تصمیمی که خودکفایی گندم را تهدید می‌کند

_ روزنامه وطن امروز نوشت: گندم استراتژیک‌ترین محصول کشاورزی کشور است و اهمیت آن تا حدی است که کوچک‌ترین کمبودی در تامین این محصول می‌تواند امنیت غذایی مردم را به خطر اندازد. دولت هر سال برای تامین امنیت غذایی، اقدام به خرید تضمینی گندم می‌کند تا کشاورزان با خیال راحت و بدون داشتن دغدغه فروش محصولات‌شان اقدام به کاشت کنند. امسال، اما نرخ اعلامی از سوی دولت برای خرید تضمینی گندم پایین‌تر از قیمت پیشنهادی کارشناسان و کشاورزان بود. پایین بودن نرخ خرید از یک سو و افزایش هزینه‌های تولید از سوی دیگر می‌تواند انگیزه کشاورزان برای کشت گندم را کاهش دهد و به خودکفایی در تولید این محصول لطمه وارد کند. دولت باید با در نظر گرفتن هزینه‌های واقعی تولید، نرخ خرید تضمینی گندم را اصلاح کند تا خودکفایی و امنیت غذایی کشور تامین شود.  

 

افزایش چشمگیر قیمت کود‌های شیمیایی در کنار نرخ ناعادلانه خرید تضمینی باعث شده کشاورزان رغبتی به استفاده از کود نداشته باشند که این موضوع می‌تواند میزان تولید گندم در سال آینده را بشدت تحت تاثیر قرار دهد. افزایش چشمگیر قیمت نهاده‌های تولید از جمله بذر، کود و سموم شیمیایی در آغاز فصل زراعی جاری، شوک بزرگی به تولیدکنندگان بخش کشاورزی وارد کرد. شوک بعدی دولت به کشاورزان، تعیین و ابلاغ نرخ‌های خرید تضمینی محصولات کشاورزی بسیار پایین‌تر از قیمت‌های پیش‌بینی‌شده و مورد انتظار کارشناسان و کشاورزان بود. این ۲ شوک در شرایطی به کشاورزی وارد شد که پس از سال‌ها طبق وعده مسؤولان وزارت جهاد کشاورزی قرار بود فاز اول طرح الگوی کشت از پاییز آغاز شود؛ برنامه‌ای که به گفته تولیدکنندگان با هزینه‌های بالای نهاده‌های تولید و نرخ‌های ناعادلانه خرید تضمینی ابلاغ شده، اجرایش بعید به نظر می‌رسد. در همین زمینه، سیدجعفر حسینی، مشاور عالی نظام صنفی کشاورزی به مهر می‌گوید: کشاورزان در چند سال اخیر به امید بهبود شرایط نسبت به سال قبل اقدام به کشت می‌کردند، ولی سال به سال وضعیت بدتر شده، در حدی که امسال با توجه به افزایش ۵ برابری قیمت کود‌های شیمیایی فسفاته و پتاسه و افزایش قیمت حدود ۳ تا ۵ برابری سموم به عنوان مؤلفه‌های مهم تولید، کشاورزان دیگر قادر به ادامه کار و کشت گندم، کلزا، چغندر و دیگر محصولات استراتژیک کشاورزی نیستند. اخیرا مسؤولان این وزارتخانه از ارایه «کشاورز کارت» به کشاورزان برای خرید نهاده‌ها و کود‌های شیمیایی خبر داده‌‎اند و در همین راستا کاظم خاوازی، وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرده این کارت به ازای هر هکتار کشت، ۲ میلیون تومان برای کشاورزانی که محصولات استراتژیکی مثل گندم، جو و دانه‌های روغنی کشت می‌کنند شارژ می‌شود و کشاورزان می‌توانند از این وام که نرخ سود آن ۱۲ درصد است برای خرید نهاده و کود استفاده کنند. با این حال کشاورزان از طرح جدید وزارت جهاد کشاورزی هم استقبال نکرده‎اند و آن را تحمیل گران‌فروشی کود می‌دانند.

 

قیمت کود ۱۰ برابر شد!

 

مدیرعامل اجرایی بنیاد ملی گندم‌کاران با اشاره به مشکلات کشاورزان برای کاشت گندم در سال جاری گفت: یکی از مهم‌ترین مشکلات کشاورزان در حال حاضر تهیه بذر است. با افزایش قیمت گندم، دلالان بذر‌های دولتی را خریدند و اکنون کشاورزان باید برای خرید بذر گندم به دلالان مراجعه کنند. قیمت بذر گندم دولتی از ۲۸۷۲ تومان در سال گذشته به ۳۶۶۴ تومان در امسال افزایش پیدا کرده است، اما کشاورزان باز هم مجبورند بذر را با قیمت ۵۰۰۰ تا ۵۵۰۰ تومان از دلالان خریداری کنند. مسؤولان دولتی در اظهارات‌شان می‌گویند بذر دولتی به قدر کافی وجود دارد، اما کشاورزان می‌گویند بذر نیست. حتی برخی کشاورزان به امید اینکه دولت بذر جدید توزیع کند و آن‌ها بتوانند با قیمت دولتی بذر را خریداری کنند هنوز کاشت محصول خود را شروع نکرده‌اند. علی خان‌محمدی درباره نرخ اعلامی دولت برای خرید تضمینی گندم بیان کرد: نرخی که توسط دولت اعلام شد، قیمت پیشنهادی هیچ‌کدام از گروه‌های تخصصی نبود. قیمت پیشنهادی ما قبل از حذف ارز تخصیصی به سم و کود و افزایش قیمت آنها، ۴۵۰۰ تومان بود. این قیمت هم بر اساس اقلیم‌ها و مکانیزاسیون کشاورزی تمام استان‌های کشور و نهاده‌های مورد نیاز برای کشت گندم تعیین شده بود. بعد از حذف ارز تخصیصی به نهاده‌های کشاورزی، قیمت پیشنهادی ما به ۵۲۰۰ تومان افزایش پیدا کرد و وزارت جهاد کشاورزی هم قیمت ۵۴۰۰ تومان را پیشنهاد داد، اما متاسفانه دولت نظرات همه را کنار گذاشت و صرفا نظر خودش را اعمال کرد. مدیرعامل مجمع ملی خبرگان کشاورزی کشور ادامه داد: برای حل مشکل قیمت‌گذاری، مجلس یک مصوبه دوفوریتی را تصویب کرد که بر اساس آن کشاورزان نیز بتوانند در قیمت‌گذاری محصولات‌شان نقش‌آفرینی کنند. این طرح مراحل پایانی خود را در شورای نگهبان طی می‌کند که پس از تایید آن، باید شاهد عادلانه‌تر شدن نرخ خرید تضمینی گندم باشیم.  

 

وی خاطرنشان کرد: اگر قیمت خرید تضمینی کارشناسانه تعیین شود، دولت نیازی پیدا نمی‌کند با قیمت‌های بالاتر گندم وارد کند. نرخ خرید تضمینی رابطه مستقیمی با خودکفایی و پایداری امنیت غذایی کشور دارد. وقتی قیمت نهایی یک محصول کشاورزی نتواند هزینه‌های کشاورز را جبران کند، الگوی کشت محصولات کشاورزی در کشور به هم می‌خورد و این امر، عدم پایداری در تولید را به همراه می‌آورد. همچنین به دلیل اختلاف در ارزش پول ملی ما و کشور‌های همسایه، آرد، نان و حتی گندم از مرز‌های کشور قاچاق می‌شود که می‌تواند تاثیرات منفی فراوانی بر امنیت غذایی مردم بگذارد.  

 

وی، افزایش قیمت کود‌های دولتی را یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش هزینه‌های تولید گندم برشمرد و خاطرنشان کرد: قیمت هر کیسه ۵۰ کیلوگرمی کود سوپرفسفات از ۶۵ هزار تومان به بیش از ۴۸۰ هزار تومان، دی‌آمونیوم فسفات از ۱۰۵ هزار تومان به بیش از ۵۰۰ هزار تومان و سولفات پتاسیم از ۹۰ هزار تومان به بیش از ۵۳۰ هزار تومان رسیده است و تنها کود اوره با همان قیمت قبلی ۵۵ هزار و ۷۰۰ تومان عرضه می‌شود.