عید غدیر خم چه آداب و رسومی دارد؟

یکی از مهم‌ترین و بزرگترین اعیاد مذهبی برای شیعیان و عاشقان امامت و ولایت عید غدیر خم است. عاشقان علی (ع) هرساله با آداب و رسومی که اهل بیت به آن اشاره کرده‌اند، با این تفکر و فرمان الهی، تجدید عهدی دوباره، می‌کنند.

همانطور که در آیه اکمال «که توسط جبرئیل بر پیامبر عظیم الشان اسلام نازل شد» گفته شد «امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم، و اسلام را برای شما [به عنوان] آیینی برگزیدم.». این آیه نشان از اهمیت والای این واقعه دارد. در حقیقیت غدیر خم به قدری مهم است که بدون آن رسالت پیامبر ناقص می‌ماند و دین بر مسلمین کامل نمی‌گشت.

بزرگداشت عید غدیر خم

عید غدیر خم برای عاشقان و شیعیان تنها یک عید نیست، بلکه یک سبک زندگی و تفکر والای انسانی است. به همین دلیل هرساله مسلمین سراسر جهان برای پاسداشت این عید بزرگ، آداب و سننی که اهل بیت و علمای دین به آن اشاره کرده‌اند را به جا می‌آورند تا هرچه بهتر با مولای متقیان علی (ع) تجدید بیعت کنند.

در ادامه به مجموعه سنت‌هایی که برای این عید بزرگ و فرخنده، بسیار به آن سفارش شده است  می پردازیم و آن را با هم بررسی می‌کنیم.

آداب و سنت‌های گرامی‌داشت عید غدیر

افطاری دادن به فقرا و روزه‌داران

حضرت علی (ع) در حدیثی معتبر فرموده‌اند «كسی كه در شامگاه عید غدیر، به یك مؤمن افطاری دهد گویا یك میلیون نفر از پیامبران، شهیدان و صدیقان را افطاری داده است. حال، چگونه است پاداش كسی كه گروهی از مردان و زنان را افطاری دهد و من ضامنم نزد خدا كه از كفر و فقر آسوده گردد و اگر در همان روز یا همان  تا عید غدیر سال دیگر بمیرد، بر خداوند است پاداش او» این حدیث به اهمیت این روز بزرگ، که در آن دین و رسالت بر پیامبر کامل گشته است اشاره می‌کند.

پذیرایی از مومنان

سنت اطعام و پذیرایی از مومنان، از سنت‌هایی است که بسیار در این روز بزرگ به آن سفارش شده است. در حدیثی از امام صادق (ع) می‌خوانیم «و اطعم اخوانك» «و برادرانت را طعام ده.» پس بر هر مومن و شیعه‌ای واجب است که در این روز فرخنده از برادران و مومنان پذیرایی کند.

آراستگی و رسیدگی به بهداشت و ظاهر

در دین مبین اسلام بارها به موضوع آراستگی و پیرایش تاکید شده است. اسلام دین پاکی است و در روزهای مقدس و فرخنده‌ای مانند عید غدیر خم باید به این مساله توجه ویژه‌ای شود. در روایتی از امام رضا (ع) می‌خوانیم «روز غدیر، روز آراستن و زینت است پس هركس برای روز غدیر، زینت كند، خداوند هر خطای كوچك و بزرگ او را می آمرزد و فرشتگانی را به سوی او می فرستد، آنان نیكی های او را می نگارند و مراتبش را تا عید غدیر سال آینده بالا می برند. اگر او جان دهد، شهید مرده است و اگر زیست كند، خوشبخت زیسته است» در این روایت به زیبایی، اهمیت پیرایش و آراستگی در این روز بزرگ توضیح داده شده است.

پوشیدن لباس نو و پاکیزه

انسان‌ها در تمامی اعیاد و مناسبت‌ها، لباس نو و پاکیزه خود را به تن می‌کنند. پس چه عیدی بهتر از عید غدیر خم و کامل شدن دین مبین اسلام؟ شایسته است که در این روز لباس‌های نو و پاکیزه خود را به تن کنیم. امام صادق (ع) می‌فرمایند « ان یلبس المؤمن انظف ثیابه و افخرها» یكی از وظایف روز غدیر این است كه مؤمن، تمیزترین و گرانقدرترین جامه های خویش را بپوشد».

افشاندن عطر و بوی خوش

اسلام همواره بر داشتن بوی خوش تاکید و سفارش بسیاری داشته است. پیامبر بزرگ اسلام (ص) همواره استفاده از عطر را به مومنان توصیه کرده‌اند. در روایتی امام صادق (ع) در پی وظایف مؤمن در روز غدیر فرمودند: «و یتطیب امكانه و انبساط یده» و مؤمن، به اندازه توان و دست باز بودنش، بوی خوش استعمال كند.». شایسته است که در روز عید غدیر خم استفاده از عطر را فراموش نکنیم.

دیدار با مومنان

صله رحم و دید بازدید مومنان از یکدیگر، یکی از سنت‌های پسندیده اسلام است که همواره بر آن سفارش شده است. شایسته است که این موضوع را در روز عید غدیر خم نیز انجام داده و از فضیلت‌های آن بهره‌مند شویم. در روایتی معتبر می خوانیم «هرکس در روز غدیر به دیدار مؤمنی رود، خداوند، هفتاد نور در قبرش داخل كند و قبرش را بگستراند و هر روز، هفتاد هزار فرشته به زیارت قبرش آید و به او مژده بهشت دهد».

دست دادن

دست دادن یکی از سنت‌های محبوب اسلام است. این عمل سبب صلح، دوستی، محبت و صمیمیت دو فرد مسلمان یا بهتر است بگوییم دو برادر دینی با یکدیگر می‌شود. غدیر خم روز کامل شدن دین بر مسلمین است پس شایسته است که در این روز فرخنده سنت صلح و دوستی را انجام دهیم. در روایتی معتبر از حضرت امام علی (ع) می خوانیم « اذا تلاقیتم فتصافحوا بالتسلیم» در روز غدیر، هنگامی كه باهم ملاقات می كنید همراه با سلام كردن به یكدیگر دست بدهید.».

شادباش و تبریک گفتن

در روزهایی که انسان خوشحال است و جشن می‌گیرد، به اطرافیان خود این شادی را تبریک می‌گوید. حال چه روزی بهتر از کامل شدن دین مبین اسلام برای تبریک گفتن وجود دارد؟ خوب است که در این روز به برادران مومن خود این روز فرخنده را تبریک و شادباش بگویید.

در حدیثی از امام رضا (ع) می‌خوانیم «و هو یوم التهنیه یهنی بعضكم بعضاً فاذا لقی المؤمن اخاء یقول: الحمدلله الذی جعل من المتمسكین بولایه امیرالمؤمنین و الائمه سلام الله علیهما» روز عید غدیر روز تهنیت گویی است، بعضی از شما به بعض دیگر تهنیت بگوید و هرگاه مؤمنی با برادرش برخورد كرد، بگوید، ستایش مخصوص خداوندی است كه ما را از پیوستگان به ولایت امیرالمؤمنین (ع) و امامان (ع) قرار داد.».

دلجویی از از دوستان و برادران و مومنان

بسیار خوب می شود که در همچین روز مقدسی، از برادران و مومنان دلجویی کنیم و اگر کینه‌ای بود برطرفش کنیم. عید غدیر خم روز عشق، صلح، دوستی و آشتی است. امام رضا (ع) روز عید غدیر را «یوم التودد» به معنای روز مهر ورزیدن نام‌گذاری کردند.

امیدواریم این مطلب شما را در به انجام رساندن هرچه بهتر سنت های سفارش شده در روز عید غدیر خم یاری کند تا از فضیلت های این روز بزرگ کمال بهره را ببرید.