چهار فرزند برای هر خانواده نیازی ضروری برای حل بحران جمعیت
طبق گفته جمعیت شناسان برای اینکه این بحران را با موفقیت پشت سر بگذاریم هر خانواده باید حداقل ۴ فرزند داشته باشد؛ متاسفانه هنگامیکه از فرزند آوری و تشویق آن صحبت می‌کنیم عده‌ای بهانه‌های اقتصادی و کمبود امکانات را به زبان می‌آورند و می‌گویند با کدام حقوق و امکانات ۴ فرزند بیاوریم و همین بهانه‌ای است برای داشتن تنها یک فرزند و در نتیجه بحران جمعیت.
اگر نگاهی به خانواده‌های اطرافمان کنیم، می‌بینیم که امروزه اکثر خانواده‌ها تک فرزند هستند، که این خود می‌تواند یک معضل دیگر باشد، تک فرزندی می‌تواند رشد و آینده فرزند را با مشکل رو به رو کند و ادراک و روحیه اجتماعی او با اختلالاتی مواجه شود.
جالب است وقتی اوضاع اقتصادی خانواده‌هایی که دارای یک فرزند هستند را بررسی می‌کنیم به این نتیجه می‌توان رسید که اکثر خانواده‌های تک فرزند مشکل اقتصادی نخواهند داشت و خانواده‌هایی که دارای تعداد فرزند بیشتری هستند از امکانات اقتصادی و رفاهی کمتری برخوردار هستند و این بهانه که با مشکلات اقتصادی پیش رو نمی‌توان یک فرزند بیشتر به دنیا آورد تنها بهانه خانواده‌هایی هستند که مشکلات مالی کمتری از سایر خانواده‌ها دارند.
نکته دیگری که در بررسی آمار میزان ولادت قابل توجه است این است که میزان ولادت (با درنظر گرفتن جمعیت استان) در هر استان متفاوت است، تعدادی از استان‌ها دارای میزان ولادت پایین و تعدادی داری میزان ولادت بالا هستند. به عنوان نمونه میزان ولادت در استان‌های کشور را در سه ماه اول سال ۹۹ مورد بررسی قرار دادیم، در سه ماه اول سال ۹۹ در مجموع ۲۸۰ هزار و ۵۴۷ ولادت ثبت شده است.
به ترتیب استان‌های ایلام (۱۸۹۶)، سمنان (۱۹۰۵)، کهگیلولیه و بویراحمد (۲۸۹۷)، مرکزی (۳۷۲۷) خراسان شمالی (۳۷۲۹)، بوشهر (۳۷۳۶) قزوین (۳۸۱۰)، خراسان جنوبی (۳۹۰۷) چهارمحال و بختیاری (۴۰۴۲) و قم (۴۳۶۹) دارای کمترین میزان ولادت در بهار ۹۹ بوده اند.
همچنین به ترتیب استان‌های تهران (۳۵۶۵۶)، خراسان رضوی (۲۷۷۶۰)، سیستان و بلوچستان (۲۱۷۲۶)، خوزستان (۲۱۱۸۶)، فارس (۱۵۱۶۵)، اصفهان (۱۴۱۷۹)، آذربایجان غربی (۱۳۸۳۲)، آذربایجان شرقی (۱۳۰۳۵)، کرمان (۱۱۲۷۹) و گلستان (۷۶۵۷) دارای بیشترین میزان ولادت در بهار ۹۹ بودند.
صالح قاسمی کارشناس تحولات جمعیت شناسی ایران و جهان درباره این موضوع اظهار کرد: در ایران طی سه دهه گذشته شاهد این مسئله بودیم که شاخص‌های جمعیت شناسی تغییرات زیادی و شاخص سالمندی افزایش چشمگیری داشته است.
او با اشاره به اینکه نرخ رشد جمعیت در پایان سال ۹۸ به کمتر از یک درصد رسیده است، گفت: این آمار از نرخ رشد جمعیت در ایران بی سابقه است و نشان از این دارد که کشورمان ایران از لحاظ جمعیت وضعیت خوبی ندارد.
این کارشناس عنوان کرد: نرخ باروری در پایان سال ۹۸، ۱/۰۷ فرزند به ازای هر زن بوده یعنی هر زن به لحاظ آماری کمتر از دو فرزند به دنیا آورده است همچنین نرخ سالمندی طی سال‌های گذشته روند افزایشی داشته که طی سال‌های آینده افزایش چشمگیری پیدا خواهد کرد.
او با بیان اینکه امروز از هر ۱۰ ایرانی یک سالمند وجود دارد، گفت: در سال‌های آینده از میان سه ایرانی یک نفر بالای ۶۰ سال خواهد بود، که این مسئله می‌تواند پیامد‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی زیادی را برای کشور ایجاد کند.
قاسمی با اشاره بر اینکه نرخ موالید در ۴ سال گذشته منفی شده است، بیان کرد: متاسفانه میزان ولادت سال به سال کاهش پیدا می‌کند و در سال جاری این روند کاهشی در نیمه دوم سال بیشتر خودش را نشان خواهد داد.
این کارشناس با اشاره به میزان ولادت در استان‌های کشور، گفت: استان‌های گیلان، مازندارن، و مرکزی سه استانی هستند که پایین‌ترین نرخ باروری را دارند و می‌توان گفت این موضوع ریشه در الگو فرزند آوری استانی دارد که عواملی، چون شرایط اقتصادی، سبک زندگی، آب و هوا، الگوی تغذیه و ... در آن دخیل است.
قاسمی عنوان کرد: باید مطالعاتی بومی در زمینه جامعه شناسی و در حوزه فرزند آوری در استان‌ها اتفاق بیفتد، اما در یک نگاه کلی باید در دو متغیر مشوق‌های اقتصادی و فرهنگ سازی در زمینه فرزند آوری سرمایه گذاری شود. بحران جمعیت، بحرانی است که شاید در این روز‌ها متوجه پیامد‌های پیش رو آن در آینده نباشیم، اما اگر نتوانیم از این بحران با موفقیت بگذریم در سی سال آینده با جامعه سالمندی که مشکلات زیادی دارد پیش رو خواهیم بود، بنابراین نیاز است تا به مسئله جمعیت و برنامه‌های راهبردی در این زمینه نگاه جدی تری شود.