مذاکرات استراتژیک عراق و آمریکا؛ واشنگتن به دنبال تغییر آرایش نظامی؟

– دور نخست گفت و گوی استراتژیک عراق و آمریکا به دلیل شیوع بیماری «کرونا»، به شکل ویدئو کنفرانس، به صورت کوتاه برگزار و بحث‌های زیادی را ایجاد کرد.

مقام‌های عراقی به ریاست «عبدالکریم هاشم مصطفی»، معاون وزیر خارجه این کشور و مقام‌های آمریکایی به ریاست «دیوید هیل»، معاون وزیر خارجه آمریکا در امور سیاسی، روز ۱۱ ژوئن (۲۲ خرداد) به صورت ویدئو کنفرانس نخستین دور مذاکرات استراتژیک «واشنگتن» و «بغداد» را برگزار کردند؛ نشستی که چشم انداز دور بعدی گفت و گو‌ها در واشنگتن و نیز سال آینده را تیره و تار نشان داد.

مشکلات عراق در ۲ دهه گذشته و در پی تجاوز آمریکا به این کشور، تشدید و ساختاری شده وسبب بروز بحران‌های متعددی برای این کشور شده اند.

عمده مشکلاتی که عراق در پی حضور اجباری نظامیان آمریکایی در این کشور با آنها مواجه شده، عبارتند از:

- تشدید تنش‌ها و اختلافات در عرصه سیاسی عراق
- فساد همه گیر
- بی ثباتی سیاسی
- ناامنی
- بحران اقتصادی

این مشکلات و معضل ها، عمده مشکلاتی هستند که برای خروج عراق از شرایط نامناسبی که به آن دچار شده، باید مورد توجه قرار بگیرند و در اسرع وقت برای آنها چاره اندیشی شود.

این خواسته و مطالبه مردم عراق نیز به حساب می‎آید اما طرف مقابل بدون توجه به این مطالبه مشروع و قانونی، در راستای رسیدن به اهداف خود، تلاش دارد از فرصت مذاکرات استراتژیک برای تغییر آرایش نظامی خود استفاده کند.

در واقع واشنگتن، پس از بی اثر شدن حربه هایش برای توجیه ادامه حضور نظامیان آمریکایی در عراق و بالا گرفتن احساسات ضد آمریکایی در این کشور، اکنون تلاش دارد به بهانه خروج نیروهای خود از پایگاه‌های نظامی عراق، آرایش نظامی جدیدی را با تمرکز بر تامین منافع نفتی خود پیاده کند.

از این رو انتظار می‌رود دور جدید مذاکرات که همزمان با حضور «مصطفی الکاظمی»، نخست وزیر عراق در آمریکا برگزار شود، احتمالا بر موضوع ادامه حضور نظامیان آمریکایی در عراق و تعهد نیرو‌های عراقی بر تامین امنیت آنها متمرکز شود.

گذشته از عدم تمایل آمریکا برای کمک به عراق در جهت حل بحران هایش، این کشور در پی مواجهه با بحران شیوع کرونا، اساسا توانایی و قابلیت کمک کردن را نیز از دست داده است.

آمریکای کرونازده که زیر فشار پیامد‌های اقتصادی ناشی از این بیماری قرار دارد، شاهد شورش‌های اجتماعی فلج کننده، دو قطبی شدن عرصه سیاسی و ناتوانی در مهار شیوع بیماری است.

آمریکا با این شرایط چگونه می‌تواند حتی به فرض مصمم بودن برای حل و فصل بحران‌های متعدد عراق و کمک به آن، اقدامی موثر در این زمینه انجام بدهد.

توجه به این نکته نیز ضروری است که هیچ راهکار موثر و سریعی برای ایجاد رابطه پایدار امنیتی میان عراق و آمریکا وجود ندارد.

وسعت و عمق مشکلات موجود میان دو کشور به حدی است که در صورت عملی شدن فرض محال امضای توافق گسترده، اجرای این توافق امری بعید به نظر می‌رسد.

به طور خلاصه مهم‌ترین دلایل بی نتیجه بودن این مذاکرات را می‌توان این گونه برشمرد:

- اهداف، ابزار و موقعیت متفاوت طرفین مذاکره
- عدم تمایل و ناتوانی واشنگتن به حل بحران‌های مورد نظر عراق
- مخالفت دولت عراق با خواسته احتمالی واشنگتن مبنی بر انحلال حشدالشعبی
- مخالفت مردم عراق با خواسته‌های واشنگتن