حدیثی که ضرب‌الامثل شد+ تصویر

_ فارس نوشت: هشتم ربیع‌الاول سالروز شهادت امام حسن عسکری (ع) و آغاز امامت حضرت مهدی (عج) است. به همین بهانه، برخی پوستر‌هایی را که برای این مناسبت طراحی شده است، مرور می‌کنیم.

 

نخستین پوستر، نقاشی‌خطی از علی رضاییان است که با خط شکسته نستعلیق در سال ۱۳۹۲ خلق شده و به حدیثی از یازدهمین پیشوای امامت و ولایت مزین است: 

 

 

منْ یَزْرَعْ خیراً یَحْصُدْ غِبطةً و منْ یَزْرَعْ شَرّاً یَحصُد ندامَةً، لِکُلِّ زارعٍ ما زَرَعَ (بحارالانوار، ج۷۵، ص ۳۷۳)

 

هرکس نیکی بکارد، خوشی درو می‌کند و هرکس بدی بکارد، حاصلش پشیمانی است. برای هر کشتکار، همان است که کاشته است.

 

حجت‌الاسلام جواد محدثی در شرح این حدیث نورانی از امام حسن عسکری (ع) نوشته: دنیا، دنیای حساب و کتاب است. نه نیکی‌های مردم گم می‌شود، نه بدی‌هایشان بی‌کیفر می‌ماند. باید عاقبت کار را دید و فرجام را در نظر داشت.

 

جالب اینکه این حدیث در قالب سه ضرب‌المثل فارسی نمود یافته است:

 

۱ـ با دشمن و دوست، فعل نیکو، نیکوست

کی بد کند آن که نیکی‌اش عادت و خوست؟

با دوست چو بد کنی، شود دشمن تو

با دشمن اگر نیک کنی، گردد دوست

 

۲ـ آن کس که باد‌ می‌کارد، طوفان درو‌ می‌کند و آن کس که داد [انصاف]می‌کارد دوستی درو‌ می‌کند.

 

۳ـ از مکافات عمل غافل مشو | گندم از گندم بروید جو ز جو

 

ضرب‌المثل نخست حاصل قریحه حکیم عمر خیام است. اما ضرب‌المثل سوم، بیتی از یک ترجیع‌بند است که میرزا محمدباقر صامت بروجردی متخلص به «صامت» (۱۲۲۶  ـ ۱۲۹۴ شمسی) بیش از یک قرن پیش آن را سروده است. بیشتر آثار این شاعر را مرثیه‌های مذهبی و نوحه‌های عاشورایی در قالب بحر طویل تشکیل می‌دهد.  

 

 

ما تَرَکَ الحَقَّ عَزیزٌ إِلاّ ذَلَّ ولا أَخَذ َبِهِ ذَلیلٌ إِلاّ عَزَّ (تحف‌العقول، ص ۴۸۹)

 

هیچ عزتمندی حق را فرو نگذاشت، مگر این‌که به ذلت افتاد و هیچ ذلیل و ناتوانی حق را نگرفت مگر این‌که عزیز و نیرومند شد.

 

 

 

اِتَّقُوا اَللَّهَ وَکُونُوا زَیْناً وَلاَ تَکُونُوا شَیْناً (تحف‌العقول، ص ۴۸۷)

 

از خدا پروا کنید و مایه آراستگی باشید، نه باعث ننگ و زشتی!

 

اثر: سیدمحمد حسینی موحد، سال خلق اثر ۱۳۸۸

 

 

لَیسَ مِنَ الأَدَبِ إظهارُ الفَرَحِ عِندَ المَحزونِ (تحف العقول: ص ۴۸۹)

 

امام حسن عسکرى: شادى‌کردن نزد غم‌زده از ادب به دور است.

 

 

رهبر معظم انقلاب درباره جایگاه امام حسن عسکری (ع) گفته‌اند: 

 

امامی که موافقان، شیعیان، مخالفان، غیر معتقدان، همه، شهادت دادند و اعتراف کردند به فضل او، به علم او، به تقوای او، به طهارت او، به عصمت او، به شجاعت او در مقابل دشمنان، به صبر و استقامت او در برابر سختی‌ها، این انسان بزرگ، این شخصیت باشکوه، وقتی به شهادت رسید، فقط ۲۸ سال داشت. در تاریخ پرافتخار شیعه، این نمونه‌ها را کم نداریم. پدر امام زمان (عج) عزیز ما با آن همه فضیلت، با آن همه مقامات، با آن همه کرامات، وقتی با سمّ و جنایت دشمنان از دنیا رفت، فقط ۲۸ سال داشت؛ این می‌شود الگو؛ جوان احساس می‌کند یک نمونه عالی در مقابل چشم دارد.