عربستان زیر سایه بحران؛ از کسری بودجه تا لغو مراسم حج

– ویروس کرونا در عربستان سعودی همچنان با روندی صعودی در حال شیوع است به گونه‌ای که در حال حاضر شمار مبتلایان ویروس کرونا در این کشور به بیش از ۲۵۵ هزار نفر رسیده و بیش از ۲ هزار نفر نیز بر اثر ابتلا به این ویروس جان خود را از دست داده اند.

ریاض که پیش از این نیز با بحران کسری بودجه مواجه بود اکنون با محدودیت‌های اعمال شده برای مهار کرونا با چالش‌های بیشتری مواجه شده است.

اعمال محدودیت کرونایی و لغو مراسم حج

شیوع ویروس کرونا در عربستان سعودی مقام‎های این کشور را مجبور به اتخاذ تدابیری برای مهار این ویروس کند؛ از جمله این محدودیت‌ها لغو مراسم حج و برگزاری آن با تعدادی اندک از زائران است.

برگزاری مراسم حج، سالانه منافع بسیاری را برای اقتصاد عربستان سعودی به همراه دارد و لغو این مراسم به طور قطع، اقتصاد عربستان را که این روز‌ها با بحران دست و پنجه نرم می‌کند، دچار مشکلاتی خواهد کرد.

سالانه میلیون‌ها زائر برای ادای مناسک حج به این کشور سفر می‌کنند و این امر منافع اقتصادی بسیاری را برای بخش‌های مختلف عربستان به همراه دارد، اما اکنون و با لغو این مراسم علاوه بر ضرر اقتصادی ناشی از آن، بسیاری از مشاغل در این زمینه نیز با مشکل مواجه شده اند.

کسری بودجه عربستان سعودی

عربستان سعودی که پیش از این نیز با کسری بودجه دست و پنجه نرم می‌کرد، تدابیر جدیدی برای جبران این آسیب اقتصادی اتخاذ کرد؛ از جمله این تدابیر افزایش سه برابری مالیات بر ارزش افزوده است.

سران ریاض اعلام کردند که مالیات بر ارزش افزوده در این کشور از ۵ به ۱۵ درصد افزایش خواهد یافت.

مقام‎های عربستان سعودی همچنان تصمیم دارند یارانه پرداختی به مردم این کشور را قطع کنند.

این در حالی است که کسری بودجه عربستان سعودی در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۰ به ۳۴.۱ میلیارد ریال سعودی (۹.۱ میلیارد دلار) رسیده است.

علاوه بر این مجموع بدهی این کشور با افزایشی ۶.۷ درصدی به ۷۳۳.۵ میلیارد ریال سعودی (۱۹۲.۹ میلیارد دلار) رسیده است.

گرفتاری عربستان سعودی در باتلاق جنگ یمن

جنگ یمن که عربستان سعودی با رویا‌های متوهمانه‌ای آن را آغاز کرده اکنون به یکی از اصلی‌ترین معضل‌ها برای ریاض تبدیل شده است.

در سال ۲۰۱۵ عربستان با تشکیل ائتلافی وارد جنگ با یمن شده و در حال حاضر بیشتر کارشناسان و تحلیلگران، این جنگ را یکی از اصلی‌ترین شکست‌های عربستان سعودی در زمینه سیاست خارجی توصیف می‌کنند.

از سویی، اهداف از پیش تعیین شده برای این جنگ به دست نیامده و از سویی دیگر انتقادات گسترده بین المللی علیه ریاض به دلیل ایجاد فاجعه انسانی در یمن، به شدت افزایش یافته است.

کاهش قیمت نفت و متضرر شدن ریاض

عربستان به عنوان بزرگ‌ترین تولید کننده نفت خام سال‌های پیش با هدف جذب مشتریان خارجی اقدام به افزایش سطح تولید نفت خام خود کرد که این امر در نهایت به پایین آمدن قیمت نفت در بازار‌های جهانی شد و در جایگاه نخست تبعات این تصمیم متوجه ریاض شد.

اما در زمینه نفت، شکست عربستان به همین جا نیز ختم نمی‌شود؛ همزمان با آغاز شیوع کرونا و کاهش سطح تقاضا، قیمت نفت خام با افت تاریخی مواجه شد و در این بین ریاض جنگ نفتی با روسیه را به راه انداخت و در نهایت توافق کاهش سطح تولید نفت خام میان کشور‌های عضو و غیر عضو اوپک به امضا رسید و عربستان متعهد به کاهش سطح تولید نفت خام خود شد.

کاهش ذخایر ارزی

مقام‎های عربستان سعودی به تازگی اذعان کردند که ذخایر ارزی این کشور برای دومین ماه متوالی کاهش شدیدی را تجربه کرده است.

ذخیره ارزی عربستان سعودی طی ماه‌های آوریل و مارس از ۷۲۶ میلیارد دلار به حدود ۴۴۴ میلیارد دلار رسیده است؛ و در طول ۲ ماه ریاض حدود ۴۰ میلیارد دلار دیگر از صندوق ذخیره ملی خود را به سرمایه گذاری‌های خارجی خود انتقال داده است.

بر اساس اطلاعاتی که دولت عربستان سعودی منتشر کرده، در ماه آوریل سرمایه خالص خارجی این کشور به ۲۰.۹ میلیارد دلار کاهش یافته است.

در ماه مارس نیز سرمایه خارجی عربستان سعودی، ۲۷ میلیارد دلار کاهش یافته است.

سرکوب مخالفان، قتل خاشقجی و افزایش انتقادات داخلی و خارجی

سرکوب مخالفان در عربستان سعودی از زمان آغاز پادشاهی «سلمان بن عبدالعزیز»، پادشاه عربستان، در سال ۲۰۱۵ و ولیعهدی «محمد بن سلمان» در سال ۲۰۱۷ افزایش چشمگیری یافته، اما قتل «جمال خاشقجی»، منتقد سعودی، در سال ۲۰۱۹ توجه گسترده نهاد‌های بین المللی و حقوق بشری را به این موضوع متمرکز کرد.

در پی قتل خاشقجی سرکوب گسترده مخالفان در عربستان سعودی همچنان ادامه یافته و در حال حاضر این کشور هدف انتقادات گسترده نهاد‌های بین المللی و کشور‌های مختلف قرار گرفته و بسیاری از متحدان دیرینه عربستان نیز از این موضوع انتقاد کرده اند.