آینده لبنان و تحرکات جریان‌های سیاسی/ آیا دست مفسدین کوتاه می‌شود؟

- بنا بر اعلام نورنیوز، قرائن موجود نشان دهنده مخالفت پارلمان با برگزاری انتخابات زود هنگام است. «سعد حریری»، اما بر خلاف «سمیر جعجع» تمایل چندانی به برگزاری انتخابات زود هنگام ندارد. حزب الله نیز به عنوان قوی‌ترین جریان سیاسی که دامنش از مفاسد اقتصادی سیاستمداران این کشور پاک و از پایگاه مردمی بالایی برخوردار است در روند آتی تحولات لبنان می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای داشته باشد.

 

انفجار بندر بیروت و خسارت‌های مالی و انسانی فراوان آن در کنار استعفای «حسان دیاب» نخست وزیر لبنان شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی پیچیده‌ای را فراروی این کشور قرار داده است.

 

فردا پنج شنبه قرار است پارلمان لبنان در خصوص انحلال خود و برگزاری انتخابات زود هنگام تصمیم‌گیری کند.

 

قرائن موجود نشان دهنده مخالفت پارلمان با برگزاری انتخابات زود هنگام است. در حال حاضر تنها گروهی که به شدت در پی برگزاری انتخابات زودهنگام است حزب «قوات لبنانی» به رهبری «سمیر جعجع» است.

 

این حزب تلاش می‌کند با تشویق نمایندگان منتسب به جریان ۱۴ مارس به استعفا از مجلس، حلقه فشار برای برگزاری انتخابات را تنگ‌تر کند. این درحالی است که جریان «المستقبل» به رهبری «سعد حریری» به دلیل اشتیاق زیاد برای بازگشت به پست نخست‌وزیری تمایل چندانی به برگزاری انتخابات زود هنگام ندارد و به نظر می‌رسد حریری و «ولید جنبلاط» بار دیگر جعجع را در این کارزار تنها بگذارند.

 

تحول بعدی در فضای سیاسی لبنان تشکیل دولت جدید با توافق گروه‌های سیاسی است. راهبردی که اجرایی‌تر به نظر می‌رسد به ویژه آنکه نیاز چندانی به بحث‌های طولانی و جدال‌های سیاسی رایج در میان احزاب لبنانی ندارد.

 

اگرچه لبنان قبل از انفجار بندر بیروت نیز وضعیت اسف‌باری در حوزه اقتصادی داشت، اما مهمترین چالشی که پیش روی دولت آینده لبنان خواهد بود بازگشت به شرایط قبل از انفجار است که بر اساس برآورد‌های اولیه نیازمند هزینه‌ای دست کم معادل ۱۵ میلیارد دلار است.

 

کشور لبنان پیش از انفجار بندر بیروت بدهکارترین دولت جهان در مقایسه با حجم اقتصاد کشورش بود. این کشور ۱.۵ برابر تولید ناخالص ملی خود، یعنی رقمی حدود ۱۰۰ میلیارد دلار بدهی خارجی دارد. رتبه فساد در لبنان در میان ۱۷۵ کشور رتبه ۱۳۶ است و به نوشته وال استریت ژورنال به نقل از وزارت خزانه‌داری آمریکا حجم پول به غارت رفته از لبنان حدود ۸۰۰ میلیارد دلار است.

 

این بحران ساختاری در اقتصاد لبنان در کنار تشدید تحریم‌های اقتصادی طی ماه‌های گذشته موجب شد تا ارزش برابری پول ملی این کشور در مقایسه با دلار از ۱۵۰۰ لیر به ازای هر دلار به هشت هزار لیر برسد، واقعیتی که به مفهوم بر باد رفتن اندوخته بخش عمده‌ای از قشر متوسط شهروندان لبنانی است.

 

مشکلات ساختاری اقتصاد در کنار ویرانه‌های به جامانده از انفجار بیروت موجب خواهد شد تا پاسخ به مطالبات اقتصادی، اولویت نخست دولت آتی لبنان باشد اولویتی که خزانه خالی دولت قادر به تحقق ان نیست و همه نگاه‌ها را به سمت منابع خارجی متمایل خواهد کرد.

سفر «امانوئل مکرون» رییس جمهور فرانسه به لبنان و متعاقب آن برگزاری وبینار کمک به بازسازی بیروت عملا اولین گام در مسیر جلب کمک‌های خارجی به دولت لبنان بود، اما در وبینار برگزار شده که ۳۶ کشور و نهاد بین‌المللی شرکت داشتند توافق اولیه برای کمک تت‌ها حدود ۲۷۰ میلیون دلار برای جبران خسارت ۱۵ میلیارد دلاری انفجار بندر بیروت حاصل شد که طبیعتا نمی‌تواند نتیجه امیدوار کننده‌ای باشد.

 

اگرچه مبلغ تعهد شده برای کمک با بازسازی بیروت عدد قابل توجهی نیست، اما اختصاص آن نیز منوط به تحقق برخی شروط پیدا و پنهانی شده است که مهمترین آن انجام اصلاحات سیاسی است.

 

هرچند مکرون در جریان سفر به لبنان حاضر نشد در مسیر اعتبار بخشی به گروه‌های سیاسی عضو جریان ۱۴ مارس گام بردارد و در دیدار نمادین با «محمد رعد» نماینده حزب الله نیز پیام متفاوتی را به سران جریان‌های سیاسی در لبنان منعکس کرد، اما نمی‌توان انتظار داشت که رویکرد نهایی غرب در لبنان کمک به تقویت جریان مقاومت و در رأس آن حزب الله باشد چه آنکه با عدم دعوت از ایران، روسیه و ترکیه در وبینار کمک به بازسازی لبنان عملا از این سیاست رونمایی شد.

 

حزب الله به عنوان قوی‌ترین جریان سیاسی که دامنش از مفاسد اقتصادی سیاستمداران این کشور پاک است و از پایگاه مردمی بالایی نیز برخوردار است در روند آتی تحولات لبنان می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای داشته باشد.

 

پشتوانه مردمی قابل توجه، سلامت اقتصادی و قدرت بازیگری فعال در صحنه داخلی و خارجی نقش این گروه را شکل‌دهی به روند‌های آتی لبنان در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کاملا متفاوت نموده است.

 

به طور قطع سه کشور ایران، روسیه و ترکیه با همکاری چین نیز می‌توانند در تعامل با دولت آینده لبنان پشتوانه‌های قابل اتکایی در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی برای لبنان محسوب شوند.

 

از سویی؛ سیدحسن نصرالله دبیرکل حزب الله لبنان روز جمعه ۲۴ مردادماه به مناسبت سالروز جنگ ۳۳ روزه سخنرانی خواهد داشت.

 

دبیرکل حزالله لبنان در نخستین اظهارنظر خود پس از انفجار بیروت، موضع‌گیری سیاسی در قبال این حادثه را به زمان دیگری موکول کرد، در صورتی که رهبر حزب الله در سخنرانی روز جمعه، موضع مقاومت و جریان‌های همسو با آن در قبال تحولات اخیر لبنان را تشریح کند می‌توان انتظار داشت که پاسخ ابهامات مهمی که چشم‌انداز آتی این کشور را مبهم کرده است مشخص شود.