کرونا و سناریوهای مختلف بازگشایی مدارس پس از شیوع کرونا

- بنا به اعلام مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش‌وپرورش، غلامرضا کریمی، رییس مرکز امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور به تشریح اقدامات کشور‌های مختلف در بازگشایی مدارس در دوران پس از شیوع کرونا پرداخت و گفت: بازگشایی مدارس تابعی از تصمیمات رهبران کشور‌ها در جهت عادی‌سازی امور و شروع به کار مشاغل مختلف و باز شدن فضای کسب‌وکار به‌منظور جلوگیری از تعطیلی بیشتر صنایع و مشاغل خدماتی است. در تمام کشور‌های دنیا بازگشایی مدارس با فروکش کردن تدریجی میزان ابتلا به کرونا و افزایش تجربه مواجهه با تبعات این بیماری با مجوز مسئولان بهداشتی صورت گرفت.

وی با اشاره به اینکه برخی از مقامات بهداشتی به استناد نتایج مختلف تحقیقات درباره نقش کودکان در شیوع بیماری نوپدید کووید -۱۹، سیاست بازگشایی مدارس را توصیه می‌کردند، گفت: به دلیل ناشناخته بودن این بیماری، هرروز شاهد تحقیقات جدید با نتایج متفاوت درباره نقش کودکان در شیوع این بیماری هستیم و هنوز در خصوص ناقل و خطرساز بودن کودکان شک و تردید وجود دارد حتی در برخی از کشور‌ها نظیر امریکا، ارزیابی میزان خطر کرونا برای کودکان و نوجوانان به موضوع بحث‌های داغ و غالباً سیاسی در بین مقام‌ها و چهره‌های سیاسی تبدیل شده است.

ربیس مرکز امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور افزود: بعد از تعطیلی طولانی مدت مدارس، توافق جهانی برای بازگشایی مدارس شکل گرفت و از آسیب توقف آموزش و یادگیری بسیار سخن گفته شد. همچنین انزوا و بیم از آسیب‌های رفتاری و بهداشت روانی کودکان نیز بر نگرانی‌ها افزود. در شرایط جدید، دولت‌ها نتوانستند رویکرد مشترک و سازگاری را اتخاذ کنند لذا بازگشایی مدارس نزدیک به ۸۰ کشور انجام شد، اما شرایط هیچ‌کدام از مدارس بازگشایی‌شده به حالت عادی قبل از شیوع کرونا برنگشت.

کریمی با تأکید بر اینکه بلافاصله تمامی کشور‌ها اعلام کردند که در صورت مشاهده موارد ابتلا به بیماری، تعطیلی مدارس را از سر خواهند گرفت، گفت: اگرچه روند بازگشایی مدارس تدریجی بود، ولی سیاست کلی در اغلب کشور‌های درگیر به سمت بازگشایی مدارس تنظیم شد برخی به‌صورت متمرکز و برخی هم به‌صورت محلی عمل کردند. کشور‌های اروپایی بیشتر از دیگر کشور‌ها تمایل به بازگشایی داشتند و استدلال و پیش‌فرض آن‌ها، تأثیر اندک تعطیلی مدارس در مهار شیوع ویروس کرونا بود.

بازگشایی مدارس در کشور‌های اروپایی

وی ادامه داد: کشور‌های شمال اروپا و منطقه اسکاندیناوی نظیر دانمارک، هلند، سوئد و نروژ بازگشایی سریع و ازسرگیری فعالیت‌های مدارس را در دستور کار خود قرار دادند و کشور‌های مرکزی اروپا، مانند آلمان، چک، اسپانیا، پرتغال و اتریش، رویکرد محتاطانه‌تری اختیار کرده و متناسب با نوسان تعداد مبتلایان، تصمیماتی را اتخاذ کردند. در مناطق شرق و یا جنوب اروپا، نیز کمابیش همین وضعیت مشاهده شد. کیفیت بازگشایی مدارس در کشور‌ها متفاوت بود به‌طوری‌که برخی از پایه‌های پایین‌تر و برخی از پایه‌های آخر شروع کردند. در بلژیک اولویت با دانش آموزان پایه آخر ابتدایی و پایه آخر متوسطه بود. در فرانسه اولویت ورود به مدرسه با دانش آموزان ۵ تا ۶ ساله و دانش آموزان۱۰ ساله اعلام شد. آلمان و هلند از پایه‌های پایین‌تر شروع کردند و دولت سوئیس که معتقد بود کودکان تا۱۰ سالگی در معرض خطر ویروس نیستند و وزارت بهداشت این کشور نقش کودکان را در شیوع بیماری «بسیار نامشخص» اعلام کرد و بازگشایی را از این گروه سنی شروع کرد. در کشور ایرلند سیاست بر این قرار گرفت که مدارس تا سپتامبر بسته باشند.

وی ادامه داد: در بیشتر ایالت‌های امریکا و کشور‌های منطقه نظیر کویت و امارات مدارس تا پایان سال تحصیلی تعطیل اعلام شدند و مقرر شد ارزشیابی پایانی توسط معلمان کلاس‌ها انجام شود؛ اما دانمارک اولین کشور اروپایی بود که مدارس را در تاریخ ۲۷ فروردین برای دوره ابتدایی بازگشایی کرد. دستورالعمل‌های دقیقی تدوین کرد، کلاس‌ها را با تراکم ۵ یا ۶ نفر با معلم مجزا برای هر کلاس دایر نمود و حتی بیشتر کلاس‌ها را در فضای باز برگزار کرد. همچنین دو بار در روز کل کلاس‌ها و تجهیزات آموزشی را ضدعفونی و پروتکل‌ها را به‌خوبی رعایت کرد. در این میان، سیاست امریکا برای بازگشایی مدارس به دلیل شیوع گسترده کرونا، سیاستی مغایر با دیگر کشور‌ها بود به‌طوری‌که اعلام کرد تصمیم به بازگشایی مدارس تا پایان سال تحصیلی ندارد و حتی اعلام کرد که آغاز سال تحصیلی جدید در سپتامبر هنوز مشخص نیست.

مخالفت افکار عمومی و اولیای دانش آموزان با بازگشایی مدارس

رییس مرکز امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور با اشاره به مخالفت افکار عمومی و اولیای دانش آموزان در برابر این بازگشایی‌ها اذعان کرد:تصمیم به بازگشایی مدارس در اغلب موارد با مخالفت‌ها و انتقادات خانواده‌ها، کارشناسان و احزاب سیاسی مواجه شد. در کشور فنلاند علی‌رغم هشدار‌های انجمن‌های معلمان، مدارس فنلاند روز پنج‌شنبه ۲۵ اردیبهشت پس از ۸ هفته تعطیلی، برای دانش آموزان ابتدایی بازگشایی شد. این اقدام موجی از نارضایتی را از سوی والدین و معلمان به همراه داشت چراکه تنها دو هفته تا پایان سال باقی بود و معلمان تا این تاریخ آموزش‌ها را از راه دور ادامه داده بودند. مردم در فنلاند به سیاست اتخاذ شده توسط دولت معترض شدند و آن را یک عقب‌گرد در سایه تکذیب و روی آوردن به سیاست «ایمنی جمعی یا گله‌ای» دانستند؛ اما دولت فنلاند گفت این تصمیم را با مجوز مرکز بهداشت فنلاند گرفته که معتقد است کودکان نقش کمی در شیوع کرونا دارند. یا در دانمارک با اینکه شرایط خوبی برای بازگشایی ایجاد کردند، اما والدین و بسیاری از دانمارکی‌ها با این تصمیم مخالفت کردند و تصمیم دولت را تنها برای تقویت اقتصاد کشور دانستند و حتی اعلام کردند در صورت شروع موج دوم شیوع بیماری، کودکان را در خانه نگه خواهند داشت و اجازه نخواهند داد به مدرسه بروند. به‌طور کل در کشور‌های اروپایی، اقدامات مناسب و مؤثری در اقناع افکار عمومی و جلب رضایت و اطمینان والدین جهت بازگشایی مدارس صورت نگرفت و مخالفت اولیا جهت حضور فرزندانشان در مدرسه، به یکی از معضلات بزرگ نظام‌های آموزشی اروپایی مبدّل شد.

کریمی افزود: در سایر کشور‌های جهان هم با شدت و ضعف همین واکنش‌ها صورت گرفت. به‌عنوان نمونه علیرغم بازگشایی مدارس در ایران در ۲۷ اردیبهشت آن‌هم برای رفع اشکال دانش آموزان، میزان استقبال بسیار پایین و در حد ۱۰ الی ۱۲ درصد در روز اول و در روز‌های بعدی میزان حضور دانش آموزان بسیار محدود شد و بنابراین خانواده‌ها از این تصمیم استقبال نکردند البته برای حضور دانش آموزان اجباری هم در کار نبود.

سناریو‌های پیش روی نظام‌های آموزشی دنیا در سال تحصیلی آینده

وی با توجه به فعال بودن ویروس کرونا در جهان، سناریو‌های پیش روی نظام‌های آموزشی دنیا در سال تحصیلی آینده را این‌گونه بیان کرد: گرچه در شرایط کنونی، هنوز تصمیم‌گیری درباره نوع تشکیل کلاس‌ها در سال آینده زود است، اما سناریو‌های موجود از سه حالت خارج نیست. برگزاری کلاس‌های کاملاً حضوری در صورت‌وضعیت سفید و برگزاری کلاس‌ها به‌صورت کاملاً غیرحضوری و مجازی در صورت‌وضعیت قرمز و ترکیبی از این دو حالت با حضور تعداد کمتری از دانش آموزان در محوطه مدرسه در صورت‌وضعیت زرد متصور است که در صورت انتخاب هرکدام از این سناریو‌ها نکته اصلی توجه ویژه به آموزش از راه دور است چراکه اولا‌ً الگوی شیوع بیماری نشان می‌دهد در پاییز امسال حتماً این بیماری با ما خواهد بود اگرچه ممکن است در نواحی مختلف شدت و سرعت متفاوتی داشته باشد و دوم اینکه به دلیل خطر بالای ابتلا به بیماری تمایل خانواده‌ها، معلمان و دانش آموزان به سمت ارائه آموزش‌ها به‌صورت مجازی است و این احتمال وجود دارد که خانواده‌ها از فرستادن فرزندان به مدارس جلوگیری کنند