موتور مولد اقتصادی هر استان در کدام بخش فعال است؟

_ روزنامه خراسان نوشت: مهم‌ترین شاخص اقتصادی در هر کشور رشد اقتصادی است که بر مبنای رشد تولید ناخالص داخلی محاسبه می‌شود. رشد اقتصادی نشان می‌دهد که طی یک سال، کالا‌ها و خدمات تولید شده در کشور چقدر افزایش یافته است. مجموع کالا‌ها و خدماتی را که طی یک سال در اقتصاد کشور تولید می‌شود تولید ناخالص داخلی می‌گویند. در بسیاری از کشور‌ها تولید ناخالص داخلی آن کشور را به تفکیک مناطق، ایالت‌ها و استان‌ها اعلام می‌کنند. از جمله ایالت کالیفرنیا در آمریکا تولید ناخالص داخلی اش بیشتر از اکثر کشور‌های جهان است و عملا این ایالت بزرگ‌تر از اقتصاد کشور‌هایی همچون انگلیس و آلمان است. مرکز آمار ایران به عنوان مرجع رسمی اعلام آمار‌های اقتصادی کشور که در سال‌های اخیر همواره تولید ناخالص داخلی کشور و روند رشد آن را اعلام کرده، به تازگی با انتشار گزارشی، تولید ناخالص داخلی را به تفکیک استان‌ها اعلام کرده است. طبیعتا براساس انتظارها، استان تهران، با تولید ناخالص داخلی ۷۴۰ هزار میلیارد تومانی طی سال گذشته، بزرگ‌ترین اقتصاد استانی کشور را شامل می‌شود. در کشوری که نفت سهم قابل توجهی در اقتصاد دارد، قاعدتا دومین استان، به لحاظ تولید ناخالص داخلی، خوزستان است که حجم تولید کالا و خدمات در این استان طی سال گذشته ۴۹۵ هزار میلیارد تومان بوده است. قطب گازی کشور، سومین استان از لحاظ حجم تولیدات اقتصادی است. استان بوشهر که میدان گازی بزرگ پارس جنوبی در محدوده آن واقع شده، با حجم تولید ناخالص داخلی ۲۰۲ هزار میلیارد تومانی در رتبه سوم قرار دارد. استان‌های اصفهان، خراسان رضوی و فارس نیز به ترتیب در رتبه‌های چهارم، پنجم و ششم قرار گرفته اند. در انتهای این جدول نیز به ترتیب از کمترین حجم تولید به بیشتر، استان‌های خراسان جنوبی، خراسان شمالی و چهارمحال و بختیاری قرار دارند. تولید ناخالص داخلی را به تفکیک اجزای مختلف اقتصاد از جمله کشاورزی، صنعت، معدن و بخش‌های مختلف خدمات نیز می‌توان محاسبه کرد. در ادامه این گزارش استان‌ها را از حیث میزان تولید در هر یک از این بخش‌ها فهرست کرده ایم.

کشاورزی

در محاسبات مرکز آمار، بخش کشاورزی، شکار، جنگل داری و ماهیگیری همه ذیل سرفصل کشاورزی دسته بندی شده است. شمال سرسبز به لطف بارش‌های فراوان و خاک حاصل خیز، ظرفیت بسیار خوبی برای کشت انواع محصولات دارد. به این ترتیب استان مازندران با حجم تولید ۲۳ هزار میلیارد تومانی در رتبه نخست کشاورزی قرار دارد. پس از آن استان‌های فارس و خراسان رضوی در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفته اند. کمترین حجم تولید در این بخش نیز به ترتیب به استان‌های قم، ایلام و کهگیلویه و بویراحمد اختصاص دارد.

مسکن

بخش مسکن سهم مهمی در اقتصاد کشور دارد. مطابق انتظار تهران با حجم تولید ۱۴۵ هزار میلیاردی در صدر قرار دارد. استان‌های خراسان رضوی، اصفهان، فارس، البرز و مازندران نیز در رتبه‌های بعدی قرار دارند. همچنین در انتهای این فهرست به ترتیب استان‌های ایلام، خراسان جنوبی و خراسان شمالی قرار گرفته اند.

صنعت

در این بخش نیز استان تهران با حجم تولید ۱۱۲ هزار میلیاردی در صدر است و پس از آن استان‌های اصفهان، خوزستان، بوشهر، آذربایجان شرقی، مرکزی، البرز و خراسان رضوی قرار دارند. در انتهای این فهرست نیز استان‌های ایلام، کردستان، خراسان جنوبی و خراسان شمالی قرار گرفته اند.

معدن

مرکز آمار، نفت را ذیل بخش استخراج معدن قرار داده، به این ترتیب مشخص است که استان خوزستان به دلیل دارا بودن میادین نفتی و مجموعه‌های پتروشیمی فراوان، با حجم تولید ۳۳۷ هزار میلیارد تومانی، در صدر آمار این بخش و کهگیلویه و بویراحمد به عنوان دومین استان نفتی کشور در رتبه دوم قرار دارد. بوشهر، ایلام و کرمان نیز در رتبه‌های بعد قرار دارند. در پایین‌ترین رتبه این بخش به ترتیب استان‌های چهارمحال و بختیاری، اردبیل و سیستان و بلوچستان قرار گرفته اند.

گردشگری

اگر چه در سرفصل‌های مرتبط به گزارش مرکز آمار بخش گردشگری به طور مجزا وجود ندارد، اما دو سرفصل «فعالیت خدماتی مربوط به تامین جا و غذا» و «فعالیت‌های مربوط به هنر، سرگرمی، تفریح و سایر خدمات» را می‌توان در مجموع شامل بخش گردشگری دانست. در این بخش نیز تهران با حجم تولید ۱۹ هزار میلیاردی در صدر است و پس ازآن خراسان رضوی، اصفهان و مازندران قرار دارند. کمترین حجم تولید در این بخش نیز به خراسان جنوبی، چهارمحال و بختیاری و ایلام بر می‌گردد.

درآمد سرانه ایرانیان چقدر است؟

درآمد سرانه به معنای میانگین درآمد هر ایرانی طی سال است که از تقسیم حجم تولید ناخالص داخلی به کل جمعیت کشور به دست می‌آید. براساس اعلام مرکز آمار، جمعیت کشور در سال گذشته ۸۳ میلیون و ۷۵ هزار نفر بوده است که با تقسیم رقم تولید ناخالص داخلی در سال ۹۸ به این رقم، درآمد سرانه هر ایرانی، ۴۰ میلیون و ۳۱۲ هزار تومان است. یعنی هر ایرانی به طور میانگین در سال گذشته ماهانه سه میلیون و ۳۵۹ هزار تومان درآمد داشته است که طبیعتا این رقم برای افراد ثروتمند به مراتب بالاتر و برای افراد فقیر به مراتب کمتر بوده است.

آمایش سرزمین راه نجات استان‌های محروم

اطلاعات این گزارش می‌تواند نمای مشخصی از توزیع ثروت و امکانات در سراسر کشور را به تصویر بکشد. اگرچه بررسی این آمار با توجه به جمعیت هر استان و سایر شاخصه‌های هر استان می‌تواند به برنامه ریزی‌های توسعه کشور کمک کند. در هر صورت فاصله تولید ثروت در استان‌ها بسیار زیاد است و به نظر می‌رسد باید برنامه‌های آمایش سرزمین برای توسعه ظرفیت‌های بومی هر استان هر چه سریع‌تر در دستور کار قرار گیرد. موضوعی که در ماه‌های اخیر مجدد در صحبت‌های رییس سازمان برنامه و بودجه دیده می‌شود، اما برای تحقق آن باید منتظر برنامه عملیاتی این سازمان باشیم.