدمت رسان و پاسخگوی مردم هستند ساعت کارشان را تغییر بدهند یا ظرفیت خدمت رسانی این مراکز یا طول پاسخگویی را کاهش دهند که ازدحام اتفاق نیفتد. این‌ها مواردی است که الان در حد اختیارات خودشان می‌توانند کار‌هایی را انجام دهند. اما چون قانون هنوز در رابطه با شورای شهر آن اختیار را نداده که این نهاد تبدیل به شورای شهر واقعی بشود این‌ها در حد همان اختیاراتی که دارند می‌توانند اقدام کنند.

 

چرا تهران تعطیل نمی‌شود؟

اما پس از این اظهارات انتظار برای اینکه زهرا نژادبهرام وارد کارزار رسانه‌ای با همتای سابقش در شورای شهر پایتخت شود چندان طولی نمی‌کشد. عضو هیات رئیسه شورای اسلامی شهر تهران که مدتی است برای کشاکش‌های رسانه‌ای حاضریراق است درباب نقد و نظر‌های ابوالفضل قناعتی لبی پر از سخن دارد: ما هرچه می‌گوییم در قالب پیشنهاد است و پیشنهادهایمان را در معرض دید افکار عمومی قرار می‌دهیم، چون انتظارمان هم همین است که دیدگاه هایمان مورد توجه قرار بگیرد. من فکر می‌کنم همکار سابق ما آقای قناعتی بهتر می‌دانند که ما نماینده مردم هستیم و باید پیگیر خواسته‌های مردم باشیم. در نشست‌های عمومی که با مردم داشتیم همه درخواست این را داشتند که نسبت به وضعیت بحرانی که در تهران درخصوص واگیری کرونا به وجود آمده اقداماتی صورت بگیرد. ما با مشاوره‌ای که با متخصصان و پزشکان مختلف داشتیم پیشنهاد تعطیلی دو هفته‌ای را دادیم. یقینا تصمیم گیرنده ستاد ملی مقابله با کروناست و ما در نقش پیشنهاد دهنده عمل می‌کنیم. این پیشنهاد هم از طرف بنده به عنوان شخص خودم و هم از طرف شورای شهر ارجاع شده و دقیقا در چارچوب وظایف نمایندگی ماست که دغدغه‌ها و نگرانی‌های مردم را با ارائه پیشنهاد‌هایی که به نظرمان می‌رسد به مسوولان اعلام کنیم. یقینا ما در ستاد ملی مقابله با کرونا تصمیم گیرنده نیستیم. فرماندهی ستاد کرونا با شخص دیگری است و ما هم تابع تصمیمات فرماندهی ستاد هستیم.

نژادبهرام که انگیزه زیادی برای رد ادعا‌های عضو سابق شورای شهر دارد در تلاش است تا هوشیارانه از خود و همکارانش دفاع کند: شورای شهر تهران تا به حال به خاطر کرونا تعطیل نشده است. با وجود اینکه شش تن از اعضای شورای شهر به کرونا مبتلا شدند، اما شورا هیچگاه به این خاطر تعطیل نشده و اگر هم موردی بوده جلسه به صورت غیرحضوری برگزار شده است. آن هم به خاطر این بوده که شرایط کرونا وضعیت دشواری پیدا کرده و فقط جلسه روز سه شنبه به صورت مجازی برگزار شده نه اینکه شورای شهر تعطیل شده باشد. شورا تاکنون تعطیل نشده است. کارشناسان و کارکنان شورای شهر تهران بر حسب تصمیمی که ستاد کرونا گرفته به صورت ۵۰ درصدی در محل کار حضور دارند و ما همه مصوبات ستاد کرونا را عملیاتی می‌کنیم.

عضو شورای شهر پایتخت با شتاب مثال زدنی یک به یک نقد‌های مطرح شده را می‌شکافد و پیش می‌رود: آقای قناعتی خودشان بهتر می‌دانند که طرح ترافیک موضوعش مربوط به شورای ترافیک تهران است و شورای شهر یکی از اعضای شورای ترافیک محسوب می‌شود و هر تصمیمی که آنجا گرفته شود ما عملیاتی خواهیم کرد. تعجب می‌کنم این دوستان که خودشان سال‌ها در عرصه نمایندگی حضور داشتند و تمام بخش‌های شهرداری را می‌شناسند چطور راجع به این موضوعات اینطور متفاوت نظر می‌دهند. انتظار ما بر این بوده که این دوستان با توجه به تجاربی که دارند و می‌دانند که مسوولیت‌های شهرداری و شورای شهر در چه سطحی است نسبت به اظهارنظراتشان توجه بیشتری داشته باشند.

نژادبهرام که در گرماگرم دفاع از شورای کنونی هیچ سنگری را وا نمی‌گذارد ایده پردازی قناعتی درباره جایگاه قانونی و مسوولیت‌ها و وظایف شورای شهر را هم نمی‌پسندد: برخلاف بعضی انتقاد‌ها ما شورای شهرداری نیستیم بلکه شورای شهر هستیم و برای همین نسبت به تعطیل کردن دوهفته‌ای یا مسائل مختلف اظهار نظر می‌کنیم.