ماجرای صف‌های طولانی نان از کجا آب می‌خورد؟
در روز‌های اخیر تصاویری در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود که نشان دهنده صف طولانی جلوی نانوایی در بعضی شهرستان‌ها است. عوامل مختلفی نظیر افزایش نرخ ارز و رونق قاچاق آرد، کمبود نهاده‌های دامی، عوامل روانی و تاثیر شایعات را از دلایل این صف‌های طولانی شمرده اند.
_ روزنامه خراسان نوشت: طی روز‌های گذشته اگر نگاهی به صفحات رسانه‌ای فارسی زبان خارج از کشور و برخی کانال‌های مجازی انداخته باشید با این موضوع مواجه می‌شوید: «بحران نان در ایران به حدی رسیده که به زودی قحطی حکمفرما می‌شود»، اما واقعیت ماجرا چیست؟ آیا وضعیت نان و صف‌های نانوایی آن قدر بغرنج است که حکایت از بحران قحطی و گرسنگی دارد؟ یا حکایت چیز دیگری است و عواملی که در این ماجرا دخیل هستند مثل همه پدیده‌های دیگر با بررسی و رسیدگی و نظارت قابل رفع هستند؟ امروز سعی کرده‌ایم در گزارشی متفاوت ورای برخی جنجال‌های رسانه‌ای درباره این مشکل که سختی‌هایی را نیز برای مردم ایجاد کرده است به واکاوی علل واقعی این مساله بپردازیم.
در روز‌های اخیر تصاویری در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود و صف طولانی جلوی نانوایی‌ها در بعضی از شهرستان‌ها را نشان می‌دهد. صف طولانی نانوایی‌ها اگر چه در شهر مشهد دیده نمی‌شود، اما در فضای مجازی شایعاتی را به دنبال داشته است. بعضی شهرستان‌های استان خراسان شمالی، ارومیه، برخی شهر‌های آذربایجان غربی و... جا‌هایی هستند که صف طولانی و وقت گیر نان مردم را نگران کرده است.
بعضی کاربران از احتمال گرانی نان در روز‌های آینده گفته اند و بعضی از کاربران کم شدن سهمیه آرد نانوایی‌ها را علت این اتفاق دانسته اند اگرچه مسوولان به صراحت اعلام کرده اند که سهمیه نانوایی‌ها را کم نکرده اند. درباره دلایل این صف‌ها پای عوامل مختلفی به میان آمده است. عواملی که طیفی از افزایش نرخ ارز و رونق قاچاق آرد، کمبود نهاده‌های دامی و... تا عوامل روانی و تاثیر شایعات را شامل می‌شود.
افزایش قیمت ارز و مساله سیستم توزیع
به طور مشخص هم اکنون سه نرخ برای آرد در بازار وجود دارد نرخ دولتی که به نانوایی‌های دولتی داده می‌شود، نرخ آزاد پز و بازار آزاد یا سیاه. بدیهی است این نرخ بازار آزاد تحت تاثیر افزایش قیمت ارز و همچنین رشد تورم افزایشی بوده است بنابراین برخی نانوایان آزاد پز که قبلا آرد مورد نیاز خود را از این بازار تامین می‌کردند عملا با توجه به افزایش قیمت‌ها و ثابت بودن نسبی قیمت نان از تهیه آرد با قیمت‌های جدید ناتوان شده و عملا از چرخه تولید نان خارج شدند بنابراین بار آن‌ها به دوش نانوایی‌های دولتی تحمیل شده است. در این میان افزایش قیمت ارز یک موضوع دیگر را نیز رونق بخشیده و آن هم قاچاق آرد است به عبارتی فاصله قیمت آرد در داخل با آن سوی مرز‌ها فاصله چندین هزار تومانی را نشان می‌دهد. در این میان نقص‌های موجود در سیستم توزیع، ضرورت افزایش نظارت‌ها از سوی سازمان‌های مسئول و تعزیرات را دوچندان می‌کند.
نقش اعلام قیمت تضمینی گندم
برخی بررسی‌ها نیز حاکی از این است که قیمت آرد از ۱۰ روز پیش به دلیل اعلام خرید تضمینی گندم در بازار آزاد به یک باره افزایش یافت و به بازار شوک وارد شد. به عبارتی قیمت ۴ هزار تومانی خرید تضمینی گندم این پالس را به برخی داد که ممکن است با این قیمت کاشت گندم در سال آینده کاهش داشته باشد بنابراین برخی محتکران شروع به احتکار آرد کردند. بعد از اعلام نرخ خرید تضمینی آرد که در سامانه به قیمت هر کیسه ۵۰ هزار تومان خریده می‌شد در بازار آزاد هر کیسه به ۱۸۰ تا ۲۰۰ هزار تومان رسیده است. نانوایی‌ها کسری آرد خود را از بازار آزاد تامین می‌کنند و از چند روز پیش وقتی آرد سهمیه شان را تمام کردند برای خرید نان آزاد اقدام کردند، اما با آرد گران‌تر از حد انتظار بعضی از واحد‌های کوچک‌تر مجبور شدند کرکره خود را پایین بکشند تا دوباره سهمیه آرد به دست شان برسد.
این خبر را رییس اتحادیه نانوایان مشهد دو روز پیش به خبرنگار فارس می‌گوید و اضافه می‌کند: سهمیه کفایت پخت را نمی‌کند و چنان چه نانوایان بخواهند آرد را از بازار آزاد تهیه و به قیمت مصوب نان پخت کنند توجیه اقتصادی ندارد. وی با تاکید بر این که ۲۵۰ تن آرد به سهمیه‌ها اضافه شده است، گفت: عمده این سهمیه به واحد‌هایی اختصاص می‌یابد که کمتر از ۲۰۰ کیسه سهمیه دارند. در همین باره به سراغ یک نانوا در مشهد رفتیم. او ماجرای شایعه کمبود آرد را این طور توضیح می‌دهد: «ماهانه حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ کیسه آرد دولتی به نانوایی‌ها می‌دهند. هر کیسه نان ۵۰ هزارتومان قیمت دارد، اما هر کیسه آرد غیر دولتی در بازار آزاد چند برابر فروخته می‌شود. بعضی‌ها آرد‌های سهمیه‌ای را در بازار آزاد می‌فروشند و بعد هم می‌گویند آرد نداریم.»
نان را دام می‌خورد؟
شلوغ شدن نانوایی‌ها انگار سر دراز دارد. ظاهرا در بعضی شهرستان‌ها کمبود نهاده‌های دامی باعث شلوغ شدن صف نان شده است. گزارش هااز شهرستان بجنورد حاکی از آن است که بعضی دامداران که توان تامین هزینه‌های بالای نهاده‌ها را ندارند به نان در کنار علوفه برای تغذیه دام‌های خود روی آورده اند که بخشی از شلوغی صف‌ها را تشکیل می‌دهند. معاون اجرایی اتحادیه بجنورد در پاسخ می‌گوید: «سهمیه آرد نانوایی‌ها کاهش نیافته، اما گاهی برخی نانوایان برای پاسخ گویی به مشتریان به پخت بیشتر نان طی روز اقدام می‌کنند که در پایان ماه با کمبود آرد مواجه و ناگزیر به تعطیلی می‌شوند. اقدام بعضی شهروندان جهت خرید نان برای دام ها، تقاضا برای خرید نان را افزایش داده و صف نانوایی‌ها را شلوغ کرده است.»
همزمان با داغ شدن تنور داغ شایعاتی مبنی بر کمبود نان و حتی شایعاتی مبنی بر افزایش قیمت در آینده باعث شده در روز‌های اخیر بعضی شهروندان حتی بیشتر از مقدار نیاز در صف نانوایی‌ها بایستند. البته در این میان برخی نانوایان هم با توجه به افزایش هزینه‌ها به صورت خودسرانه به افزایش قیمت اقدام کرده اند که این موضوع بر باورپذیری برخی شایعات افزوده است.
هیچ گونه کمبود آرد نداریم
رییس اتحادیه نان‌های فانتزی و عضو شورای آرد و نان کشور از دلایل شلوغی صف نانوایی‌ها می‌گوید.
محمدجواد کرمی، رییس اتحادیه نان‌های فانتزی و عضو شورای آرد و نان کشور در رابطه با صف‌های شلوغ نانوایی‌ها گفت: کمبود آرد شایعه‌ای بیش نیست. الان هیچ تغییری در سهمیه آرد نداریم و کمبود آرد هم فقط یک دروغ است.
عضو شورای آرد و نان کشور اظهار می‌کند: «ما دو نوع سهمیه آرد داریم. در سهمیه نوع اول قیمت گندم ۶۶۵ تومان است و در سهمیه نوع ۲ قیمت گندم ۹۰۰ تومان است. الان دولت نانوایی‌ها را پشتیبانی می‌کند. ما سامانه‌ای داریم که برای هر واحد نانوایی در این سامانه سهمیه‌ای در نظر گرفته شده و آن‌هایی که مجاز فعالیت می‌کنند عضو این سامانه هستند و سهمیه آرد مشخصی دارند. هیچ گونه نگرانی درباره تغییر سهمیه آرد برای واحد‌های نانوایی نیست. ما هربار رصد می‌کنیم و مردم با خیال راحت نان شان را خریداری کنند.
وی درباره شایعه افزایش قیمت در سال آینده و احتکار آرد توسط برخی نانوایی‌ها می‌گوید: «این اصلا امکان ندارد. وقتی سامانه هست و دولت هم گندمش را در این سامانه به کارخانه‌ها عرضه می‌کند کارخانه‌ها فقط زمانی می‌توانند گندم را بخرند که آرد را به اعضای این سامانه بفروشند. کسانی در این قضیه شایعه درست می‌کنند که خودسرانه نانوایی تاسیس کرده اند. در حالی که مجوز ندارند و به خاطر این که سهمیه آرد نمی‌گیرند شایعه گرانی می‌اندازند. این‌ها به صورت قاچاق آرد تهیه می‌کنند و به نفع شان است که بازار به هم بریزد. ما دو نوع نانوایی و دو نرخ گندم بیشتر نداریم. کسی نمی‌تواند بگوید من گندمم را گران‌تر می‌خرم و گران‌تر می‌فروشم. برای قیمت‌های خارج از عرف تعزیرات باید برخورد کند و برای بهانه تراشی‌های آرد‌های سهمیه‌ای و... باید ادارات غله اقدام کنند.
او می‌گوید: «دولت از سال ۹۷ اجازه تاسیس نانوایی جدیدی را نمی‌دهد، چون می‌گوید در کشور صدهزار واحد نانوایی وجود دارد که کل کشور را تامین می‌کند. تعداد واحد‌های نانوایی ما بیش از حد نیاز است و بیشترشان کمتر از ظرفیت شان نان تولید می‌کنند. اگر یک واحد نانوایی می‌توانسته ۱۵ تا ۲۰ کیسه آرد را به نان تبدیل کند امروز می‌تواند ۷ تا ۱۰ کیسه را به نان تبدیل کند، پس زیر ظرفیت تولید می‌کنند. من قاطعانه می‌گویم حدود ۹۰ درصد نانوایی‌ها بدون تخلف کارشان را انجام می‌دهند. از قدیم هم این طور بوده است که نانوایی‌ها نگاهی اخلاقی به آرد امانت دست شان دارند. البته که مردم از شرایط اقتصادی نگران اند و نان هم جزو خوراکی‌هایی است که خیلی حساس است، اما باز هم تاکید می‌کنم که هیچ کمبودی نداریم. خیال مردم راحت باشد.»
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *