حاشیه و متن ششمین شب جشنواره فیلم کوتاه تهران

شب گذشته ۱۲ آبان ماه در ساعت ۲۰ نشست تخصصی «انتخاب فیلم برای فستیوال ها» با حضور وتون نورکولاری، دبیر جشنواره فیلم مستند کوزوو و نشست پترا هولزر و اتم ازگون با اجرای رامتین شهبازی و ترجمه نامدار شیرازیان و غزال بخت آزاد در ساعت ۲۲ از لایو اینستاگرام انجمن سینمای جوانان ایران در خلال جشنواره فیلم کوتاه تهران پخش شد.

رامتین شهبازی نشست اول ششمین شب جشنواره گفت: این گفت‌گو را به کامران شیردل تقدیم خواهیم کرد که بر گردن سینمای ایران بسیار حق دارند. ایشان مستند‌های صنعتی و اجتماعی بسیاری ساختند و در عرصه فیلم بلند هم بر سینمای داستانی ایران تاثیرگذار بوده‌اند.

سپس وتون نورکولاری ضمن اشاره به سابقه خود و همچنین حضور سینماگران ایرانی در جشنواره فیلم کوزوو گفت: از فیلمسازان ایران می‌خواهم که به جشنواره ما و سایر جشنواره‌ها ایمیل بزنند. فیلم‌های بسیاری از فیلمسازان ایرانی دیده‌ام و به نظرم فیلم‌های ایرانی باید به شکل گسترده به نمایش دربیاید.

سپس رامتین شهبازی با تاکید بر اینکه جشنواره کوزوو بر اقتصاد منطقه خود و همچنین ساخت ۴۰ سینما نقش داشته است؟ پرسشی را درباره نقش جشنواره‌های سینمایی بر رونق اقتصادی شهر‌ها مطرح کرد که نورکولاری پاسخ داد: وقتی ما جشنواره را شروع کردیم هیچ سینمایی در شهر وجود نداشت، اما سنت سینما رفتن در شهر موجود بود. ما زمانی آغاز به کار کردیم که تنها سینمای شهر بسته شد بود، در حالیکه قبل از جنگ سه سینما داشتیم.

نقش جشنواره بر رونق اقتصادی شهر

این سینماگر ادامه داد: ما جشنواره را شروع کردیم تا سینما‌های شهر دوباره جان بگیرند. این تنها هدف و آرزوی ما در آن زمان بود. مدتی طول کشید تا توانستیم یکی از این سالن‌های سینما را بازگشایی کنیم، ما در طول این ۱۵ سال که از عمر جشنواره می‌گذرد، برای هر جشنواره یک سینما می‌ساختیم و سپس جشنواره بدین ترتیب رشد کرد. همچنین بسیاری از مردم به جشنواره آمدند، هتل‌ها بازگشایی شدند و جشنواره از نظر اقتصادی بسیار نقش مثبتی را برای شهر ایفا کرد. پس از مدتی تصمیم گرفتیم نظرسنجی را انجام دهیم تا ببینیم تاثیر اقتصادی این جشنواره چه بوده است که نتیجه آن حکایت از کمک پنج میلیون یورویی جشنواره به اقتصاد شهر داشت.

نورکلاری تاکید کرد: در همین زمان بود که فهمیدیم خود شهر هم می‌تواند بخشی از جشنواره باشد. این جشنواره اگر این روند را در طی سالیان ادامه دهد، سالانه هفت میلیون یورو درآمدزایی برای شهر دارد، چون افراد بسیاری را با خود به شهر می‌آورد. ما ۱۵ هزار بلیت برای سینما و جشنواره موسیقی می‌فروشیم و در طول برگزاری هم قادر به تکمیل ظرفیت ۱۰ تا ۱۵ هتل از مسافر هستیم. این اتفاق نکته بسیار مثبتی برای اقتصاد محلی است و این اتفاقات فرهنگی صرفا مورد توجه فرهیختگان قرار نمی‌گیرند بلکه در حاشیه خود سود بسیار بالایی برای ساکنان بومی شهر دارند.

کارگاه‌هایی درباره جنبه‌های متفاوت فیلمسازی

این سینماگر همچنین در پاسخ به پرسشی درباره کارگاه‌هایی که در جشنواره کوزوو برگزار می‌کنند، گفت: ما دوره آموزشی برای فیلمسازان جوان داریم، این کارگاه‌ها مشتمل بر جنبه‌های متفاوت فیلمسازی است و سینماگران در این دوره حضور پیدا کرده و درباره مسایل مختلف مرتبط با ساخت فیلم از جمله نحوه کار با دوربین، طراحی صحنه و صدا و… به ارائه اطلاعات می‌پردازند. همچنین دوره‌هایی با محوریت موضوعات مرتبط با سینما در حاشیه این جشنواره و حقوق بشر و محیط زیستی که دو بخش اصلی جشنواره هستند برگزار می‌شود.

فیلم تجربی و شاعرانگی‌اش

در ساعت ۲۲ نیز نشست پترا هولزر و اتم ازگون از کشور ترکیه با موضوع تجربه‌گرایی در سینما با تمرکز بر ویدیوآرت، فیلم کوتاه و مستند با اجرای رامتین شهبازی برگزار شد.

رامتین شهبازی ابتدا این گفتگو را با نورالدین زرین‌کلک استاد انیمیشن تقدیم کرد.

سپس اتم ازگون بیان کرد: امروز روز افتتاحیه جشنواره‌ای تحت مدیریت ما در حوزه محیط زیست بود و همزمان در این برنامه هم حضور داریم بنابراین روز خوش یمنی است. این جشنواره ۷ سال پیش شروع به کار کرد و درباره خطرات محیط زیستی است. در این جشنواره فیلم‌ها به صورت رایگان قابل مشاهده است و هزینه ورودی دریافت نمی‌کنیم، چون دنبال فیلم‌هایی می‌گردیم که انعکاس دهنده درگیری‌های شخصی و بحران‌ها باشند و راه حل ارایه دهند.

وی گفت: گاهی برخی از آمریکا می‌آیند و در خاورمیانه فیلم می‌سازند به همین ترتیب نقش برادر بزرگتر را بازی و ترحم‌گونه رفتار می‌کنند. این فیلمسازان خودشان مشکل ایجاد می‌کنند. ۴۰ سال پیش سینما را با ساخت فیلم مستند و تجربی آغاز کردم و به کشور‌های مختلف رفتم، اما متوجه شده‌ام که اخیرا جشنواره.‌ها به ابزاری برای پخش کنندگان تبدیل شده‌اند. نقش فیلمسازان کمرنگ شده و برگزارکنندگان فستیوال‌ها در فرآیند انتخاب فیلم دچار مشکل می‌شوند. وقتی به تعداد فیلم‌های دریافتی در جشنواره‌ها نگاه می‌کنیم، می‌بینیم ۸۰ درصد فیلم‌ها از آمریکاست و گویا آن‌ها ۸۰ درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند در حالی که اینطور نیست. این کشور‌های توسعه‌یافته که نماینده جهان می‌شوند درواقع ۸۰ درصد جهان را با قصه‌های خودشان پر می‌کنند.

وی افزود: اگر فیلم‌های سینمایی و داستانی را یک معیار در نظر بگیریم و بخواهیم آن‌ها را با فیلم تجربی مقایسه کنیم، می‌توانیم بگوییم فیلم داستانی مثل قصه و فیلم تجربی مثل یک شعر است.

سینمای تجربی در ترکیه درآمد ندارد

ازگون با اشاره به سینمای تجربی بیان کرد: ما در سینمای ترکیه به عنوان هنرمند تجربی نمی‌توانیم دوام بیاوریم، چون فعالیت در این گونه سینمایی به عنوان یک منبع درآمد محسوب نمی‌شود. من عاشق فیلم تجربی هستم گاهی فیلم تجربی می‌سازم، ولی دغدغه و شغل اصلی ام چیز دیگری است. فیلمساز شدن هم انتخاب خودم نبود. به یاد دارم فیلم اولم را در ۲۴ سالگی ساختم که در جریان ساختش با بازیگران دچار مشکل شدم و گفتم من دیگر هرگز با بازیگر کار نمی‌کنم. به همین ترتیب تنها راهی که باقی می‌ماند این بود که فیلم تجربی بسازم.

این فیلمساز درباره اینکه مخاطبان فیلم تجربی چه کسانی هستند، اظهار کرد: می‌خواهم به گونه‌ای دیگر به این پرسش پاسخ دهم. در جهان امروز اینترنت و تکنولوژی‌هایی داریم که می‌توانیم از آن‌ها استفاده کنیم، ولی این تکنولوژی‌ها لزوما مثبت نیست و نکات منفی هم دارد. درک بصری را نابود می‌کند، با تکنولوژی‌هایی که در اختیار داریم حافظه خود را از دست می‌دهیم. همزمان با امکانات جدید فلج می‌شویم، همزمان با اینکه یک سری توانایی‌ها را در اختیارمان گذاشته است، درک ما را از ما می‌گیرد. این روز‌ها تصاویر بصری ارزش خود را از دست داده اند. با تورم تصاویر متحرک رو به رو هستیم به طوری که وقتی شخصا در هواپیما یا اتوبوس می‌نشینم دیگر دوست دارم چشمانم را ببندم و هیچ چیز را نبینم!

وی خاطر نشان کرد: راهی که برای دوری از وضع موجود می‌توانم پیشنهاد بدهم این است که کمتر ببینیم، روزه بصری بگیریم و بگذاریم محتوای بهتری به دست ما برسد، همه چیز در دنیا دیوانه وار زیاد است. من نمی‌توانم ادعا کنم که ذهنم شفاف است، ولی سعی می‌کنم این‌چنین باشد.

در ادامه پترا هولزر با اشاره به استقبال از فیلم‌های ایرانی در جشنواره‌های خارجی از فیلم‌های ژان لوک گدار به عنوان نمونه بارز آثاری تجربی در زمانه خودش یاد کرد.

در ششمین روز از جشنواره ۳۷ چه گذشت؟

روز گذشته دو فیلمساز عرصه فیلم کوتاه نیز به بیان نقطه نظرات خود درباره این گونه سینمایی پرداختند.

فرانک مرادی در این باره گفت: «زحمت ساخت فیلم کوتاه به اندازه فیلم بلند است، ولی به لحاظ ساختاری و محتوایی جریان خودش را دارد و باید از همان جریان تبعیت کند.»

همچنین رضا مسعودی کارگردان فیلم کوتاه بیان کرد: «یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های فیلم کوتاه، بحث فیلنامه است، زیرا در فیلم کوتاه به اقتضای سبد زمانی که در اختیار داریم باید قصه را کوتاه و به اختصار روایت کنیم.»

از امروز ۱۳ آبان ماه به مدت پنج شب، هر شب دو نشست تخصصی با حضور استادان ایرانی در صفحه اینستاگرام انجمن سینمای جوانان ایران برگزار می‌شود که استادان شب اول کاظم ملایی و بهزاد بهزادی هستند.

سی و هفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دبیری سیدصادق موسوی تا ۱۷ آبان با برگزاری نشست‌های «۳۷-۲۰» ادامه دارد.