تدوین سه بسته تحولی در آموزش و پرورش استثنایی

- به گزارش روز پنجشنبه سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور سیدجواد حسینی در هفتمین جلسه ویدئو کنفرانس با روسای ادارت آموزش و پرورش استثنایی که با موضوع تبیین بسته تحولی مدرسه انطباقی برگزار شد، اظهار داشت: نظام تعلیم و تربیت باید برای رشد و توسعه همه انسان‌ها ظرفیت و امکانات لازم را فراهم سازد و یکی از الزامات نظام آموزش و پرورش استثنایی، مناسب سازی فضا و تجهیزات، محتوا و منابع، معلمان، دانش آموزان عادی، اولیا و مربیان است.

وی طراحی، اجرا، ارزیابی و بهبود عملکرد را از اجزای اصلی نظام جامع برنامه ریزی دانست و گفت: در سازمان آموزش و پرورش استثنایی نظام برنامه ریزی به لحاظ کمی و کیفی گسترش خواهد یافت و علاوه بر افزایش تعداد برنامه‌ها در هر ۶ زیر نظام سند تحول بنیادین نیز برنامه خواهیم داشت.

حسینی با تشریح اصول حاکم بر آموزش و پرورش استثنایی اضافه کرد: فلسفه آموزش و پرورش و مکتب فکری حاکم بر نظام آموزشی دانش آموزان با نیاز ویژه بر مبنای پذیرش هفت اصلی است که محور تمام تصمیم گیری هاست.

وی اولین اصل را «اصل توسعه انسان مبنا» دانست و اظهار داشت: امروزه نگاه به توسعه، پس از گذر از توسعه دوره‌های تکنولوژی محور، سرمایه و ثروت محور به توسعه انسان محوررسیده است و در این نگاه همه انسان‌ها نقش آفرین هستند و نتایج توسعه شامل همه افراد جامعه می‌شود.

حسینی افزود: امروزه در کشور‌های توسعه یافته بیش از ۷۰ درصد توسعه مبتنی بر منابع و سرمایه‌های انسانی است و این وضعیت در کشور‌های در حال توسعه و ایران کمتر از ۳۲ درصد است.

‌معاون وزیر با بیان اینکه نظریه توسعه انسان مبنا از دو جهت برای ما اهمیت دارد افزود: اولین جهت این است که همه انسان‌ها باید در توسعه نقش آفرینی کنند و از منبع انسانی تبدیل به سرمایه انسانی شوند.

‌وی گفت: وقتی از همه انسان‌ها و نقش آن‌ها در توسعه سخن می‌گوییم دانش آموزان با نیاز‌های ویژه را نیز شامل می‌شود که با تعلیم و تربیت از طریق آموزش و پرورش نقش خود را در توسعه ایفا می‌نمایند.

‌وی تصریح کرد: دومین جهت این است که همه انسان‌ها بویژه دانش آموزان با نیاز‌های ویژه باید از مواهب توسعه بهره‌مند شوند و در چنین وضعیتی است که جامعه دوستدار انسان شکل خواهد گرفت و این رسالت بزرگی است که بر دوش آموزش و پرورش استثنایی است.

‌حسینی دومین اصل را «اصل تفاوت‌های فردی» دانست و گفت: انسان‌ها با یکدیگر متفاوتند و آموزش و پرورش با این نگاه باید گروه‌های مختلف دانش آموزان با نیاز‌های ویژه را شناسایی و شرایط استاندارد ارتقاء تعلیم و تربیت آن‌ها را فراهم سازد.

معاون وزیر با بیان اینکه بر اساس اصل تفاوت‌های فردی دانش آموزان با نیاز‌های ویژه تفاوت‌های مشخصی با سایر دانش آموزان دارند، اظهار داشت: این دانش آموزان محدودیت‌هایی در ظرفیت‌های جسمانی و ذهنی دارند که باید به دارایی‌ها و داشته‌های آن‌ها توجه کنیم و با رشد این داشته ها، محدودیت‌ها و نداشته هایشان به حاشیه رانده شود و استعداد‌ها و ظرفیت آن‌ها که کم هم نیستند رشد یابد و در همین راستا باید برنامه‌های آموزشی فرد محور را در دستور کار آموزش و پرورش قراردهیم

رییس سازمان آموزش و پرورش استثنایی سومین اصل را «اصل تطابق و مناسب سازی» دانست و افزود: نظام تعلیم و تربیت جامعه باید برای رشد و توسعه انسان‌ها همه ظرفیت و امکانات را فراهم کند و یکی از الزامات نظام آموزش و پرورش دانش آموزان با نیاز ویژه تطابق سازی و مناسب سازی فضا و تجهیزات، محتوا و منابع، معلمان، دانش آموزان عادی، اولیا و مربیان است.

معاون وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه برخی از انسان‌ها و دانش آموزان که ما از آن‌ها به عنوان دانش آموزان با نیاز‌های ویژه یاد می‌کنیم در برخی از این ظرفیت‌ها و حواس دچار محدودیت هستند، اظهار داشت: با پذیرش اصل تفاوت‌های فردی، نظام تعلیم و تربیت و مدارس باید شرایطی را فراهم آورند تا بر اساس نیاز دانش آموزان، مدارس انطباقی و مناسب سازی شده را شکل دهند و از این مسیر حواس و محدودیت‌های این دانش آموزان را جبران کنند.

وی افزود: معلمان، فضای مدرسه، کتب درسی، والدین، دانش آموزان عادی، و تجهیزات آموزشی، پرورشی و توانبخشی باید مناسب سازی شده و بدین طریق شرایط تعلیم و تربیت تطابق سازی شده برای رشد همه جانبه دانش آموزان و مبتنی بر تفاوت‌های فردی را فراهم سازند.

معاون وزیر چهارمین اصل را «اصل رویکرد تلفیقی- فراگیر سازی» ذکر کرد و اظهار داشت: این رویکرد بر مبنای شناسایی این امر است که کودکان با شیوه‌های متفاوتی یاد می‌گیرند، و با روش‌ها و شتاب مختص به خود رشد می‌کنند.

حسینی افزود: زیست مشترک انسان‌ها با یکدیگر که فلسفه تعلیم و تربیت است و لذا باید به سمت مدرسه ترکیبی و معلم ترکیبی حرکت کنیم تا جامعه‌ای با زیست مشترک داشته باشیم

وی گفت: مدارس و نظام تعلیم و تربیت باید این قابلیت را داشته باشند تا به سمت مدرسه ترکیبی تغییر جهت دهند و این بدین معنی است که دانش آموزان با هوش بالا و سمپادی، دانش آموزان عادی و دانش آموزان با نیاز‌های ویژه همه بتوانند در یک مدرسه و کلاس تحصیل کنند و معلمان و مدیران ترکیبی و تلفیقی در نظام تعلیم و تربیت، آموزش دیده و تربیت شوند.

رییس سازمان آموزش و پرورش استثنایی پنجمین اصل را «اصل توانمند سازی» ذکر کرد و افزود: با فراهم نمودن شرایط توانمند سازی دانش آموزان با نیاز‌های ویژه باید آنان را به حداکثر ظرفیت رشدشان که هدف اصلی تعیم و تربیت است رساند تا تبدیل منابع انسانی به سرمایه انسانی که رسالت اصلی نظام تعلیم و تربیت است شکل گیرد.

حسینی ششمین اصل را «اصل توسعه فرصت آفرینی» دانست و افزود: این اصل پس از توانا سازی دانش آموزان با نیاز ویژه تلاش دارد با پیوند نهاد‌های رسمی، دولتی و عمومی و استفاده مطلوب و بهینه از ظرفیت‌های آن‌ها در زمینه‌های مختلف صنعتی، کشاورزی، خدماتی، فرهنگی و اجتماعی شرایط را برای پذیرش این دانش آموزان در جامعه فراهم آورد.

معاون وزیر هفتمین اصل را اصل «تعادل سازی و ایجاد عدالت» دانست و گفت: با اتکا بر اصول شش گانه فوق قادر خواهیم شد همه آحاد جامعه از جمله افراد دارای معلولیت و دانش آموزان با نیاز‌های ویژه را برای نقش آفرینی تربیت نماییم.

رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی با بیان اینکه برای تحقق این هفت اصل و مبنای نظری، چهار هدف کلان طراحی شده است اظهار داشت: طراحی سیستمی که دانش آموزان با نیاز‌های ویژه را به زندگی متعادل برگرداند، بکارگیری روش‌های نوین و به روز شدن و تغییر نگرش، تحت پوشش قرار گرفتن همه دانش آموزان بویژه دانش آموزان با نیاز ویژه زیر چتر تعلیم و تربیت و کمک به پیشگیری از ناتوانی‌ها قبل، حین و بعد از تولد چهار هدف کلان سازمان آموزش و پرورش استثنایی است.

معاون وزیر با بیان اینکه برای رسیدن به این اهداف دوازده استراتژی و راهبرد تدوین شده است اظهار داشت: توسعه و تثبیت عدالت آموزشی، توسعه رویکرد‌های فراگیرسازی آموزش وپرورش دانش آموزان با نیاز‌های ویژه، مناسب سازی آموزش وپرورش دانش آموزان با نیاز ویژه، توسعه مشارکت وارتباطات در ابعاد درون وبرون سازمانی در سطوح منطقه ای، ملی وبین المللی از جمله این راهبرد‌ها است.

وی افزود: جامعه پذیری واجتماعی شدن سازمان آموزش وپرورش استثنایی، روانسازی خدمات و فعالیت‌ها با استفاده از فناوری نوین به منظور تحقق حقوق شهروندی وتکریم ارباب رجوع و ارتقاء کمی وکیفی خدمات ارائه شده توسط سازمان ازدیگر راهبرد‌ها است.

حسینی تصریح کرد: ارتقای کیفیت منابع انسانی در حوزه‌های جذب، نگهداشت، سازماندهی، سنجش، استفاده از فناوری‌های نوین اطلاعاتی ودیجیتالی درتحقق اهداف سازمانی، کاهش تمرکز سازمانی و تفویض اختیار در سطوح استانی، منطقه‌ای به ویژه مدرسه ای، نگاه دانش بنیان و پژوهش محور به برنامه ریزی‌ها درنظام تصمیم گیری و توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای از دیگر راهبرد‌های سازمان آموزش و پرورش استثنایی است.

معاون وزیر در ادامه جلسه با بیان ضرورت‌ها و چرایی تدوین بسته تحولی "مدرسه انطباقی" اظهار داشت: باید به سمت شکل دادن جامعه‌ای با حداقل محدودیت‌ها و دوستدار انسان حرکت کرد و این جامعه، جامعه دوستدار همه انسان‌ها بویژه کودکان و معلولین است.

وی افزود: براساس نظریه توسعه انسان مبنا و نظریه دارایی محور باید جامعه قبول کند که انسان‌های دارای نیاز ویژه در کنار محدودیت ها، مزایا و ویژگی‌های زیادی دارند و در واقع باید توانمندی این دانش آموزان را به رسمیت شناخت و رشد داد.

حسینی با طرح این پرسش که چرا دنبال مدرسه انطباقی هستیم اظهار داشت: کمتر از پنج درصد از ۲۰ هزار مدرسه پذیرای دانش آموزان با نیاز‌های ویژه برای این دانش آموزان مناسب سازی شده است.

وی افزود: میزان تجهیزات آموزشی، پرورشی و توانبخشی که باید دانش آموزان استثنایی داشته باشند ۱۱۰ قلم است که کمتر از ۵ درصد دانش آموزان با نیاز‌های ویژه به این تجهیزات دسترسی دارند و در بسته تحولی "مدرسه انطباقی" دسترسی ۱۰ تا ۱۵ درصدی این دانش آموزان هدف گذاری شده است.

حسینی افزود: در بسته مدرسه انطباقی ایجاد یک مدرسه مناسب سازی شده ویژه دانش آموزان طیف اتیسم در هر استان و احداث ۱۴ مدرسه مناسب سازی شده ویژه طیف اتیسم هدف گذاری شده است.

معاون وزیر با بیان ارکان و مولفه‌های مناسب سازی اظهار داشت: معلمین، فضای مدرسه، کتب درسی، والدین، دانش آموزان عادی، و تجهیزات آموزشی، پرورشی و توانبخشی باید مناسب سازی شده و بدین طریق شرایط تعلیم و تربیت تطابق سازی شده برای رشد همه جانبه دانش آموزان و مبتنی بر تفاوت‌های فردی را فراهم سازند.

حسینی با بیان اینکه در بسته مدرسه انطباقی سه برنامه و ۹ فعالیت پیش بینی شده است اظهار داشت: "ایجاد شبکه جامع آموزش و اطلاع رسانی دیجتیال"، "مناسب سازی مبتنی بر توانمند سازی مدیران و معلمان" و "مناسب سازی فضا و تجهیزات" سه برنامه تدوین شده در بسته تحولی مدرسه انطباقی است.

وی با تشریح برنامه "ایجاد شبکه جامع آموزش و اطلاع رسانی دیجتیال" اظهار داشت: برای این برنامه ۳ فعالیت "طراحی و تولید اپلیکیشن جامع دانش آموزان با نیاز‌های ویژه"، "راه اندازی سامانه ندای همراه ویژه معلمین رابط و پذیرا و والدین دانش آموزان تلفیقی- فراگیر در تمامی استان ها" و "ایجاد پایگاه جامع آموزش مجازی در تمامی استان ها" طراحی و پیش بینی شده است.

معاون وزیر با بیان اینکه ۳ فعالیت برای برنامه "مناسب سازی مبتنی بر توانمد سازی مدیران و معلمان" تدوین شده است اظهار داشت: آموزش زبان اشاره به ۴ هزار نفر، آموزش مهارت‌های چندگانه به ۱۰ درصد معلمین و آموزش خط بریل به هزار نفر از جمله فعالیت‌های مرتبط با این برنامه است.

حسینی "مناسب سازی فضا و تجهیزات" را سومین برنامه بسته تحولی مدرسه انطباقی دانست و افزود: "ایجاد یک مدرسه مناسب سازی شده ویژه دانش آموزان طیف اتیسم در هر استان"، "ایجاد یک مدرسه پذیرای مناسب سازی شده الگو درهراستان" و "نهضت مشارکت توان افزایی" از جمله فعالیت‌های پیش بینی شده مرتبط با این برنامه می‌باشد.

در این نشست روسای ادارات آموزش و پرورش استثنایی استان‌ها نیز به بیان دیدگاه‌های خود در خصوص مدرسه انطباقی پرداختند.