کنکور فقط در ایران غول است؟
چین - گائوکائوی نفس گیر
چینیها هم برای حضور در دانشگاه باید حتما در یک آزمون سراسری شرکت کنند که به آن «گائوکائو» میگویند. برای مردم چین ازجمله والدین و دانش آموزان، ورود به دانشگاه یک رویا محسوب میشود. چینیها بر این باورند کسانی که از دانشگاه دانش آموخته میشوند، میتوانند فرصتهای بیشتری در مقایسه با دیگران برای ورود به مشاغل دولتی داشته باشند و کسانی که به این فرصتهای شغلی دست پیدا کنند، در واقع امکانات بسیار زیادی خواهند داشت. از نکات جالب توجه برگزاری کنکور در چین این است که به دلیل پهناور بودن و وسعت مناطق محل برگزاری، کنکور در برخی نقاط سه روز به طول میانجامد. در مجموع میتوان گفت استرس کنکور در چین بسیار بالا و این استرس تا حدی است که هرساله دانش آموزان زیادی بعد از کنکور روانه بیمارستان یا دچار مشکلات جدی روحی و جسمی میشوند تا آن جا که نمونههایی از خودکشی پس از اعلام نتایج کنکور به دلیل قبول نشدن هم دیده میشود.
ترکیه - شبیه ایران
در ترکیه هم برای ورود دانشآموزان به دانشگاه، آزمون ورودی سختی برگزار میشود. نظام آموزشی ترکیه در ابعاد گوناگونی به نظام آموزشی ایران شباهت دارد، به طور مثال، آمار جمعیت ترکیه به جمعیت ایران بسیار نزدیک است و در ترکیه نیز همانند ایران بیش از ۱۴ میلیون دانشآموز در مدرسههای دولتی و خصوصی درس میخوانند. در این کشور، هر ساله بیش از دو میلیون دانشآموز در کنکور شرکت میکنند و با آن که طی سالهای اخیر، مراکز آموزش عالی غیردولتی رشد زیادی داشته اند، اما همچنان آمارهای قبولی در کنکور برای ورود به دانشگاههای دولتی ترکیه حدود ۲۵ درصد کل متقاضیان است. در کنکور ترکیه، علاوه بر آزمون هوش و استعداد تحصیلی از دروس ریاضی، فیزیک، شیمی، جغرافیا و زیستشناسی دوره دبیرستان نیز آزمون تستی گرفته میشود و هر دانشآموز ترکی در صورت مجاز بودن در انتخاب رشته میتواند بخت خود را برای قبولی در هر رشته دانشگاهی که تمایل دارد، بیازماید.
ژاپن - کنکور ۲ مرحلهای
کاهش نرخ زاد ولد و به تبع آن کم شدن جمعیت جوانان ژاپن باعث شده کنکور در این کشور مانند سالهای گذشته آن چنان سخت نباشد، اما هنوز ورود به دو دانشگاه اصلی و مهم ژاپن یعنی دانشگاه توکیو یا کیوتو علاقهمندان بی شماری دارد و ژاپنیها برای ورود به یکی از این دو مرکز آموزشی تلاش زیادی میکنند حتی برخی از دانشآموزان از سالهای قبل از کنکور برای ورود به این دانشگاهها وارد دبیرستانهای خصوصی میشوند یا در کلاسهای کنکور ثبت نام میکنند تا شانس موفقیت خود را در مقابل سد کنکور دوچندان کنند. ژاپنیها بعد از قبولی و گرفتن حداقل نمرات باید در آزمون اختصاصی دانشگاه مد نظرشان هم شرکت کنند. همچنین باید این نکته را هم یادآور شد که آموزشکدههای آموزش عالی غیردولتی که هزینههای بالایی هم دارند، در ژاپن بدون برگزاری آزمون دانشجو جذب میکنند.
کره جنوبی - درگیری والدین
رفتار والدین کنکوریها در کره جنوبی شباهت زیادی به والدین ایرانی دارد. آنها هم برای موفقیت فرزندانشان دست به دعا برمی دارند و در معابد و کلیساها برای آنها آرزوی موفقیت میکنند. شکل مدرن امتحان ورودی به دانشگاه در کره جنوبی در دهه ۵۰ میلادی شکل گرفت و زمینه شکوفایی تحصیلات و آموزش در همین دههها فراهم شد. البته دولت کره جنوبی در سالهای اخیر تلاش کرده است در نوع نگرش مردم به این مسئله تغییراتی به وجود بیاورد تا این که جوانان کرهای به فکر شیوههای دیگری از ادامه زندگی هم باشند و فکر نکنند رفتن به دانشگاه، تنها راه ادامه زندگی و ساختن آینده کاری و حرفهای است. تحصیلات در دانشگاه به اندازهای برای مردم کره جنوبی اهمیت دارد که مراکز آمادگی کنکور به یکی از اصلیترین کانونهای توجه خانوادههای کرهای تبدیل شده و بیشتر دانش آموزان دبیرستانی در کره جنوبی بعدازظهرها در کلاسهای کنکور شرکت میکنند و تا ساعت ۱۰ شب سر کلاس میمانند!
آمریکا - دانشگاههای پولی
آزمون ورودی دانشگاه در آمریکا کمی با آن چه در کشور ما رخ میدهد، متفاوت است. در آمریکا نمرات دوران دبیرستان، بیشترین تاثیر را در قبولی دانشگاه دارد. البته هر دانشگاه آزمون ورودی خودش را دارد و این طور نیست که یک آزمون سراسری برای همه برگزار شود، اما بعد از قبولی در آن آزمون مولفههایی مثل نمرات دروس تخصصی در دبیرستان، رتبه کلاسی، مقالات چاپ شده، سابقه کار و حتی نامه انگیزشی که در آن دلیل علاقه به آن رشته و دانشگاه توسط دانش آموز نوشته میشود هم در قبولی تاثیر دارد. البته یک دانش آموخته رشته بهداشت و پزشکی از دانشگاه برندایس در ایالت ماساچوست آمریکا در گفتگو با خبرگزاری دانشجو میگوید: «یکی از مسائل مهم برای تحصیل در دانشگاههای آمریکا صرف هزینه بسیار بالا در آنهاست که هرکسی قادر به پرداخت آن نیست.»
اروپا - آزمونی با قدمت ۱۰۰ ساله
دانش آموزان در برخی کشورهای اروپایی مانند روسیه، فرانسه، ایتالیا و اسپانیا نیز برای ورود به دانشگاه باید از گذرگاه کنکور سراسری عبور کنند. آزمون سراسری در فرانسه قدمتی ۱۰۰ ساله دارد و حدود ۸۵ درصد شرکت کنندگان در آن قبول میشوند. در کشوری مثل ایتالیا هم آزمونی مشابه کنکور در ایران برای دانشجویان خارجی برگزار میشود و شرط ورود به دانشگاهها، قبولی در این آزمون و گرفتن بورسیه ادامه تحصیل است. تحصیل در دانشگاههای فرانسه و ایتالیا بعد از قبولی در آزمون رایگان است. در روسیه هم پذیرفته شدگان آزمون سراسری بیش از یک میلیون نفر هستند. دانشگاههای اسپانیا هم برای مقطع لیسانس امتحان ورودی دارند یعنی به نوعی کنکور در این کشور هم برگزار میشود.