بررسی عواملی که مانع بیابان‌زایی در شمال شرق کشور شد

حجت جباری، معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان غربی در گفت‌وگو با میزان گفت: اقدامات بسیار متنوعی در طی سال‌های گذشته در حوضه آبریز دریاچه ارومیه اجرا شده است. بخشی از این اقدامات برای آبرسانی به دریاچه ارومیه و همچنین صرفه در مصرف برای افزایش آب ورودی به دریاچه است که دستگاه‌های اجرایی مختلفی از جمله وزارت نیرو، جهاد کشاورزی، شرکت آب و فاضلاب در این خصوص فعالیت داشته اند.

جباری ادامه داد: از جمله این اقدامات می‌توان به لایروبی و مسیرگشایی رودخانه‌های منتهی به دریاچه ارومیه، اتصال رودخانه زرینه رود به سیمینه رود برای تسهیل جریان آب به دریاچه، سردهنه سازی، اصلاح و بازسازی دریاچه‌ها و آبگیر‌های رودخانه‌های حوضه آبریز دریاچه ارومیه، مرمت و بازسازی شبکه‌های آبیاری و زهکشی و اجرای پروژه‌های تصفیه خانه‌های ارومیه و تبریز، مطالعه و اجرای سیستمه‌های نوین آبیاری تحت فشار اشاره کرد.

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست گفت: بعضی از اقدامات نیز در سطح حوضه برای کاهش پیامد‌های بحران دریاچه ارومیه توسط دستگاه‌های اجرایی همانند ادارات کل حفاظت محیط زیست، ادارات کل منابع طبیعی و آبخیزداری و ادارات کل هواشناسی استان‌های همجوار دریاچه ارومیه انجام گرفته است. از جمله این پروژه‌ها می‌توان تثبیت بیولوژِیک کانون‌های گرد وغبار بستر دریاچه ارومیه و حاشیه آن با کاشت انواع گونه‌های درختی و درختچه‌ای، مالچ پاشی بیولوژیک در کانون‌های گرد و غبار، ساخت سطوح عایق آبگیر در جزایر دریاچه ارومیه برای تامین آب مورد نیاز حیات وحش، لایروبی کانال‌های منتهی به تالاب ها، پایش هوشمند جزایر، اجرای طرح‌های جامع مقابله با بیابان‌زایی و ارائه خدمات فنی و هواشناسی و اقلیم شناسی حوضه دریاچه ارومیه اجرا شده است.

وی بیان کرد: از اقدامات دیگر می‌توان به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی در طی سال‌های گذشته در شهرستان‌های حوضه آبریز دریاچه ارومیه اشاره نمود که این پروژه‌ها با مسئولیت استانداری‌های دو استان آذربایجان غربی و شرقی انجام گرفته است.

جباری توضیح داد: از جمله مهم‌ترین اقدامات می‌توان به ظرفیت‌سازی در خصوص معیشت‌های جایگزین و توسعه مشاغل خانگی، توسعه کشت گیاهان داروئی کم آبر، آموزش و توانمند سازی سازمان‌های مرد منهاد، برگزاری نشست‌های فرهنگی و اجتماعی و برگزاری نشست‌های هم اندیشی باروحانیون و دهیاران و شورای‌های اسلامی شهر‌ها و روستا‌ها و چند پروژه دیگر اشاره کرد.

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست گفت: آنچه باید بدان توجه کرد میزان اثر گذاری پروژه‌ها می‌باشد. بخشی از این پروژه‌ها در کوتاه مدت اثرات خود را بر جای می‌گذارند که از جمله آن‌ها لایروبی رودخانه‌های منتهی به دریاچه می‌باشد. اما بخشی از آن‌ها در میان مدت و یا در دراز مدت اثرات مثبت خود را خواهند گذاشت. اما باید تاکید و توجه شود که انجام همه این اقدامات نیازمند بارندگی است.

وی درباره افزایش بارندگی‌ها گفت: اگر بارندگی اتفاق بیافتد بیشتر این پروژه‌های اثرات مثبت خود را بر میزان آبگیری دریاچه نشان خواهند داد و شاهد افزایش حجم آب در دریاچه خواهیم بود. همچانکه در طی دو سال گذشته با بارندگی‌های خوب شاهد بود.

جباری تاکید کرد: اکوسیستم دریاچه توانسته تا حدود خیلی زیادی احیا شود که نمونه بارز آن بازگشت جمعیت بسیار زیادی از فلامینگو به سطح دریاچه ارومیه و تالاب‌های اقماری اشاره کرد و همچنین تنها موجود آبزی داخل آب شور که در طی بحران دریاچه ارومیه بطور کامل در اکوسیستم دریاچه قابل مشاهده نبود در طی دو سال گذشته به حد شکوفایی رسیده است که واقعا می‌تواند یکی از نشانه‌های احیا دریاچه ارومیه باشد.