فیلتر سیگار، قاتل خاموش زمین
- روزنامه خراسان نوشت: زمین حالش خوب نیست! هرچند کرونا و قرنطینه باعث شد مدت کوتاهی زمین از آلودگی‌ها و دست اندازی‌های بشر راحت باشد و کمی نفس تازه کند، اما خیلی زود دوباره کار‌ها به روال سابق برگشت و زمین بر اثر آلودگی که بشر ایجاد کرده، دوباره نفسش به شماره افتاده است. در این میان ما انسان‌ها می‌توانیم برای داشتن زمینی پاک تر، کمی کمک حال آن باشیم.
در همین خصوص، داوطلبان سازمان‌های مردم نهاد شهر تهران و جمعی از اعضای شورای شهر و مدیران شهری، در آستانه روز پاک سازی زمین، خیابان ولیعصر تهران را از «ته‌سیگار» پاک سازی کردند.
نکته تاسف بار ماجرا این جاست که آن‌ها در طول چند ساعت، بیش از ۲۰ کیلوگرم فیلتر سیگار از معابر خیابان ولیعصر جمع‌آوری کردند. قطعا کسانی که این ته سیگار‌ها را روی آسفالت خیابان، داخل جوی آب، طبیعت آزاد یا هرجای دیگری غیر از سطل زباله رها کرده اند، از آثار تخریبی که همین زباله کوچک بر محیط زیست می‌گذارد، خبر ندارند و الا آن را به آسانی در خیابان‌ها رها نمی‌کردند. به همین بهانه امروز نگاهی انداخته ایم به برخی از آثار تخریبی ته سیگار‌هایی که بی ملاحظه روی زمین می‌اندازیم.
میزان ته سیگار‌های رها شده در محیط زیست
شاید تا به حال فکر می‌کردید زباله‌های پلاستیکی بیشترین تهدید برای محیط زیست به حساب می‌آیند، اما باید بدانید رها شدن ته سیگار‌ها در محیط زیست، بیشترین آلودگی از سوی انسان‌ها هستند. به گزارش بی بی سی، سیگاری‌ها هرسال از پنج میلیارد و ۶۰۰ میلیون نخ سیگار تولیدی در جهان، فقط یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون نخ را بعد از مصرف به سطل زباله می‌اندازند و بقیه آن در طبیعت، خیابان، جوی آب و ... رها می‌شود که آثار وحشتناکی از خود به جا می‌گذارد.
وزن یک فیلتر سیگار حدود ۱۷۰ میلی‌گرم محاسبه شده است. بر این اساس، تنها با دور انداختن ته‌سیگار‌ها سالانه ۷۶۵ هزار تن زباله تولید می‌شود. سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۵ تخمین زد که کارخانه‌های سیگارسازی در ۲۰ سال گذشته ۴۵ میلیون تن زباله جامد، ۶ میلیون تن زباله نیکوتین و ۴۰۰ هزار تن زباله شیمیایی تولید کرده‌اند. علاوه بر این، مواد سمی مثل آمونیوم، تولوئن، متیل اتیل کتون یا جوهر نمک نیز از تولیدات جانبی کارخانه‌های سیگار هستند.
اثر ته سیگار‌ها بر جنگل‌ها
جالب است بدانید کاغذ فیلتر سیگار از مرغوب‌ترین کاغذ‌ها به دست می‌آید و برای تهیه آن تعداد بی‌شماری درخت از بین می‌رود. آلودگی هوا، از بین بردن جنگل ها، آتش سوزی و مرگ موجودات دریایی و پرندگان از جمله آثار مخرب رهاسازی ته سیگار‌ها در طبیعت است. نزدیک به ۷ درصد آتش سوزی‌های جنگلی که مسئول مرگ ۱۴ نفر در هر سال است، ناشی از دور انداختن تنها یک ته سیگار کوچک است که با بی احتیاطی انسان‌ها تبدیل به هیولایی آتشین می‌شود.
آثار ته سیگار بر آب
هر ته سیگار رها شده در طبیعت به راحتی می‌تواند وارد آب مصرفی خود ما شود. جالب است بدانید اگر ته سیگار‌هایی که در جوی آب رها می‌شوند به مخازن آب شهری راه پیدا کنند، از بین بردن تمام آلاینده‌هایی که از طریق نیکوتین سیگار وارد آب شده اند، غیرممکن خواهد بود. یادتان باشد اگر در کنار سد یا رودخانه یا حتی جوی آب شهری قرار می‌گیرید، هرگز ته سیگار خود را به امید تجزیه شدن در آب رها نکنید. کمیته ملی کنترل دخانیات در فرانسه در گزارشی آورده است: «ته سیگار‌ها یکی از زباله‌های مهم در فاضلاب‌ها و اقیانوس‌های ما هستند که با داشتن چهار هزار ماده شیمیایی مضر، کیفیت آب را به شدت تهدید می‌کنند.» مطالعات اخیر نشان می‌دهد سیگار به اندازه کافی حاوی سم برای کشتن نیمی از ماهی‌های کوچکی است که در یک لیتر آب به مدت ۹۶ ساعت نگه داشته شده اند.
آثار فیلتر‌ها بر حیوانات
فیلتر سیگار از طریق روان‌آب‌ها و باران به جریان‌های آبی منتقل و با ورود به زنجیره غذایی سبب مسمومیت پستانداران دریایی، موجودات آبزی، لاک پشت‌ها و ... می‌شود و تنوع زیستی را تهدید می‌کند. دویچه وله در گزارشی نوشته است: «اگر به طور تخمینی چهار تا پنج میلیارد ته‌سیگار سالانه دور انداخته شود، می‌توان گفت بخش‌هایی از این فیلتر‌ها وارد بدن ۷۰ درصد پرندگان دریایی و ۳۰ درصد لاک‌پشت‌ها می‌شود.»
آثار فیلتر‌ها بر خاک
براساس پژوهش جدید منتشر شده در مجله ایمنی محیط زیست و سم شناسی، وجود ته سیگار در خاک، جوانه زدن و قد کشیدن گیاه شبدر را به ترتیب ۲۷ و ۲۸ درصد کاهش می‌دهد و در چمن موجب ۱۰ درصد کاهش جوانه زدن و ۱۳ درصد کاهش قد کشیدن گیاه می‌شود. گروه پژوهش به رهبری استادان دانشگاه انگلیا راسکین، نشان داد تا ۵۷ درصد از وزن ریشه رستنی‌ها کم شده است.
با ته سیگار چه کنیم؟
بسیاری از سیگاری‌ها یا کسانی که زمانی سیگاری بوده‌اند مدعی اند پرتاب کردن ته‌مانده سیگار روی زمین، بخشی از لذت سیگار کشیدن است، اما همان طور که تاکنون خوانده اید این لذت، صدمات جبران ناپذیری به محیط زیست وارد می‌کند. حالا اگر از آثار تخریبی سیگار بر سلامت خود و محیط زیست آگاهید، اما همچنان بر سیگار کشیدن اصرار دارید چند راهکار پیشنهادی ما برای جمع آوری ته سیگار‌های تان را امتحان کنید.
۱- یک جعبه بسیار کوچک و سبک تهیه کنید که در جیب یا کیفتان جا شود و از بسته شدن در آن به طور کامل مطمئن شوید. این جعبه می‌تواند در تمام سفر‌ها و حتی در رفت و آمد‌های درون شهری همراه شما باشد و از آن در هر شرایطی استفاده کنید. (اگر بوی آزار دهنده ته سیگار برایتان ناخوشایند است، یک لایه قهوه ته جعبه بریزید و پس از آن به راحتی در جیب یا کیف خود، یک زیر سیگاری همراه را حمل کنید.)
۲- در سفر‌های طبیعت گردی یک بطری کوچک را به عنوان زیر سیگاری خود در طول سفر کنار بگذارید و از رها کردن ته سیگار خود در طبیعت دست بکشید. می‌توانید پس از رسیدن به یک سطل زباله آن را در سطل بیندازید و از همسفران خود هم بخواهید همین کار را بکنند.
البته در این میان باید از شهرداری‌ها هم خواست تا سطل‌هایی را برای ته سیگار‌ها در خیابان‌ها قرار دهند تا از آثار سوء فیلتر‌های سیگار رها شده در شهر جلوگیری شود. همچنین طبق قانون مدیریت پسماند فرایند جمع آوری و معدوم کردن ته سیگار به عهده تولید کننده سیگار است که باید یا معدوم کردن آن‌ها را به عهده بگیرد یا به جای آن عوارض بپردازد.
کلام آخر
آموزش و اطلاع رسانی همراه با اعمال قانون می‌تواند در کاهش آسیب‌های زیست محیطی ته سیگار‌ها موثر باشد. در بسیاری از کشور‌ها برای رها سازی هر ته سیگار در محیط، مبلغی به عنوان جریمه در نظر گرفته شده است به طور مثال در اروپا هر فرد برای رها سازی ته سیگار در محیط ۶۵ تا ۷۵ یورو جریمه می‌شود، اما در ایران چنین قانونی هنوز پیش بینی نشده است. به نظر می‌رسد در کنار قانون گذاری، با آموزش و آگاه سازی مردم از آثار سوء فیلتر‌های سیگار، می‌توان از میزان ته سیگار‌های رها شده در کوچه، خیابان و طبیعت کاست.