هشدار یک استاد دانشگاه نسبت به کاهش نرخ رشد جمعیتی کشورمان

غلامرضا حسنی در گفت‌وگو با میزان به تشریح مشکلات کاهش نرخ جمعیتی در ایران و کاهش ازدواج‌ها پرداخت و گفت: بر اساس بررسی که ما در سال گذشته در استان خراسان انجام دادیم به این نتیجه رسیدیم که سطح باروری زنان متاهل زیر خط جایگزینی و حدود ۱.۸ است که اگرچه در مناطق روستایی این وضعیت بهتر است، اما در مناطق شهری اصلا از وضعیت مناسبی برخوردار نیستیم.

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه نرخ باروری در کل کشور زیر خط جایگزینی است، خاطرنشان کرد: اگر این روند ادامه پیدا کند، به تدریج کاهش پیدا کرده و ممکن است که در پروسه ۲۰ تا ۲۵ رشد ما متوقف و منفی شود.

حسنی ادامه داد: کاهش رشد جمعیتی در کشورمان از سال ۶۴ و ۶۵ به بعد شروع شده و از ۳.۹ درصد رشد جمعیت به ۱ درصد در حال حاضر رسیده و ممکن است اگر سطح باروری تا انتهای سال به حد مطلوب نرسد، حتی به کمتر از این میزان هم برسد.

وی خاطرنشان کرد: در این سال‌ها رشد باروری ما نزدیک به ۲.۹ درصد کاهش پیدا کرده است و خانواده‌ها از ۵ تا ۶ فرزند به تک فرزندی تبدیل شده‌اند.

این کارشناس جمعیت شناس به تشریح علت‌های کاهش نرخ باروری در خانواده‌های ایرانی پرداخت و تصریح کرد: یکی از علت‌های کاهش نرخ باروری در خانواده‌ها تغیر الگوی رفتاری خانواده‌ها و طولانی شدن روند ازدواج است.

حسنی تصریح کرد: جامعه پذیرای حضور اجتماعی زنان در فضای شهری است و در نتیجه نیاز به تخصص و تحصیل در زنان موجب شده است که آنان از مقوله مادری خود چشم پوشی کنند و سن ازدواج به تاخیر افتاده است و این شرایط طول باروری زنان را کاهش داد.

وی ادامه داد: تغییر در سلسله مراتب ارزش‌ها در فرهنگ خانواده‌ها همچون ازدواج دیرتر یا فرزندآوری کمتر از جمله اموری بود که با گذشت سال‌ها بر کاهش نرخ فرزند در خانواده‌ها تاثیر گذاشته است.

حسنی با بیان اینکه طولانی شدن روند ازدواج بر امر کاهش نرخ فرزندآوری موثر است، تصریح کرد: علاوه بر اینکه به طور کلی اولویت‌های افراد تغییر کرد از جلمه اینکه تحصیل و اشتغال بر امر مادری و فرزندآوری اولویت داده شد.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: اکنون ساختار جامعه به شکلی تعبیر شده است که ارجحیت تحصیل و اشتغال بر امر فرزندآوری و مادری بیشتر شد و افراد ناخواسته به این سمت سوق داده شدند.

حسنی ادامه داد: در این شرایط نه اینکه بگوییم فرزندآوری از ذهن زنان ما پاک شد اما مواردی بر آن اولویت داده شد که ناخودآگاه آنان را این مساله مهم دور کرد.

وی با اشاره به عوامل ایجاد تعویق ازدواج‌ها در خانواده‌ها تصریح کرد: یکی از راهکارهایی که بتواند بر امر افزایش نرخ فرزندآوری موثر باشد، کاهش سن ازدواج است اما اینکه این مساله اجرایی شود، نباید از زنان و دختران انتظار داشت که از تحصیل خود چشم‌پوشی کنند و عملا ما باید در ساختارهای خود تغییر ایجاد کنیم.

وی ادامه داد: در این شرایط حمایت از فرزندآوری زنان شاغل و تسهیل در امر مرخصی زنان را می‌توان یکی از راهکارهای افزایش نرخ باوری و توجه خانواده‌ها بر این مساله دانست و باید سیاست‌های حمایتی را در این حوزه تدوین کنیم تا بتوانیم به نتیجه مطلوب برسیم.

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد در پایان تاکید کرد: به طور کلی اولویت‌های مختلفی در این حوزه وجود دارند که بر کاهش نرخ جمعیتی تاثیرگذار هستند و اگر در نظر داریم که این مساله را حل کنیم بهتر است که به صورت مبنایی برای آن فکر و راهکار‌ها را برای آن عملیاتی کنیم.