همه چیز درباره بورس انرژی

- باشگاه خبرنگاران نوشت: با توجه به اینکه طی چند روز گذشته بین سهام داران بحث بر سر این بود که مفهوم و کار کرد بورس انرژی چیست؟ گزارشی را در این رابطه تهیه کرده ایم.

بورس انرژی در اسفند سال ۹۱ با هدف ایجاد بازاری شفاف و کارآمد با نقد شوندگی و رقابت پذیری بالا و همچنین کشف قیمت منصفانه و انحصار زدایی در بازار معاملات بخش انرژی تشکیل شده است.

بورس انرژی یک بورس کالایی محسوب می‌شود که انجام معاملات حامل‌های انرژی شامل نفت، گاز و برق در آن امکان پذیر است.

بورس انرژی به عنوان چهارمین بورس کشور برای عرضه محصولات نفت و مشتقات نفتی، برق، گاز طبیعی، زغال سنگ، حق آلودگی و سایر حامل‌های انرژی تشکیل شده است.

لازم به ذکر است که بورس انرژی دارای دو بازار فعال فیزیکی و مشتقه است و تفاوت مهم این دو بازار این است که در بازار فیزیکی کالا‌ها مورد معامله قرار می‌گیرند، ولی در بازار مشتقه اوراق مبتنی بر کالا داد و ستد می‌شود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد اشخاص حقوقی ایرانی که پروانه بهره برداری مرتبط دارند مجاز به خرید از بازار فیزیکی داخلی (به جز برق) هستند و لازم است این افراد کد معاملاتی در حوزه بورس انرژی دریافت کنند.

معافیت مالیاتی:

بر اساس ماده ۶ قانون توسعه ابزار‌های نوین مالی، ۱۰ درصد از مالیات بر در‎آمد حاصل از فروش کالا‌هایی که در بورس‌های کالایی پذیرفته شده و به فروش می‎رسد از بخشودگی مالیاتی برخوردارند.

معافیت از تشریفات مزایده و مناقصه: بر اساس ماده ۱۷ قانون توسعه ابزار‎های مالیاتی جدید و بند‌های قوانین بودجه سنواتی خرید و فروش کالا‌های پذیرفته شده در بورس‎های کالایی که با رعایت مقررات حاکم بر این بورس‌ها مورد داد ستد قرار می‎گیرند توسط وزارتخانه‎ها و دستگاه‎های دولتی و عمومی و اجرایی نیاز به برگزاری مناقصه یا مزایده و تشریفات مربوط به آن‌ها ندارد.

مزایای پذیرش و معامله در بورس انرژی ایران

امکان بازاریابی و عرضه محصولات در رینگ داخلی و بین‎الملل از طریق شبکه کارگزاران عضو و سامانه‎های معاملاتی بورس انرژی

امکان تأمین کالا‌های مورد نیاز از طریق ساز و کار شفاف و منصفانه بورس انرژی

امکان تأمین مالی و پوشش ریسک عرضه‎کنندگان از طریق ابزار‌های مالی موجود در بورس انرژی

امکان پوشش ریسک و تأمین کالا‌های مورد نیاز مصرف‎کنندگان برای دوره‎های زمانی مختلف

کاهش هزینه‎های معاملاتی برای مشتریان در مقایسه با معامله در خارج از بورس (شامل هزینه‎های عقد قرارداد، بازاریابی و ...)

کاهش ریسک‎های معاملاتی از جمله ریسک عدم ایفای تعهدات طرفین و ...

وجود قرارداد‌های استاندارد و مشخص همچنین تضمین استاندارد بودن و کیفیت کالا‌های مورد معامله در بورس

برخورداری از چارچوب مقرراتی جامع در حوزه پذیرش، معاملات، ثبت و سپرده‎گذاری و تسویه پایاپای کالا‌ها و اوراق بهادار مبتنی بر کالا

منابع بورس انرژی ایران

سامانه معاملاتی تمام الکترونیکی ویژه معاملات بازار فیزیکی و مشتقه

سامانه تمام الکترونیکی ثبت و سپرده گذاری و تسویه و پایاپای معاملات

بیش از ۴۰ شرکت کارگزاری دارای مجوز فعالیت در بورس انرژی که اغلب آن‎ها دارای رتبه الف و ب می‎باشند.

پذیرش بیش از ۱۰۰ کالا-عرضه‎کننده و قرارداد شامل کالا‌های بیش از ۲۰ پالایشگاه نفت و گاز، بیش از ۲۰ نیروگاه تولید برق، بیش از ۱۰ مجتمع پتروشیمی و چندین شرکت کک سازی و پالایش قطران
آیا مشتریان حقیقی هم می‌توانند از بورس انرژی خرید کنند؟

مشتریان حقیقی در بازار فیزیکی امکان خرید ندارند و فقط در بازار مشتقه می‌توانند نسبت به خرید اوراق سلف موازی استاندارد اقدام کنند.

آیا خرید از کالا‌های بورس انرژی سهمیه‌ای است؟

در حال حاضر در بازار فیزیکی فقط محصول متانول برای خرید دارای سهمیه است.
تسویه در بازار فیزیکی بورس انرژی به چه ترتیبی است؟

در معاملات بورس انرژی ۱۰ یا ۲۰ درصد قیمت معامله به صورت پیش پرداخت از مشتری دریافت می‌شود. مابقی آن برای کالا‌های داخلی ۳ روز کاری و برای کالا‌های بازار بین الملل ۵ روز کاری دریافت می‌شود.
آیا عرضه‌ها در بازار فیزیکی بورس انرژی ترتیب خاصی دارد؟

خیر، در بورس انرژی هیچ نظم یا ترتیبی برای عرضه‌ها وجود ندارد. در واقع شرکت بورس انرژی ایران، کار پذیرش و نظارت بر معاملات انرژی و اوراق بهادار مربوطه را انجام داده و تلاش می‌کند تا شفافیت اطلاعات و دسترسی عادلانه سهامداران حقیقی و حقوقی به معاملات به صورت منصفانه و آنلاین، در دسترس باشد.