رفتار ایرانیان نسبت به محیط زیست مناسب و مسئولانه نیست

به گزارش به نقل از ایکنا؛ لقمان امامقلی، کارشناس محیط زیست در گفت‌ و‌ گو با از اصفهان، اظهار کرد: براساس گفته کارشناسان، تعامل بشر به‌عنوان جزئی از طبیعت با محیط پیرامونش شامل سه دوران تسلط طبیعت بر انسان، دوران شروع تسلط انسان بر طبیعت و دوران تسلط بلامنازع انسان بر طبیعت و تخریب محیط زیست است.
وی با بیان اینکه دوران تسلط طبیعت بر انسان دوره اول است که دربرگیرنده جوامع متکی به شکار و جوامع متکی به کشاورزی ساده است، افزود: این دوره با پیدایش و آفرینش انسان شروع می‌شود و در این دوره، بشر کاملاً مقهور طبیعت بوده و قادر نبود دخل و تصرفی در طبیعت انجام دهد و به‌ نوعی در این دوره، محیط زیست به‌ صورت بکر و دست نخورده باقی ماند.
این کارشناس محیط زیست به دوران شروع تسلط انسان بر طبیعت اشاره کرد و گفت: این دوره متکی بر کشاورزی پیچیده و اوایل دوران صنعتی شدن جوامع غربی یعنی دوران شروع غلبه و تسلط انسان بر محیط زیست است.
امامقلی تصریح کرد: در این دوره بشر با دستیابی به صنعت ماشینی و به‌وجود آوردن کارخانه‌های کوچک و بزرگ، رابطه خود را با طبیعت متحول کرد و برای افزایش تولید، منابع بیشتری را مورد بهره‌برداری قرار داد و در نتیجه استفاده بی‌رویه از طبیعت صدمات زیادی را به طبیعت وارد کرد که در نتیجه طبیعت  به سمت  تخریب و نابودی رفت.
وی افزود: در دوره تسلط بلامنازع انسان بر طبیعت و تخریب محیط زیست که از دهه 1970 به بعد شروع می‌شود، بشر این امکان را یافت که با تصرفات بی‌رویه، طبیعت را بر هم زده و علاوه بر تخریب محیط زیست، آلودگی آن را نیز موجب شود.
این کارشناس محیط زیست با بیان اینکه رفتار انسان در این دوره به‌گونه‌ای بود که فکر می‌کرد مالک زمین است، نه ساکن آن و از طرفی انسان این دوره پیشرفت خود را پیروزی به حساب آورد که این پیروزی تخریب بخش‌هایی از محیط زیست و طبیعت را در پی داشت، بیان کرد: انسان در دوران تسلط بلامنازع بر طبیعت، در سرمستی ناشی از قدرت علمی و فنی خویش، رویه و روالی را در پیش گرفته که زندگی خویش و ساکنان کره زمین را به خطر انداخته است. 
امامقلی تصریح کرد: دستاوردهای قدرت علمی و فنی انسان، هر چند منجر به پیشرفت‌های در بخش اقتصادی و تکنولوژیکی شد، اما این دستاوردها دارای پیامدهای پیش بینی نشده ای بود که تخریب محیط زیست، کاهش منابع زیر زمینی و تهدید زندگی انسان از جمله دستاوردهای پیش بینی نشده قدرت علمی و فنی است.
وی ادامه داد: این پیامدهای پیش‌بینی نشده ناشی از خودخواهی‌ها، سودجویی‌ها و خودکامگی‌های انسان در این دوره است و بر این اساس، مردم این دوره، به طبیعت چنان می نگرند که می توان آن را به میل خود در اختیار گیرند و با بهره‌برداری از منابع آن می‌توان نیازها، جاه‌طلبی‌ها و هوس‌های خویش را برآورده کنند.
وی گفت: روند تخریب و آلودگی زیست‌محیطی برای طبیعت غیر قابل تحمل، جبران و بازسازی است، زیرا  انواع آلودگی‌های آب، خاک، هوا، صوتی، شیمیایی، هسته ای، دریایی و ... آثار زیان باری را برای انسان و محیط زیست به همراه داشته، به طوری که طی سال‌های اخیر به‌صورت تهدیدی عظیم درآمده و زنگ خطر را برای بشر به صدا درآورده است.
این کارشناس محیط زیست تصریح کرد: در دوران تسلط بلامنازع انسان بر طبیعت یعنی دوره ای که ما در آن زندگی می کنیم، وضعیت محیط زیست تبدیل به یکی از چالش های مهم اکثر کشورهای جهان شده است و از طرفی  امروزه، تجربه تهدیدات و چالش های زیست محیطی تنها به کشورهای توسعه‌یافته محدود نمی شود، بلکه اکثر کشورهای جهان از جمله ایران را نیز دربر می‌گیرد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه برای جلوگیری از بحران محیط زیست، اجلاس و کنفرانس‌های بین‌المللی متعددی برگزارشده است، گفت: یکی از راهکاری مطرح شده در این کنفرانس‌ها که به اجرای آن تأکید شده است، توجه بیشتر به آموزش زیست محیطی است.
وی بیان کرد: آموزش زیست محیطی مورد توجه اکثر کشورهای جهان قرار گرفته و آن را در نظام آموزشی خود قرار داده‌اند، به‌طوریکه به دنبال این هستند ارزش‌های زیست‌ محیطی را به دانش‌آموزان بیاموزند.
امامقلی بیان کرد: این کشورها بر این باورند که به کمک ارزش‌ها می‌توان بر چگونگی نگرش و رفتارهای دانش‌آموزان اثر گذاشت و به آن‌ها یاد داد که با قبول مسئولیت در قبال محیط زیست برای خود، جامعه و محیط طبیعی ارزش قائل شوند.
وی بابیان اینکه آموزش زیست‌محیطی یکی از راهکارهای مهم جهت مقابله با چالش‌های زیست‌محیطی در ایران نیز محسوب می‌شود، گفت: بسیاری از تحقیقات صورت گرفته در مورد وضعیت آموزش و فرهنگ سازی در رابطه با محیط زیست در ایران نشان می‌دهد که این وضعیت مطلوب نیست.
این کارشناس محیط زیست ادامه داد: مطالب و محتوای اختصاص یافته به آموزش محیط زیست در کتاب‌های درسی هم از نظر حجم مطالب نسبت به کل محتوای برنامه درسی و هم از نظر کیفیت مطالب ،ناکافی است.
وی در ادامه با بیان اینکه به‌ عقیده‌ بسیاری‌ از متفکران‌ مسلمان‌، بحران‌ زیست‌محیطی‌ نشانه‌ای‌ ‌ از یک‌ فاجعه‌ بزرگتر یعنی‌ دورشدن‌ انسان‌ها از زندگی‌ مطابق‌ با خواست‌ خداوند است‌، بیان کرد: این دسته از متفکران چالش حاضر را ناشی از فاصله گرفتن از آموزه های دینی می‌دانند و علاوه بر آن معتقدند که یک‌ جامعه‌ مبتنی‌ بر عدالت‌ که‌ در آن‌ روابط‌ انسان‌ها با یکدیگر و با خداوند به‌طور شایسته‌ برقرار شده‌ است، ‌ به‌راحتی‌ دچار معضلات‌ زیست‌ محیطی‌ نخواهد شد.
وی ادامه داد: در مقابل عده‌ای نیز با اتخاذ مواضع متضاد، چالش زیست‌محیطی حاضر را  ناشی از آموزه‌های دینی می‌دانند و دین را در ایجاد این چالش مؤثر می‌دانند، ولی این درحالیست که در اسلام آیات و احادیث فراوانی نسبت به حفاظت از محیط زیست وجود دارد.
این پژوهشگر اجتماعی محیط زیست بیان کرد: در احادیث داریم که پیامبر اکرم توصیه های زیادی به درختکاری کرده‌اند و فرموده‌اند هر کسی که شاخه درختی را بشکند مثل این است که بال فرشته‌ای را شکسته است.
وی گفت: با در نظر گرفتن آیات و احادیث متعدد در خصوص محیط زیست، می‌توان گفت که  نگاه اسلام نسبت به محیط زیست یک نگاه زیست محورانه و برای محیط زیست اهمیت قائل است.
امامقلی با بیان اینکه نتایج تحقیقات داخلی در ایران نشان می دهد که رفتارهای ایرانیان نسبت به محیط زیست مناسب و مسئولانه نیست ، تصریح کرد: ایجاد آلودگی ها، آتش زدن جنگل ها، تولید بیش از حد زباله، تفکیک نکردن زباله ها، سرازیر کردن شیرابه زباله ها به داخل رودخانه‌ها، پساب فاضلاب های صنعتی، ریختن زباله ها در معابر عمومی، مصرف بیش از حد برق، آب و گاز (در ساعات پرمصرف و بیشتر از متوسط جهانی) و غیره از جمله رفتارهای غیر مسئولانه ایرانیان در قبال محیط زیست است .
این پژوهشگر اجتماعی محیط زیست بیان کرد: با در نظر گرفتن این وضعیت، این سوال در ذهن ایجاد می شود که باتوجه به اهمیت محیط زیست از نگاه اسلام، چرا در جامعه اسلامی رفتارهای زیست محیطی مسئولانه نیست؟

/انتهای پیام/