پیروزی بایدن خبر خوشی برای اقتصاد و سیاست ایران است؟

- حمید خوش‌آیند کارشناس مسائل بین‌الملل- نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تا حدود زیادی مشخص شده و همچنان که پیش‌بینی می‌شد و نگارنده نیز در چندین یادداشت قبلی اشاره داشت، بایدن رئیس جمهور بعدی آمریکا خواهد شد. یکی از سئوالات مهمی که مطرح می‌شود این است که ریاست جمهوری «بایدنِ دموکرات» چه آثاری بر سیاست‌های داخلی و خارجی ایران خواهد داشت؟ آیا همچنان که برخی دولتمردان وعده داده‌اند و در برخی بازار‌های اقتصادی نیز همزمان با قوت گرفتن پیروزی نهایی بایدن با کاهش محسوس قیمت ارز و طلا مواجه بوده‌ایم، آیا پیروزی بایدن خبر خوشی برای اقتصاد و سیاست در ایران است؟

پاسخ به این پرسش بسیار ساده است؛ همچنان که رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز در بیانات مهم‌شان که همزمان با ۱۳ آبان و دقیقاً در روز انتخابات آمریکا ایراد شد، با صراحت تأکید کردند «هرکس رئیس‌جمهور آمریکا بشود، روی سیاست ما تأثیری ندارد». این بدان معناست که با آمد و شد افراد در کاخ سفید، در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال آمریکا که از یک سری اصول و مؤلفه‌های ثابت و پایدار تشکیل شده است، تغییری ایجاد نمی‌شود. به بیان ساده‌تر، با پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات آمریکا، خللی در «ثبات سیاست‌های ضدآمریکایی» ایران پیش نخواهد آمد. البته این تأکید رهبر معظم انقلاب دارای دو «پیام» مهم است: نخست برای «طرف‌های خارجی» و دولت آمریکا که تصور نکنند با آمدن بایدن، در رویکرد‌های سیاست خارجی ایران شاهد تغییر خواهند بود.

 

جالب است گفته شود که تلاش برای تغییر سیاست‌های جمهوری اسلامی یکی از محور‌های مهم نامزد‌های انتخاباتی از جمله شخص بایدن در مناظرات بود. پیام دوم متوجه «طرف‌های داخلی» است. کسانی که به ویژه در یک سال اخیر برخوردشان با مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم همراه با انفعال و «صبرپیشگی» بوده است؛ آنان که مسائل ممکلت را به امید پیروزی بایدنِ دموکرات در آمریکا رها کرده و اقتصاد کشور را به شدت «شرطی» کرده بودند. آن‌ها حالا هر کجا که هستند، تصور نکنند با آمدن یک رئیس جمهور دموکرات در آمریکا، کشور هم از مشکلات اقتصادی رها گردیده و به مملکت گل و بلبل تبدیل خواهد شد.

 

منشأ اصلی مشکلات داخلی و معیشتی، «بی‌کفایتی» و بی‌برنامه‌گی و ضعف و تنبلی مسئولان دولتی است. این، موضوعی است که حتی اقتصاددانان و کارشناسان حامی دولت نیز بر آن تأکید کرده و اعتراف می‌کنند که دولت مقصر مشکلات مردم در عرصه اقتصاد و معیشت است. اینکه عده‌ای در تلاش بوده‌اند با بالا و پایین کردن قیمت‌ها در روز‌های منتهی به انتخابات آمریکاریال این‌گونه وانمود کنند که راه‌حل مسائل داخلی ایران در خارج است، سخت در اشتباه بوده‌اند و این چیزی جز «خیانت» نیست.

نکته بعدی که در اینجا هست و در راستای مطالب قبلی وجود دارد و باید مورد توجه جدی قرار داد این است که آمریکای بایدن هیچ تفاوتی با آمریکای ترامپ نخواهد داشت. به قول معروف «در بر همان پاشنه خواهد چرخید». دولت و رئیس جمهور در آمریکا نماینده و سخنگوی مؤسساتی است که چندان دیده نمی‌شوند، اما نقش اصلی را در سیاستگذاری‌ها دارند و با آمد و شد رؤسای جمهور هم تغییر نمی‌کنند. لابی اسرائیل به عنوان یک لابی پرنفوذ و اندیشکده‌های تندور به عنوان بخشی از اجزاء تصمیم‌سازی و کارتل‌های اسلحه‌سازی به عنوان مؤسسات مؤثر در سیاست خارجی دولت‌ها، که در دوره ترامپ فعال بوده‌اند، در دولت بایدن هم فعال خواهند بود.

اما نکته آخر که باید بدان اشاره داشت، تعیین تکلیف ترامپ است. تلاش‌های ترامپ حتی در دقیقه نود هم نتوانسته است نتیجه مثبتی برای او داشته باشد. ترامپ هم به لیست رؤسای جمهور یک‌دوره‌ای آمریکا اضافه شد. شکست ترامپ از این منظرگاه که قاتل سردار اسطوره‌ای ایران و فرمانده ارشد جبهه مقاومت اسلامی شکست خورد، گزینه مطلوبی است. قدرت، «مصونیت» می‌آورد، اما برای «شکست‌خوردگان» دیگر نمی‌توان مصونیتی قائل شد. «مجازات» ترامپ به عنوان یک «جنایتکار جنگی» از این پس به یک مطالبه جدی، صریح و راهبردی تبدیل خواهد شد. تا زمانی که ترامپ و دار و دسته‌اش که هر یک به نحوی در ترور شهید بین‌المللی مقاومت دست داشته‌اند، از صحنه روزگار محو نشوند، آلام مسلمانان و همه آن‌هایی که عزادار شهید سلیمانی هستند، تسکین نخواهد یافت؛ إِنَّا مِنَ الْمُجْرِمِینَ مُنْتَقِمُونَ.