ترکیه و معادلات سیاسی و میدانی در سوریه، لیبی و قره باغ
- ترکیه کشوری مسلمان و تأثیر گذار در معادلات منطقه‌ای و جهانی است.
رجب طیب اردوغان، توانست اقتصاد کشورش را پویا کند و با رشد بالایی، ترکیه را به وضعیت خوبی برساند.
رییس جمهور ترکیه اگر با همان دست فرمان به راه خود ادامه می‌داد دیگر نیاز به استفاده از قدرت نظامی برای اعمال نفوذ نداشت اما ظاهرا آن کودتا، شوک بزرگی هم به خود اردوغان وارد کرد.
ترکیه می‌توانست با توجه به پیشرفت‌های اقتصادی نقش مثبتی در میان کشورهای اسلامی بازی کند اما قدرت اقتصادی در کنار قدرت نظامی، اردوغان را بر آن داشت تا دست به اقداماتی بزند که باعث تضعیف این کشور شود.
دخالت‌های مستقیم نظامی ترکیه در کشورهای اسلامی منطقه از جمله سوریه، عراق، لیبی و برخی دیگر از کشورها، ترکیه را در چند جبهه درگیر کرده است.
رییس جمهور ترکیه باید به این ضرب المثل باور داشته باشد که با یک دست نمی‌توان دو هندوانه برداشت، چه رسد به آنکه بخواهد چند هندوانه را با یک دست بردارد!
ترکیه در بحران سوریه نقش مخربی را بازی کرد، حمایت آنکارا از گروه‌های تروریستی علیه دولت و ملت سوریه، وجهه دولت ترکیه را تخریب کرد.
حضور ترکیه در لیبی نیز یک اشتباه بزرگ دیگر بود، لیبی پس از سرنگونی رژیم قذافی، به اندازه کافی در تب و تب اختلافات و درگیری‌های داخلی غرق شد که دیگر نیازی به مداخله کشوری چون ترکیه نداشته باشد.
حضور کشورهای مداخله گر هیچ کمکی به برقراری آرامش در لیبی نخواهد کرد.
اکنون نقش ترکیه در بحران قره باغ است که فاز جدیدی از مداخلات در اختلافات میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان را شکل داده است.
ترکیه‌ای که پیش از آنکه به دخالت‌های خود در منطقه اقدام کند از شرایط اقتصادی مناسبی برخوردار بود اکنون با مشکلات اقتصادی روبرو است.
طبیعی است که حضور نظامی و دخالت مستقیم در امور داخلی دیگر کشورهای منطقه برای این کشور هزینه دارد.
آنکارا تاکنون میلیون‌ها دلار در جنگ علیه سوریه هزینه کرده است که البته هیچ دستاوردی نداشته است.
بخشی از ارتش ترکیه در سوریه سرگرم و درگیر است بخشی در لیبی و عراق، که همه این اقدامات باعث تضعیف ترکیه شده است.
مناقشه قره باغ شاید حتی از مداخلاتی که ترکیه در سوریه، لیبی و عراق داشته است، پیچیده‌تر و حساس‌تر باشد.
ارمنستان و جمهوری آذربایجان از قدیم یک اختلاف کهنه دارند که همچنان این اختلافات هر از گاهی باعث بروز درگیری‌هایی میان ارتش دو کشور می‌شود.
این اختلاف بر سر قره باغ و بخشی از سرزمینهای مورد مناقشه است.
قادعدتا اختلافات باید با میانجیگری سازمان ملل و یا کشورهای همسایه که بی طرف هستند با مذاکره حل و فصل شود، اما می‌بینیم که ترکیه در مناقشه قره باغ با دخالت خود به بحرانی‌تر شدن اختلافات دامن می‌زند.
منبع درآمد اصلی ترکیه از راه گردشگری است و اکنون به خاطر شیوع ویروس کرونا و بسته بودن راه‌های هوایی و قطع پروازها، این منبع درآمد نیز وجود ندارد در حالی که هزینه‌های مداخلات نظامی ترکیه در منطقه بار سنگینی را بر دولت و ملت این کشور تحمیل کرده است.
اگر شرایط ترکیه با توجه به دخالت‌هایی که انجام می‌دهد و با علم به اینکه از سوی هیچیک از کشورهایی که آنکارا در آنها مداخله کرده خطری ترکیه را تهدید نمی‌کرده و نمی‌کند، از نظر اقتصادی وخیم‌تر شود، باعث شکل گیری اعتراضات در این کشور خواهد شد.
سوریه هیچ تهدیدی برای ترکیه نبوده و نیست، عراق نیز چنین است و لیبی که هیچ مرزی با ترکیه ندارد قطعا تهدیدی برای آنکارا به حساب نمی‌آمد.
اکنون نیز با وجودی که ترکیه با ایروان دشمنی دارد، باز هم ارمنستان کشوری نبود که بخواهد برای آنکارا دردسر ساز باشد یا تهدیدی برای ترکیه ایجاد کند.
اما اکنون که ترکیه در امور داخلی سوریه، لیبی، عراق و اکنون نیز در مناقشه قره باغ دخالت غیر سازنده دارد، شرایط برای آنکارا تغییر خواهد کرد چرا که برای خود دشمن تراشی کرده و حتی کشورهای دوست و همسایه را نیز از دست خواهد داد.