خلأ مدیریت کارآمد اجرایی؛ ریشه مشکلات اقتصادی| قصه پر غصه فروش روغن نباتی!
- اقتصاد کشور ما این روزها از بیماری‌های مختلفی رنج می‌برد؛ از رشد سرسام‌آور نقدینگی و تورم تا گرانی و بیکاری؛ و البته مشکلات ریز و درشتی که ریشه در همین مشکلات اقتصادی دارد و اگر تدبیری برای رفع این مشکلات اندیشیده شود آنها نیز مرتفع می‌شود.
بعضاً شاهد مشکلاتی هستیم که هیچ ارتباطی با تحریم و تکانه‌های بین‌المللی ندارد و با اندکی تأمل می‌شود رد پای آنها را در نبود مدیریت و نظارت قوی دستگاه‌های اجرایی مشاهده کرد؛ ردپایی که نیازی به چشم مسلح ندارد و با چشم غیرمسلح و البته رنج کشیده طبقه‌های مختلف مردم ایران اسلامی قابل تشخیص هست.
هرچند شعار این بود که «به عقب برنمی‌گردیم» اما برخی رخدادهای اقتصادی دقیقاً و تحقیقاً آدرس «بازگشت به عقب» و بلکه پیش از آن! را تداعی می‌کند. مثلاً اخیراً شاهد هستیم برخی تولید‌کننده‌های سوءاستفاده‌کننده در اقدامی برخلاف انسانیت و قانون، خریداران روغن نباتی را وادار به خرید یک کالایی دیگر در کنار خرید این کالا می‌کنند!
مشکل از آنجایی آغاز شد که طبق خیلی از حوزه‌ها و موضوعات، ادعا شد با کمبود روغن نباتی در کشور مواجه هستیم؛ روغنی که یکی از قوت‌های غالب طبقه متوسط و متوسط رو به پایین جامعه است. پیرو طرح این ادعا، عرصه روغن نباتی در فروشگاه‌ها محدود شد و سپس خبر رسید که فروشگاه‌ها، شرط فروش روغن‌نباتی را منوط به خرید یک کالای دیگر در کنار خرید این کالای به ظاهر کم‌یاب کرده‌اند.
با کمی پرس‌وجو، کاشف به عمل آمد که فروشگاه‌های خُرد سطح شهرها خودسرانه این کار را انجام نداده و آنها نیز با پذیرش چنین شرطی روغن نباتی تهیه کرده‌اند از این جهت برای فروش آن، اقدام به کره‌گیری از آب گل‌آلود می‌کنند.
هرچند مسئولان مدتی است که ریشه اکثر مشکلات را به تحریم‌ها گره می‌زنند، اما بیشتر مولفه‌ها نشان دهنده خلاء در بحث مدیریت و مشکلات داخلی دارد. از پیاز کیلویی ۳ هزار تومان که از کشاورز خریداری می‌شود و با قیمت ۱۰ هزار تومان به دست مصرف کننده می‌رسد گرفته تا گوجه کیلویی ۱۴ هزار تومان که این روزها خبر ساز شده است و موضوع بی تدبیری مسئولان در کنترل چنین مشکلاتی را بیشتر نمایان می‌کند.
گرانی پوشک بچه، گوشت مرغ و تخم مرغ و کمبود روغن نباتی در بازار در کنار مشکلات اقتصادی مدتی است که اکثر مردم را درگیر کرده و با اینکه کمبودی در انبار‌ها نیست به بهانه‌های مختلف با قیمتی بالاتر به دست مصرف کننده می‌رسد.
بار‌ها این گزاره را از زیان مسئولان شنیده ایم که کمبودی در بازار نداریم. همین روز گذشته محسن زنگنه عضو کمیسیون «برنامه، بودجه و محاسبات» مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با میزان تصریح کرد: «در حال حاضر ما با کمبود کالا مواجه نیستیم و همه فروشگاه‌ها مملو از کالاست».
این در حالی است رئیس‌جمهور ۵ مرداد ۹۹ در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت با بیان اینکه افزایش قیمت درمورد کالا‌هایی که در بخش دولتی و عمومی غیر دولتی تولید می‌شود به هیچ عنوان قابل قبول نیست، گفته بود: بخش عمومی باید در زمینه کنترل قیمت‌ها با تعریف فرایند تعیین قیمت‌ها و مقابله با گرانی پیشتاز باشد تا بتوانیم در شرایط جنگ اقتصادی و روز‌های سخت پدید آمده از معضل کرونا، فشار اقتصادی را بر مردم کاهش دهیم.
یکی از سوژه‌هایی که مورد تعجب همگان شده است، فروش برخی از محصولات در کنار اقلامی است که مدتی در بازار با کاهش عرضه مواجه شده است در این بین فروشنده سوپر مارکت در ازای خرید روغن نباتی محصول رب گوجه فرنگی را به اجبار به خریدار تحمیل می‌کند.
زمانی که این اقدام مورد انتقاد قرار می‌گیرد فروشنده اعلام می‌کند به دلیل اینکه کارخانه فروش محصول را به سوپرمارکت‌ها شرطی کرده ما مجبور به این کار هستیم.
فروشنده معتقد است در هنگام خرید هر کارتن روغن کارخانه شرطی را لحاظ کرده که یک کارتن رب گوجه فرنگی نیز باید به مغازه دار فروخته شود در غیر این صورت محصولی به مغازه دار تحویل داده نمی‌شود.
این موضوع یکی از عارضه‌هایی است که این روزها مردم درگیر آن هستند و اگر مجبور به خرید محصول مورد نظر خود باشند باید هزینه اضافی برای محصولات کم فروش کارخانجات را نیز پرداخت کنند.
البته این که سوپرمارکتی‌ها نباید زیر بار چنین عملی بروند به کنار، اما محصولی، چون روغن نباتی قوت غالب اکثر مردم است و فروشنده مجبور به خرید و عرضه آن به مصرف کننده است حال باید روشن شود که کارخانجات با وجود داشتن کالا در انبار‌ها چرا از این موقعیت سواستفاده می‌کنند و فروش کالا‌های کم تقاضای خود را با چنین شگرد‌هایی بالا می‌برند.
در این بین ضعف نظارت دستگاه‌های اجرایی و ناهماهنگی ها نیز در آشفته بازار این روز‌های روغن نباتی که مسئولان قول متعادل شدن عرضه را داده اند بیشتر به چشم می‌خورد که باید توجه ویژه‌ای به آن شود.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب در بخشی از بیانات‌شان در سخنرانی تلویزیونی به مناسبت سالروز ولادت پیامبر اعظم (ص) و امام صادق (ع) که هم‌زمان با سالروز ملّی مبارزه با استکبار جهانی هم بود، فرمودند:خیلی از مشکلات کنونیِ ما ربطی هم به تحریم و مانند این چیز‌ها ندارد؛ مربوط به خود ما است، مربوط به ناهماهنگی‌ها است. این گرانی‌های اخیر واقعاً توجیه ندارد؛ بسیاری از این گرانی‌های اخیر واقعاً توجیه ندارد؛ باید علاج بشود و قابل علاج است؛ بایستی مسئولین با هماهنگی علاج کنند. شما نگاه که میکنید، گرانی از گوشت قرمز و گوشت مرغ و گوجه فرنگی بگیرید تا پوشک بچّه [وجود دارد]؛ خب گرانی‌های اینها، گرانی‌های بی‌دلیلی است، هیچ استدلالی پشت این گرانی‌ها وجود ندارد؛ و جنس هم هست؛ هم وزارت صمت، هم مسئولین تعزیرات، هم بسیج، هم بعضی از دستگاه‌های دیگری که مرتبط با قضیّه هستند، [مثل]گمرک و دیگران، با همدیگر همکاری کنند و این مشکل را از جلوی پای مردم بردارند؛ همه‌ی اینها قابل کنترل است؛ بنابراین با مدیریّت هماهنگ دستگاه‌ها این مشکلات قابل برطرف شدن است.
به هر روی تحمیل خرید یک کالا در کنار خرید اقلامی همچون روغن نباتی هیچ ارتباطی با تحریم و دشمنی دشمنان ندارد و تنها دلیلی که می‌شود برای آن در نظر گرفت «مدیریت ناکارآمد اجرایی» است که این روزها زندگی مردم را با سختی همراه کرده است.