مراسم‌های محرم امسال خالصانه‌تر از همیشه

- روزنامه رسالت نوشت: حال و هوای این روز‌های محل با سال‌های قبل فرق دارد. علم‌های عزا و سیاهه‌ها مثل گذشته بر درودیوار کوچه‌هایمان خودنمایی می‌کند، اما دیگر از آن جمع‌های دیدنی و عاشقانه خبری نیست. دیگر قرار نیست زیر‌یک سقف برای مولا عزاداری کنیم. دیگر قرار نیست صدای یاحسین‌مان سقف هیئت را بلرزاند. کرونا که آمد عزاداری‌هایمان هم‌رنگ کرونایی گرفت، شاید جمع‌هایمان را از ما گرفت، اما دل‌هایمان را نه.

دل‌نگران بودیم که محرم امسال را چطور برگزار کنیم که هم‌شأن و حرمت خاندان آل‌الله را حفظ کرده باشیم و هم جگر‌های سوخته‌مان التیام یابد. تأکیدات مقام معظم رهبری برای تبعیت از دستورات بهداشتی ستاد ملی مبارزه با کرونا در نحوه برگزاری مراسم محرم امسال نیز مزید بر علت شده بود تا در نحوه و چگونگی برپایی عزاداری سیدوسالار شهیدان تجدیدنظر شود.

هیئت‌های خانگی و هیئت‌های مجازی نخستین گزینه‌هایی بودند که در این مسیر معرفی شدند و با استقبال خوبی هم همراه بودند، اما گویی این نحو از عزاداری نه این‌که بد باشد، نه، اما دلمان را آرام نمی‌کرد. دلمان هیئت و عزاداری در کوچه و محله‌مان را می‌خواست. دلمان صدای نوحه و عزا می‌خواست. دلمان شوق فریاد یا حسین می‌خواست.

شب اول محرم رسیده بود و دل‌هایمان بی‌تاب بود. طبق روال هرسال از اول محرم در منزل مادری برای برگزاری مراسم عزاداری مهیای حضور می‌شدیم. میدان تسلیحات، محله‌قدیمی ما سال‌هاست که در مسجد فاطمیه میزبان عاشقان حسینی است و داشتیم برای رفتن به مسجد آماده می‌شدیم. نزدیک‌های ساعت ۹ونیم شب بود که صدای نوحه‌ای آشنا از کوچه توجه‌مان را جلب کرد. اول فکر کردیم که بچه‌ها با بلندگو، صدای مداحی حاج محمودکریمی را پخش می‌کنند، اما صدا واضح‌تر و شفاف‌تر از آن بود که از بلندگو پخش شود.

از خانه مادری تا کوچه شهید گلستانی تنها چند قدم فاصله است. دوان‌دوان بیرون رفتیم و با صحنه‌ای عجیب و باورنکردنی روبه‌رو شدیم. حاج محمود کریمی، بی‌تکلف‌تر از همیشه در کنار یک وانت نقره‌ای داشت برایمان مداحی و روضه‌خوانی می‌کرد. کم‌کم مردم از خانه بیرون زدند و مثل من با تعجب این صحنه را نگاه می‌کردند. باورشان نمی‌شد. در لابه‌لای مرثیه‌سرایی‌اش مدام تذکر می‌داد که از تجمع خودداری شود و کسی به دنبال ماشین حرکت نکند.

برآورد اولیه افراد و مجموعه‌ها این بود که مراسم‌های محرم امسال رونق قبل را نداشته باشد! اما آنچه در عمل در حال رخ دادن بود ثبت جلوه‌های بدیع و بی‌نظیری بود که پیش‌ازاین در باورمان نمی‌گنجید، خالصانه‌تر و پررونق‌تر از همیشه!

در کنارش محسن محمدی دوست‌و یار حاج محمود کریمی و بچه‌محل قدیمی ما ایستاده بود و سینه می‌زد. آرام او را به کناری کشیدم و جویای برنامه شدم. محسن گفت امسال حاج‌محمود بنا دارد تا پویش حسینیه سیار را در محل‌های مختلف راه بیندازد و هر جا هیئت سیاری بود و دستورالعمل‌های بهداشتی را رعایت می‌کرد واردشده و برایشان مداحی کند. امشب هم پیش‌ازاین در هیئتی کوچک‌تر در همین محل برای جوانان کم سن‌وسالی که هیئتی سیار داشتند مداحی کرد.

الان هم برای شروع برنامه از محل خودمان شروع کردیم تا به همه اعلام شود می‌توان عزاداری کرد و در کنارش دستورالعمل‌های بهداشتی را هم مراعات نمود. این حرکت، می‌تواند در تمامی شهر از سوی تمامی مداحان عزیز صورت گیرد تا بیرق عزاداری سیدوسالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین‌علیه‌السلام همچنان بالا بماند.

محمدی تأکید کرد: در این برنامه هیچ‌گونه آلات موسیقی نظیر طبل و سنج و … نیز همراه حاج محمود کریمی نیست و صدای ایشان گرمابخش عزاداری سیدالشهدا (ع) خواهد بود. همان‌طور که در محل هم می‌بینید همه مردم در کنار در منازل و پنجره‌ها سینه می‌زنند و گریه می‌کنند و این نشان از عمق ارادت مردم به حضرت‌سیدالشهدا (ع) است.

وی با اشاره به این‌که بنا نیست برای هر شب برنامه مشخصی تعریف شود یادآور شد: قرارمان براین است هر جا که تکیه سیاری دیدیم بایستیم و حاج‌محمود برایشان مداحی کند. قرار بر راه انداختن کاروان هم نیست. فکر می‌کنم این شکل از عزاداری دلی‌تر باشد و مردم را بیش از همیشه با اهل‌بیت وصل و مأجور کند.

محمود کریمی پیش‌ازاین نیز در گفتگو با مهر در تشریح جزئیات پویش حسینیه سیار در دهه اول محرم گفته بود: این روز‌ها که عده‌ای از مردم امکان حضور در جلسات عزاداری را ندارند وظیفه ما مداحان است که به خیابان برویم و روضه‌خوانی کنیم.

کریمی در خصوص دلایل برگزار نشدن هیئت در محله چیذر و امام‌زاده علی‌اکبرعلیه‌السلام هم گفت: برای برگزاری جلسات محرم روش‌های گوناگونی را بررسی کردیم و هدفمان این بود که هیچ مشکلی برای عزاداران پیش نیاید، ولی با توجه به این‌که بافت قدیمی محله چیذر و اطراف امامزاده علی‌اکبر (ع) جوابگوی حجم بالای جمعیت نبود و در رفت‌وآمد‌ها به‌ویژه وقت بازگشت‌شان از هیئت، ازدحام ایجاد می‌شد و این اتفاق هم، خلاف پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی مربوط به کرونا بود، تصمیم دیگری گرفتیم.

البته یک مسئله مهم و دقیق هست که باید آن را متذکر شوم؛ و آن مسئله، این است که دستگاه سیدالشهدا (ع) آن‌قدر پویا و سیال است که در هر موقعیتی می‌تواند بهترین تأثیرگذاری را داشته باشد و راه‌گشایی کند؛ به این صورت که عزیزانی که با حفظ پروتکل‌ها، جلسه برگزار می‌کنند، بهترین کار را انجام می‌دهند و کسانی هم که احتمال عدم حفظ پروتکل‌ها را می‌دهند و جلسه برگزار نمی‌کنند هم، هوشمندانه عمل کرده‌اند.

این دو رویکرد هیچ تناقضی باهم ندارند و هردو ان شاءالله در پیشگاه امام‌حسین‌علیه‌السلام پذیرفته هستند. این مداح اهل‌بیت در خصوص نحوه برگزاری پویش هیئت‌های سیار هم تصریح کرد: پویش پرچم و تکیه‌های سیار هم در همان راستای تعظیم شعائری است که صحبت‌شان را کردیم. در این پویش وقتی نه‌تن‌ها در تمام شهر، بلکه در تمام کشور، بالای در منازل، پرچم عزا زده می‌شود، چه فضائی ایجاد می‌شود؟ هرکس که از کوچه و خیابان عبور کند، آن شورشی را که به‌قول‌معروف در خلق عالم است، به چشم می‌بیند.

درنتیجه انسان‌های غافل و بی‌تفاوت هم قطعا تحت تأثیر این فضا قرار می‌گیرند. اما در مورد پویش تکیه‌های سیار، هدف واقعی این است که تمام محله‌ها و شهر‌ها و حتی روستا‌ها از برکت روضه سیدالشهدا (ع) بهره ببرند؛ بدون آن‌که ازلحاظ بهداشتی و سلامتی کمترین خطری متوجه‌شان باشد؛ به این صورت که تمام شهر، بدون آنکه نیاز باشد از خانه و محل کارشان به‌جای دیگر بروند، در اجرای پویش و این عزاداری مشارکت دارند. ضمن این‌که موضوع مهمی که برای پویش در نظر گرفته شد تأکید برمسئله آسایش مردم بود که طبق آن بنا شد صدای نوحه و روضه خودرویی که حسینیه سیار محسوب می‌شود، به حدی باشد که فقط ساکنان کوچه و خیابانی که خودرو از آن عبور می‌کند، از آن بهره‌مند شوند.

همچنین قرار شد پیش از ورود تکیه سیار به یک‌محله، ضمن تذکر رعایت موارد بهداشتی پروتکل کرونا، ورود خودرو از پیش اطلاع‌رسانی شود و متولیان پویش هم از مردم بخواهند دنبال تکیه سیار حرکت نکنند. در این زمینه تأکید زیادی شده که تذکر‌های بهداشتی و درخواست عدم حرکت به دنبال خودرو، بسیار محترمانه و خاضعانه مطرح شوند.

مهدی رسولی مداح نام‌آشنای زنجان نیز در یکی از محله‌های این شهر در بین مردم روضه‌خوانی کرده و تصاویر منتشرشده از این مراسم ساده و بی‌آلایش نشان می‌دهد که این سبک از عزاداری تا چه اندازه در این فضای کرونایی می‌تواند دل‌های عاشق را به اهل‌بیت و خاندان اباعبدالله نزدیک سازد و در فضائی که دشمنان به دنبال کم‌رنگ جلوه دادن ایام عزاداری امام‌حسین‌علیه‌السلام بودند، بازهم شور و نوحه و عزای حسینی در خلق عالم طنین‌انداز شده است.