سازمان شانگهای، سکوی پرش پاکستان برای تعمیق مناسبات

– در واقع روابط شکننده بین اسلام‌آباد و واشنگتن هر چند به ادعای دولت ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در طول دو سال گذشته بهبود یافته و موجب شده است سیاستمداران پاکستان به فکر پرکردن این خلاء به وجود برآیند به همین دلیل این کشور شاهد توسعه روابط با چین به عنوان نزدیک‌ترین شریک تجاری و روسیه دشمن سابق این کشور در زمان جنگ سرد است.

رهبران سیاسی و نظامی پاکستان از هر فرصتی چه در جریان سفرهای دوجانبه و رسمی و یا مجامع منطقه‌ای و بین المللی برای دیدار و گفت وگو با سران سیاسی و نظامی چین و روسیه بهره برداری کرده و تمایل خود را برای تقویت همکاری‌های دوجانبه با این کشورها به ویژه در حوزه نظامی، امنیتی و دفاع اعلام کرده‌اند.

تازه‌ترین رایزنی‌های نظامی پاکستان در حاشیه اجلاس اخیر همکاری‌های دفاعی و امنیتی در سازمان همکاری شانگهای به میزبانی دولت روسیه در مسکو صورت گرفت، جایی که رییس ستاد مشترک ارتش پاکستان طی نشست‌های جداگانه با مقامات ارشد دفاعی و امنیتی روسیه و چین بر اهمیت تعمیق مناسبات همه جانبه به ویژه نظامی، امنیتی و دفاعی با این کشورها تاکید کرد.

ژنرال «ندیم رضا» در جریان سفر دو روزه رسمی خود به مسکو با «وی فونگخه» وزیر دفاع ملی جمهوری خلق چین و ژنرال «والری گراسیموف» رییس ستاد کل ارتش فدراسیون روسیه دیدار کرد.

اعضای هیات بلندپایه نظامی و امنیتی پاکستان در این نشست‌ها تحولات مربوط به مناسبات دوجانبه، همکاری‌های دفاعی، نظامی و امنیتی را مورد بحث و بررسی قرار داده درخصوص تغییر محیط ژئواستراتژیک و چشم‌انداز امنیتی منطقه با مقام‌های نظامی چیه و روسیه منطقه تبادل نظر کردند.

مناسبات رو به بهبود با پکن و مسکو

ناظران سیاسی در پاکستان معتقدند چرخش دیپلماسی خارجی و نظامی این کشور به سمت تعمیق همکاری‌های نظامی و دفاعی با چین و روسیه به عنوان دو رقیب قدرتمند در برابر آمریکا که با سیاست‌های تهاجمی واشنگتن نیز روبرو هستند، اطمینان بخش است و نشان دهنده تلاش اسلام‌آباد برای یارگیری در منطقه‌ای است که در آن آمریکا از قبل به دنبال فشار و جبهه‌سازی علیه پکن و مسکو است.

هر چند گسترش روابط نظامی و دفاعی پاکستان با چین و روسیه نگرانی‌ها و واکنش‌های آمریکا از جمله هندی به عنوان رقیب دیرینه پاکستانی‌ها و مشتری قدیمی تسلیحات آمریکایی و روسی از دوره جنگ سرد تاکنون، به دنبال دارد اما تداوم رایزنی‌های مقام‌های اسلام‌آباد با پکن و مسکو نشان می‌دهد که طرفین فارغ از موضع گیری کشورهای ثالث علاقه مند به نوسازی و تقویت بیش از پیش مناسبات دوجانبه می‌باشند.

رفع تحریم تسلیحاتی پاکستان از سوی روسیه که شش سال پیش صورت گرفت و نشانه‌های مثبت در روند تقویت مناسبات دوجانبه میان مسکو و اسلام‌آباد موجب افزایش تبادل هیات‌های بلندپایه سیاسی و نظامی دو کشور شد.

همزمان کارشناسان مسایل سیاسی در پاکستان از تمایل فعال‌تر طرف‌های پاکستانی برای حضور در بازار تسلیحات و نیز اقتصاد چین خبر می‌دهند موضوعی که در اظهارات اخیر نخست وزیر پاکستان نیز در این خصوص واضح است. عمران خان به تازگی اعلام کرد که آینده اقتصاد این کشور به چین وابستگی دارد و پاکستان از هیچ فرصتی برای تحکیم این مناسبات به دور نخواهد ماند.

تعاملات اسلام‌آباد با پکن و مسکو زیر ذره بین واشنگتن

در نهایت می‌توان گفت که تحولات اخیر در روابط پاکستان با چین و روسیه دال بر عزم سران سه کشور برای تحکیم مناسبات دوجانبه بر بستر ساختاری چند بعدی متشکل از فروش تسلیحات نظامی، تقویت همکاری‌های امنیتی، برگزاری رزمایش‌های مشترک به ویژه مشارکت در طرح‌های اقتصادی پاکستان و نیز مبارزه مشترک با تروریسم است.

اما آمریکایی‌ها تمایل ندارند پاکستان بیش از این روابط خود را با پکن و مسکو به عنوان اصلی‌ترین رقبای واشنگتن در عرصه‌های راهبردی نظامی و اقتصادی جهان تقویت کند. نزدیک‌تر شدن پاکستان به چین و روسیه، عملاً به معنای دورتر شدن آن از آمریکا تعبیر می‌شود.

پاکستان که به دقت شرایط جاری منطقه و جهان را رصد می‌کند، سیاست خارجی خود را به گونه‌ای تنظیم کرده که راه را برای تقویت مناسبات خود با چین و روسیه بخوبی هموار کرده و امضای چندین قرارداد بزرگ همکاری‌های تجاری، اقتصادی و دفاعی پاکستان با چین و روسیه در سال‌ها و به ویژه ماه‌های اخیر، حکایت از رشد همکاری‌ها و مناسبات اسلام‌آباد با بزرگترین رقبای آمریکا یعنی چین و روسیه دارد.

امضای قرارداد احداث طرح عظیم راهروی اقتصادی چین – پاکستان، امضای قرارداد خرید هشت فروند زیردریایی از چین، امضای قرارداد احداث خط لوله گاز از کراچی تا لاهور با روسیه، امضای قرارداد خرید بالگردهای نظامی از روسیه، رفت و آمدهای روز افزون میان اسلام آباد و مسکو در حوزه‌های سیاسی، دفاعی، نظامی، اقتصادی و رزمایش جاری مشترک ارتش پاکستان و روسیه درخاک پاکستان به عنوان نخستین رزمایش مشترک تاریخ روابط دو کشور، تنها بخشی از قراردادها و همکاری‌هایی است که در ماه‌ها و روزهای اخیر میان پاکستان با روسیه و چین شکل گرفته است.

روسیه نیز که به دنبال کاهش نفوذ سیاسی و نظامی آمریکا در منطقه است، با هدف گسترش روابط با پاکستان به عنوان یکی از متحدان منطقه‌ای آمریکا، توافق کرده‌اند که با کنار گذاشتن اختلافات قدیمی روابط و همکاری‌های میان خود را در همه عرصه‌ها گسترش دهند.

پاکستان طی سال‌های اخیر تلاش کرده است ضمن تقویت پایه‌های روابطش با چین، کانال‌های جدیدی در روابط با روسیه ایجاد کند. منابع پاکستانی اوایل اردیبهشت ماه سال گذشته از تصمیم دولت این کشور برای امضای قراردادی ۹ میلیارد دلاری با روسیه برای خرید تجهیزات و تسلیحات نظامی خبر دادند.

پاکستانی‌ها قرار است اوایل فصل زمستان امسال میزبان رییس جمهوری چین باشند. برنامه دومین سفر رسمی «شی جین پینگ» توسط وزارتخانه‌های امور خارجه دو کشور درحال تدوین است.

سفر «ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه به پاکستان نیز در دستور کار دو کشور قرار دارد.

/انتهای پیام/

ایرنا