پرواز‌ها روزانه چه مقدار آلودگی تولید می‌کنند؟
- روزنامه خراسان نوشت: همیشه متهم اصلی آلودگی هوا کارخانجات و خودرو‌ها معرفی شده اند، این در حالی است که هواپیماها هم نقش به سزایی در آلودگی هوا دارند. همین اتفاق باعث شده تا شرکت هوایی ایرباس به فکر تولید هواپیما با سوخت هیدروژنی بیفتد. این شرکت اعلام کرده تا سال ۲۰۳۵ هواپیما‌هایی با سوخت هیدروژنی تولید می‌کند. امروز باهم در کنار مرور تجربه هواپیما‌های هیدروژنی، درباره میزان آلودگی تولیدی هواپیماها، تعداد موجود آن‌ها و مشخصات هواپیما‌هایی که قرار است تولید شوند، نوشته ایم.
تولید ۱۵۰ هزار هواپیما در طول تاریخ
یکی از موضوعاتی که همیشه ذهن افراد را درگیر می‌کند، تعداد هواپیما‌های موجود در جهان است. حدود ۱۰۰ سال از عمرپرواز‌های هوایی می‌گذرد و طبق گفته انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی، هم اکنون سالانه بیش از چهار میلیارد نفر از طریق سفر‌های هوایی در جهان جابه جا می‌شوند. به گفته تحلیل گران حمل و نقل هوایی Ascend، هم اکنون ۳۹ هزار هواپیمای مسافربری، باربری و نظامی در جهان وجود دارد که ۲۳ هزار و ۶۰۰ فروند از آن‌ها مسافربری و باربری است. در ضمن بد نیست بدانید که در طول تاریخ هم بیش از ۱۵۰ هزار هواپیمای مسافربری، باربری و نظامی (به جز هواپیما‌های شخصی و سبک) ساخته شده است.
روزانه ۲۰ هزار پرواز
براساس گفته‌های ناظران در FlightRadar۲۴ که هواپیما‌های سراسر جهان را پیگیری می‌کند، تعداد پرواز هواپیما‌های مسافربری و باربری در جهان بر اساس ساعت، روز و شب و سال متفاوت است. ایان پتچنیک از این شرکت گفته: «اگر ما درباره پیک ترافیکی برای کل سال صحبت کنیم، در یک بعد از ظهر جمعه از ساعت ۱۴ تا ۱۶ (زمان جهانی هماهنگ شده UTC) در ماه ژوئیه یا اوت شاهد کمی بیشتر از ۱۶ هزار پرواز در هوا خواهیم بود. مدت زمان مشابه در ماه ژانویه یا فوریه حدود ۱۳ هزار پرواز در آسمان است». با این حال کارشناسان می‌گویند به طور متوسط روزانه بیش از ۲۰ هزار پرواز در جهان اتفاق می‌افتد هر چند که این روز‌ها به دلیل شیوع کرونا این تعداد کمی کمتر شده است.
اگزوزهواپیما‌ها بیشتر آدم می‌کشد تا سقوط!
در سال‌های اخیر هزاران نفر به دلیل حوادث هوایی کشته شده اند در حالی که آلودگی‌هایی که توسط هواپیماها متوجه محیط زیست می‌شود، هزاران نفر را در سال به کام مرگ می‌فرستد. این آثار شاید مستقیم نباشند، ولی روی چرخه محیط زیست به شدت تاثیرگذار است. طبق گزارش ها، بیشتر آلودگی‌ها در زمان بلند شدن و نشستن هواپیماها رخ می‌دهد. اگر تصور کنید که در طول روز چه تعداد پرواز در حال انجام است، متوجه خواهید شد با چه معضل بزرگی مواجه هستیم. طبق اظهارات سازمان جهانی بهداشت و سازمان ملل متحد، آلودگی هواپیماها می‌تواند بیماری‌های قلبی عروقی و تنفسی، از جمله سرطان ریه را در پی داشته باشد و در مقیاس گسترده می‌تواند مشکلات زیادی را به وجود بیاورد. در گزارشی اعلام شد که هر هواپیما بیش از سه هزار خودرو آلودگی تولید می‌کند. همچنین بنابر آمار آژانس محیط‌زیست اروپا، هواپیما‌های فعلی هر چند تعدادشان نسبت به خودرو‌ها بسیار کمتر است، اما بازهم بیش از پنج برابر بیشتر از خودرو‌ها و ۱۰ برابر بیشتر از قطار‌ها آلاینده کربنی وارد جو کره زمین می‌کنند.
سوخت سبز، راهی برای نجات
برای از بین بردن آثار مخرب آلاینده ها، صنعت خودروسازی جهان پیشرفت‌های چشمگیری داشته است و ما شاهد اتومبیل‌های برقی هستیم که آلاینده‌های آن‌ها بسیار کاهش پیدا کرده، اما این موضوع برای هواپیماها کمی پیچیده‌تر است. با این حال شرکت ایرباس، غول صنعت هوایی از برنامه‌های خود برای ساخت هواپیما‌هایی با سوخت هیدروژنی خبر داده که آن را نخستین «هواپیما‌های تجاری با آلایندگی صفر» توصیف کرده است. این هواپیماها از سوخت پاک استفاده می‌کنند و با وضعیت محیط زیست منطبق هستند. ایرباس می‌گوید، این هواپیما‌های مسافربری مجهز به سوخت هیدروژنی می‌توانند تا سال ۲۰۳۵ به ناوگان هوایی اضافه شوند. به گزارش یورو نیوز، مدیرعامل ایرباس در مصاحبه با روزنامه پاریزین چاپ پاریس گفته: «انتخاب و راه‌اندازی فناوری موردنیاز برای هواپیمای هیدروژنی پنج سال طول می‌کشد و باید دو سال را هم برای تهیه فهرست کارخانجات و موسسات سازنده قطعات کنار گذاشت.» گیوم فوری همچنین گفته، هواپیمای «عاری از کربن» در حدود سال ۲۰۲۸ وارد مرحله تولید می‌شود.
هواپیمای هیدروژنی با آلایندگی صفر
هدف از تولید همه هواپیما‌های هیدروژنی به صفر رساندن میزان آلایندگی آن هاست. گولائوم فائوری مدیرعامل ایرباس تحقق این هدف را لحظه‌ای تاریخی برای ایرباس توصیف کرده است. یکی از مدل‌های این هواپیماها قادر به حمل ۱۲۰ تا ۲۰۰ مسافر است و می‌تواند مسیری ۳۷۰۰ کیلومتری را طی کند. هواپیمای یادشده مجهز به موتور توربینی هیدروژنی به جای موتور‌های سوخت جت متداول در هواپیماهاست. مدل دوم این هواپیماها تا ۱۰۰ مسافر را حمل می‌کند و قادر به پیمودن مسیری ۱۸۵۰ کیلومتری است. هواپیمای مدل سوم نیز از بال‌های تاشدنی برخوردار است و با حمل ۲۰۰ مسافر مسیری ۳۷۰۰ کیلومتری را می‌پیماید. در ضمن آزمایش موتور‌های این هواپیماها ظرف چند ماه آینده آغاز و نمونه‌های اولیه آن‌ها تا قبل از پایان دهه جاری میلادی تولید خواهد شد.
هیدروژن مورد نیاز این هواپیماها برای این که جای کمتری بگیرد، در دمای منفی ۲۵۳ درجه و به حالت مایع در محفظه‌ای ذخیره خواهد شد. هیدروژن «سبز» که برای این هواپیما به کار خواهد رفت باید از الکتریسیته‌ای تولید شود که به روش تجدید‌پذیر تولید شده باشد.
تجربه هواپیمای هیدروژنی
ایده ایرباس در تولید هواپیمای هیدروژنی پیش از این هم مطرح شده بود و استفاده از این سوخت در صنعت هوانوردی به ایده ساخت کشتی‌های هوایی در اوایل قرن بیستم باز می‌گردد. هرچند فاجعه سال ۱۹۳۷ مشهور به سانحه هیندنبورگ نقطه پایانی بر آن عصر بود. کشتی هوایی مسافربری هیندنبورگ سال ۱۹۳۷ از فرانکفورت آلمان به آمریکا می‌رفت که به علت برخورد با دکل زمینی در نیوجرسی منچستر آتش گرفت و سقوط کرد. این سانحه ۳۶ کشته به جاگذاشت. بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۲ هم ایرباس در پروژه‌ای با بودجه اتحادیه اروپا مشارکت کرده بود که هدف از آن مطالعه و پاسخ به این پرسش بود که استفاده از سوخت مایع هیدروژنی در هواپیما چقدر عملی است.