چرا یک نویسنده به عنوان تولید کننده اثر کمترین دستمزد را باید بگیرد؟

فضل‌الله صابری در گفت‌وگو با پیرامون چالش‌های پیش روی نویسندگان گفت: عواملی که چالش‌های متعدد و رنجش برای نویسنده فراهم می‌کنند کم نیستند خصوصا موضوعاتی که در حوزه ناشران وجود دارد، تاخیر در پرداخت دستمزد‌ها یکی از چالش‌های اصلی امروز برای نویسندگان است.

وی در همین راستا ادامه داد: کتاب من با نام «فرکانس ۱۱۶۰» که در نمایشگاه کتاب سال ۸۸ رونمایی شد هنوز دستمزدش به من پرداخت نشده است علاوه بر آن کتاب «شیر ممد» را نوشتم که حدود ۶ ماه است هزینه آن به پرداخته نشده است. انجام یک کار تحقیقی که بیش از ۲ تا ۳ سال وقت و هزینه می‌برد مستلزم همکاری ناشران است لذا پرداخت به موقع دستمزد در اولویت باید قرار گیرد ادامه این روند سبب می‌شود نویسنده ترجیح دهد اصلا چیزی ننویسد.

وی باش اشاره به میزان دستمزد نویسندگان ابراز کرد: دستمزد نویسنده‌گان عموما بسیار کمتر از ویراستار و طراح جلد کتاب است در حالی نویسنده تولید کننده کتاب بوده و این بی عدالتی کاملا مشهود و ملموس است و نیاز به یک برنامه ریزی منسجم و همه جانبه دارد در این شرایط کم شدن تیراژ کتاب‌ها نیز تاثیر دو چندان بر تولید محتوا داشته و حقوق اولیه نویسنده را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

***اعتماد به ناشر

نویسنده کتاب «شیرممد» به برخی از قرار داد‌ها اشاره و ابراز کرد: برخی از انتشاراتی‌ها برخلاف وعده قرارداد عمل کرده و در آمد حاصل از چاپ‌های بعدی را به نویسنده نمی‌دهند البته باید در نظر داشت که نویسندگان عموما پایه‌های کار را بر اساس اعتماد به ناشر بنا می‌کنند که در مورد این اعتماد سو استفاده می‌شود و این امر برای نویسنده بسیار آزار دهند است، زیرا بعد از چاپ اول نویسنده از چاپ‌های بعدی بی‌خبر می‌ماند اگرچه در قرار داد قید شده درصدی از تولید کتاب در هر چاپ به نویسنده پرداخت شود، اما دیده می‌شود کتاب به چاپ چندم رسیده است و نویسنده از چاپ‌های بعدی بی اطلاع می‌ماند.

صابری به برخورد‌های برخی ناشران با نویسندگان اشاره و عنوان کرد: مقام معظم رهبری در دیدار با فعالان عرصه نشر به آن‌ها تاکید کردند درصدی دستمزد را برای راویان کتاب در نظر بگیرند از آنجا که ناشران این موضوع را در نظر نمی‌گیرند نویسنده خود مجبور می‌شود که هزینه را از جیب خود پرداخت کند حتی برخی از راویان که فرمانده هستند پس از چاپ کتاب خواهان تعدادی کتاب برای هم رزمان و کسانی که نامی از آنان در کتاب آمده می‌شوند، زیرا همه آن‌ها با نقش‌های خود کتاب را تشکیل داده اند در این موارد نویسندگان مجبور می‌شوند کتاب را که تولید کرده اند بخرند و به آنان تقدیم کنند این ها همه از جیب نویسنده می‌رود، زیرا بیشتر ناشران این مهم را تقبل نمی‌کنند.

وی جایگاه نویسنده را در جامعه امروز مورد بررسی قرار داد و بیان کرد: متاسفانه به نویسندگی نه تنها به عنوان یک شغل بلکه به عنوان یک کار که به تولیدفرهنگ منجر می‌شود نگاه نمی‌شود لذا هیچ حمایتی از این قشر صورت نمی‌گیرد و به نوعی ارزش نویسنده در جامعه نایدیه انگاشته می‌شود.

***تاخت و تاز رانت در عرصه نویسندگی

صابری از رانت‌های موجود در حوزه کتاب و نشر سخن به میان آورد و تاکید کرد: متاسفانه به وضوح رانت‌هایی در حوزه نشر و تولید کتاب دیده می‌شود که آسیب‌های جدی را به حرفه نویسندگی وارد کرده است، این رانت برای برخی نویسندگان شهرت و نقدینگی فراوان را به همراه دارد در حالی که برای بقیه نویسندگان دیگر تنها تعجب را در بر دارد، ارتباطات و سفارشات برای برخی از محتوا‌ها و کتاب‌ها سود‌های کلانی را برای یک نویسنده در بر دارد.

وی حمایت را ضرورتی مهم در عرصه تولید کتاب دانست و اظهار کرد: حمایت نیاز مهم و ضروری برای قشر نویسنده محسوب می‌شود در شرایطی که چالش‌های اقتصادی فراوان در کنار گسترش بی توجهی مخاطبان و دوری آنان از فضای کتاب و کتاب خوانی روز به روز گسترش می‌یابد حمایت از قشر فرهیخته نویسنده بسیار مهم است.

نویسنده کتاب «فرکانس ۱۱۶۰» با اشاره به تاثیر قیمت کاغذ بر قشر نویسنده ابراز کرد: شناور بودن وضعیت نویسندگان باعث شده است که این قشر با مشکلات متعدد رو به رو باشند به عنوان مثال با افزایش قیمت کاغذ این نویسنده است که بیشترین ضرر را کرده، زیرا حوزه نشر دچار نوعی شوک شده و درنهایت نویسنده ضربات اصلی را متحمل می‌شود.

وی نقش تولید کتاب و تولید در عرصه‌های مختلف را مورد بررسی قرار داد و تاکید کرد: متاسفانه امروز در حوزه تولید کتاب و یا تولید در همه حوزه‌ها شاهد بی مهری هستیم و از تولید محور بودن دور شده‌ایم در حالی که تولید همواره باید در محور باشد، زیرا سازندگی را برای هر ملت و هر فرهنگ در بر دارد، اما امروز ما شاهدیم که همه عوامل جانبی که برای حمایت از تولید وارد مجموعه کاری شده اند مهم‌تر از تولید کننده به حساب می‌آیند و خود تولیدکنندگان از دایره اهمیت دورشده و به شیوه‌ای فراموش شده اند لذا باید توجه داشت که هدف نهای تولید و پشتیبانی بیشتر از تولید کننده است.

صابری بهترین رویکرد برای حمایت از نویسندگان را مورد بررسی قرار داد و خاطرنشان کرد: برای حمایت از نویسندگان نیازمند مجموعه‌ای از تدابیر که پشتوانه اجرای داشته باشند هستیم در عین حال این مجموعه‌ها همانند زنجیر به هم پیوسته هستند و باید تمام ارکان فرهنگ را با به سازی و تحول همراه کنند.