نقش بورس در تقویت تولید

- روزنامه رسالت نوشت: همه کشور‌ها در تلاش برای رسیدن به رشد و توسعه اقتصادی هستند چراکه ارزیابی از پیشرفت کشور‌ها و جوامع، براساس میزان رشد اقتصادی آن‌ها سنجیده می‌شود. یکی از آفت‌های اصلی اقتصاد ایران در حال حاضر انبوه نقدینگی است که می‌تواند در ذات خود مانند بهمنی سهمگین، تورم و رکود را در جامعه افزایش دهد، درحالی‌که همین نقدینگی در بازار سرمایه می‌تواند به بهبود رونق تولید شرکت‌ها کمک کند.

باتوجه به شرایط کنونی اقتصاد و رکود در برخی از صنایع، تأمین مالی یا نقدینگی بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی به یکی‌از مهم‌ترین دغدغه‌های کشور تبدیل شده است. این در حالی است که بازار سهام کشور که ازاواخر سال گذشته تاکنون توانسته نقدینگی زیادی را به سمت خود جذب کند، می‌تواند نقش مهمی در تزریق سرمایه به شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی حاضر در بورس ایفا کند تا سرمایه‌های جذب‌شده در راستای افزایش تولید و بهره‌وری به‌کار گرفته شوند. برای شرکت‌ها و کارخانه‌های حاضر در بازار سهام این امکان فراهم می‌شود که از طریق تأمین مالی طرح‌های توسعه خود را گسترش دهند و پیوند میان بازار سرمایه و تولید رقم بخورد.

هرچند نباید ورود به بورس باانگیزه سفته‌بازی را به‌عنوان عاملی مؤثر در حمایت از تولید دانست، چراکه افزایش قیمت سهام شرکت‌ها به‌طور مستقیم به تأمین مالی و افزایش تولید منجر نمی‌شود. بازار سرمایه می‌تواند موجب افزایش سرمایه‌گذاری در اقتصاد مولد شود، اما سفته‌بازی و دست‌به‌دست شدن دارایی را نمی‌توان رونق تولید قلمداد کرد.

نکته حائز اهمیت در ورود نقدینگی به بازار سهام، کم‌خطربودن آن است، زیرا با ورود پول به بورس نقدینگی به سمت کالا‌های غیرمولد مانند سکه، خودرو، مسکن و ارز نمی‌رود و خطر نقدینگی که به بورس وارد می‌شود، کمتر از بازار‌های دیگر است.

در سالی که به نام «جهش تولید» نام‌گذاری شده است، بازار سرمایه می‌تواند با توجه به پتانسیلی که دارد، به محقق شدن جهش تولید کمک کند و با جمع‌آوری سرمایه‌ها آن را در خدمت تولید و اشتغال قرار دهد.

ورود حقیقی‌ها به بازار بورس در ایجاد رونق تولید تأثیرگذار نیست

علی حیدری تحلیلگر بازار سرمایه گفت: بانک مرکزی در حال مدیریت تأمین نقدینگی بنگاه‌های بازار سهام از ۱۸ درصد به ۵۰ درصد است، یعنی به جای اینکه بنگاه‌ها برای بانک‌ها هزینه‌های زیادی داشته باشند از بازار سهام که هزینه‌های کمتری دارد نقدینگی خود را تأمین می‌کنند. این عملکرد به کندی صورت گرفته، اما قابل‌تحسین است و باید از سوی نهاد‌های دیگر هم موردحمایت قرار بگیرد.

وی در پاسخ به این سؤال که نقدینگی بازار سهام به نفع هزینه‌های جاری تولید مصرف می‌شود؟ گفت: تأمین نقدینگی از بازار سرمایه حتی اگر منجر به پوشش هزینه‌های دولت هم بشود، مناسب است. اگر این دولت هزینه‌های خود را بدون فشار به بانک مرکزی و چاپ پول از طریق شیوه‌های دیگر مانند اوراق سلف و فروش اموال منقول و غیرمنقول تأمین کند، نکته مثبتی است، زیرا باعث مدیریت میزان تورم می‌شود. این مسئله‌ای غیرعلمی است، اما بین بد و بدتر، این اتفاق بهتری است.

حیدری ادامه داد: بیشتر ساختار بودجه از قبل مشخص شده به طوری که حدود ۷۰ درصد از هزینه‌ها از قبل تعیین شده است. به‌همین‌علت دولت‌ها دست باز برای صرف هزینه‌های خود ندارند. درواقع دولت‌ها ۱۰ درصد قدرت اجرایی دارند و نمی‌توان مابقی ساختار بودجه را تغییر داد.

وی بازار سهام را تنها بازاری دانست که دولت و حاکمیت از آن دفاع می‌کند و افزود: در شرایط رکود اقتصادی فعلی سرمایه‌گذار برای جلوگیری از ذوب شدن سرمایه به بازار سهام روی آورده است. اگر بازار سهام پررونق باشد و بنگاه‌ها بتوانند هزینه‌های خود را از طریق بازار سهام تأمین کنند، خیلی از هزینه‌های اولیه آنان در بخش نقدینگی پوشش داده می‌شود. همین مسئله کمک می‌کند تا در بخش تولید رونق بیشتری ایجاد گردد.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: رونق بیشتر در تولید سبب کاهش قیمت نهایی کالا و خدمات خواهد شد، اما با وجود شرایط فعلی که مناسبات تجاری ما با دیگر کشور‌ها در هاله‌ای از ابهام است، شرکت‌ها هرچقدر هم رونق تولید داشته باشند با مازاد عرضه مواجه می‌شوند و متأسفانه شرکت‌ها یکی‌پس‌ازدیگری از گردونه صنعت خارج خواهند شد. به‌علت وجود سیاست‌های غلط دولت در مدیریت ارز، واردات کالا برای سرمایه‌گذار باصرفه‌تر از تولید است.

وی درباره ویژگی بورس برای هدایت نقدینگی به سمت تولید بیان کرد: ورود حقیقی‌ها به بازار بورس در ایجاد رونق تولید خیلی تأثیرگذار نیست، بلکه حقوقی‌ها مانند بانک‌ها و بیمه‌ها می‌توانند نقدینگی را به درستی هدایت کنند. اگر بانک‌ها بااقتدار به بورس بازگردند می‌توانند به رونق بازار کمک کنند، اما بخش خدمات و تولید ما به‌دلیل ضعف مدیریت اقتصادی به تدریج در حال رکود است.

حیدری درباره بازدهی بالای بعضی از بنگاه‌های اقتصادی در بورس علی‌رغم نداشتن سود در عملکرد و تولید تصریح کرد: درشرایط‌فعلی سود بسیاری از شرکت‌ها ناشی از فعالیت اقتصادی نیست بلکه حاصل تورم است که بر صورت‌های مالی آن‌ها تأثیر گذاشته است. پرداخت این سود‌ها مقطعی است و به دلیل ضعف حاکمیت در مدیریت اقتصادی در بخش‌های کلان است.

دولت در راستای رونق تولید از بازار سهام هیچ استفاده‌ای نکرد

قاسم صادقی مدیر آکادمی رویال بورس، عدم کنترل نقدینگی در بازار سرمایه را دلیلی برای عدم ایجاد رونق تولید عنوان کرد و افزود: سهامداران جدید وارد بورس شدند و پول‌هایی با حجم زیاد به آن تزریق شدند و قیمت سهام بالا رفت و شرکتی که در بازار سهام دارای ارزش هزار میلیارد تومانی بود دارای ارزش دو هزار میلیارد تومانی شد.

کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: در صورتی که این شرکت طرح‌های توسعه جدیدی را با پشتوانه بالا رفتن قیمت سهام راه‌اندازی کند و از طریق عرضه بلوکی و حقوقی نقدینگی برای تولید را تأمین کند، هدف از ورود نقدینگی به بازار را محقق کرده است، اما وقتی سهام در حال بالا رفتن است و مردم انتظارات تورمی دارند، مدیر بنگاه اقتصادی انتظار بالا رفتن بیشتر قیمت سهام خود را دارد تا بدون زحمت تولید، به سودآوری برسد.

صادقی با تأکید بر این‌که دولت باید بنگاه‌های اقتصادی بزرگ را ملزم به استفاده از سهامشان در راستای تولید و ایجاد ارزش افزوده کند، گفت: نقدینگی در بازار سهام به‌جای بالا بردن تولید، انتظار تورمی را بالا برد، زیرا مدیریت صورت نگرفت. دراین‌شرایط به غیر از سفته‌بازی کار تولیدی جدی صورت نگرفت. دولت هم سهام خود را افزایش داد و آن را به مردم واگذار کرد، اما در نقطه‌ای ارزش آن‌ها را کاهش داد و باعث از بین رفتن اعتماد مردم شد.

وی تصریح کرد: دولت به جز بالا بردن قیمت سهم‌های دولتی در راستای رونق تولید، از بازار سهام هیچ استفاده‌ای نکرد. اگر خرید و فروش سهام شرکت‌ها با مشارکت مردم رونق بگیرد، امکان توسعه آن‌ها بالاست و افراد بیشتری شاغل می‌شوند. این درصورتی است که نرخ تورم در بازار زیاد نباشد و مردم به سهام به دید کالایی مانند دلار نگاه نکنند.